بررسی چالش‎های تبلیغ دین مبتنی بر چیستی بازاریابی دین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی (دانشجوی دکتری)،گروه روان‌شناسی، پژوهشگر مؤسسه شناخت، دانشگاه جامعه المصطفی، قم، ایران

2 استاد تمام، جامعه‌شناسی، گروه جامعه‎شناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

چکیده

اسلام دینی است که تبلیغ و دعوت در آن فعلی مهم و اساسی است و آن را بر هر مسلمانی واجب شمرده است. تبلیغ دین در هر دوره متأثر از شرایط، ابزارها و امکانات موجود، اشکال مختلفی به‎خود گرفته است. امروزه تبلیغ دین ازطرفی تبدیل به یک خردهنهاد اجتماعی شده که ضرورت تبلیغ دین به‎صورت سازمان یافته و تشکیلاتی را دوچندان می‎کند و از طرف دیگر، تحول‎پذیری و وابستگی امور به تغییرات در دوران اخیر به‎شدت افزایش یافته است؛ ازاین‎رو این مسئله که چگونه دین به شکل صحیح و اصولی و مطابق با مقتضیات زمان و ویژگی‎های جوامع امروزی در اندیشه و رفتار به ‎افراد عرضه شود، از مهم‎ترین چالش‎ها و مسائل دین در جامعه دینی امروز است.
دانش بازاریابی به‎عنوان یکی از علوم پویا، مدرن، تکنیکال، کارآمد و منفعت‎ساز، تاکنون درمورد گستره وسیعی از کالا‎ها و خدمات به‎کار رفته است؛ امّا در چند دهه اخیر دامنه این گرایش تاآنجا پیش ‎رفته که متخصصان و سیاست‎گذاران، از آن در مورد مفاهیم و ایجاد تغییرات اجتماعی و عقاید نیز استفاده کرده‎اند. یکی از این عرصه‎ها، تبلیغ دین است که ازجمله دانشمندان مسیحی با محوریت کلیسا، تلاش کرده‎اند برای رشد و توسعه جامعه مخاطبان خود، از ابزار بازاریابی استفاده کنند. باوجوداین، چنین امری ازمنظرهای مختلفی موردانتقاد قرار گرفته که این پژوهش برخی از آنها را ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the challenges of religion propagation based on the nature of religion marketing

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Esfahanian 1
  • Seyyed Hossein Sharafuddin 2
1 Instructor (doctoral student), Department of Psychology, Researcher, Cognition Institute, Jamia Al-Mustafa University, Qom, Iran
2 Full Professor, Sociology, Department of Sociology, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

Investigating the challenges of religion Daʿwah based on the nature of religion marketing
 
Abstract
Islam is a religion in which Daʿwah (invitation) is an important and fundamental part, and unlike some religions, Islam has made Daʿwah obligatory on every Muslim. Daʿwah of religion has taken different forms in each period, influenced by the existing conditions, tools and facilities. Today, the Daʿwah of religion has become a social sub-institution that doubles the need for the Daʿwah of religion in an organized and organizational way, and on the other hand, the variability and dependence of affairs on change has increased dramatically in recent times. Therefore, the issue of how to present religion in a correct and principled manner and in accordance with the requirements of the time and the characteristics of today's societies in the thought and behavior of individuals is one of the most important challenges and issues of religion in today's religious community.
Marketing knowledge as a dynamic, modern, technical, efficient and profitable science has been applied to a wide range of goods and services. But in recent decades, the scope of this trend has expanded to the point where experts and policymakers have also used it to conceive and create social change and ideas. One of these areas is the Daʿwah of religion, in which church-centered Christian scholars have sought to use marketing tools to grow and develop their target audience. However, this has been criticized from various perspectives, some of which have been presented in this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Daʿwah (invitation)
  • propagation
  • marketing
  • religious marketing

مراجع

  1. ابن‎شعبه‎ حرانی، حسن (1404ق)، تحف العقول، قم: نشر جامعه مدرسین.
  2. امیرشاهی، میراحمد؛ ناصر نقویان، سیدعلی علوی و مرجان پرورش‎محسنی (1390)، «درآمدی بر مبانی بازاریابی در اسلام»، اندیشه مدیریت راهبردی، سال 5، ش2، ص221−
  3. باقری‎کنی، مصباح‎الهدی و سیدمحمدحسین حسینی (1395)، «مدیریت تبلیغ و دعوتِ رسول اعظمnدر برخورد با اهل کتاب با تأکید بر قرآن کریم؛ مقایسه‎ای با مفهوم بازاریابی اجتماعی»، اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 10، ش1، ص59−
  4. بینشی‎فر، فاطمه (1394)، «سیر تحول روضه و روضه‎خوانی دوره قاجار»، تاریخ‎نامه خوارزمی، ش3، ص47−
  5. توکلی، صباح و سیمین اسفندیاری (1393)، «تبیین چیستی و چرایی دین وحیانی در اندیشه علامه طباطبایی»، اشارات، ش2، ص67−
  6. حسینی‎سورکی، سیدمحمد (1390)، «بررسی و نقد سودگرایی اخلاقی، پژوهش‎های فلسفی−کلامی»، دوره 12 شماره 47، ص 125−
  7. خان‎محمدی، ابراهیم (1392)، آسیب‎شناسی الگوی تبلیغی دینی و ارائه الگوی مطلوب، پایان‎نامه کارشناسی ارشد رشته تبلیغ و ارتباطات فرهنگی، قم: دانشگاه باقرالعلومj.
  8. خدایاری‎فر، محمد؛ باقر غباری‎بناب، محسن شکوهی‎یکتا، علی‎نقی فقیهی، مسعود آذربایجانی، حیدرعلی هومن، مرتضی منطقی، محسن پاک‎نژاد، سیدحسین سراج‎زاده، سیدمحسن فاطمی و سعید اکبری‎زردخانه (1388)، گزارش نهایی طرح پژوهشی آماده‎سازی مقیاس دینداری و ارزیابی سطوح دینداری اقشار مختلف جامعه ایران، دانشکده روان‎شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
  9. رضایی، حامد (1399)، «بررسی پذیرش تبلیغ دین در جامعه مذهبی با ابزار بازاریابی»، اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 14، ش27، ص81−
  10. شجاعی، محمدصادق (1397)، مصاحبه شخصی، نقل از فداکار داورانی.
  11. شرف‎الدین، حسین (1400)، کرسی علمی (نقد و مناظره) چیستی و چرایی بازاریابی دین، ارائه دهنده حامد رضایی، ناقد حسین شرف‎الدین و مهدی اسلامی‎تنها، مؤسسه شناخت.
  12. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1404)، تفسیر المیزان، قم: جامعه مدرسین.
  13. فداکار داورانی، فهیمه؛ احمد برجعلی، معصومه اسماعیلی و خسرو باقری نوع‎پرست (1398)، «بررسی و ارزیابی ماهیت (چیستی) روان‎شناسی اسلامی در مطالعات متنسب به روان‎شناسی اسلامی»، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‎درمانی، سال 11، ش41.
  14. کاتلر، فیلیپ و کوین لین کلر (1397)، مدیریت بازاریابی، ترجمه احمد راه‎چمنی و همکاران، تهران: بهمن برنا.
  15. کاتلر، فیلیپ، و گری آرمسترانگ (1394)، اصول بازاریابی، ترجمه بهمن فروزنده، اصفهان: آموخته.
  16. کاتلر، فیلیپ؛ ایوان ستیاوان و هرماوان کارتاجایا (1391)، عصر سوم بازاریابی، ترجمه هرمز مهرانی و بهزاد شهرابی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
  17. کاویانی، محمد (1389)، «پیش‎طرحی در باب تحقیق در روان‎شناسی اسلامی»، معرفت، ش27، ص28−
  18. کریمی، میلاد و حسین خنیفر (1396)، «بررسی تطبیقی تصمیم‎های آمیخته بازاریابی از دیدگاه اسلام و غرب»، مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 15، ش1، ص225−
  19. کوهی، احمد (1397)، سناریوپردازی آینده‎های تبلیغ دین در ایران، رساله دکتری، دانشگاه تهران.
  20. لودیک، ماریوس (1390)، تئوری بازاریابی: رویکردی تاریخی‎−‎اجتماعی، ترجمه محمد اعرابی و محمد آزادی، تهران: مهکامه.
  21. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
  22. محمدی، علیرضا (1395)، امکان سنجی بازاریابی مفاهیم دینی با تأکید بر ترویج تفکر مهدویت در رسانه ملی، پایان‎نامه کارشناسی ارشد دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادقg.
  23. نکوئی‎سامانی، مهدی (1386)، «دین در دنیای مدرن»، مجله معرفت، ش123، ص59−
  24. نوده‎ئی، داود (1389)، «ضرورت توجه به مبانی دینی در نقد نظریه‎های مشاوره و روان‎درمانی و طراحی الگوهای بومی»، فرهنگ مشاوره و رروان‎درمانی، دوره1، ش4، ص140−
  25. یزدانی، ناصر و فاطمه گلی (1397)، «تأثیر دین در تحقق بازاریابی سبز»، فصلنامه مدیریت کسب و کار، سال 10، ش38، ص169− ص171−172.
  26. Coleman, B.C., (2002), "Appealing to the Unchurched: What Attracts New Members?", Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 10:1, pp.77−91.
  27. Culliton, James W, (1959), "A Marketing Analysis of Religion: Can businesslike methods improve the “sales” of religion?", In: Business Horizons, 2, pp.85−92.
  28. Engelland, B.T, (2014), "Religion, humanism, marketing, and the consumption of socially responsible products, services, and ideas: Introduction to a special topic section", Journal of Business Research, 67(2), 1−4.
  29. Guinness, O, (1993), Dining with the devil. Grand Rapids, MI: Baker Book House.
  30. Hamilton, J.B, (1879), Empty Churches and How to Fill Them, New York Phillips & Hunt.
  31. Hirschman, E. C, (1983), Aesthetics, ideologies, and the limits of the marketing concept. Journal of Marketing, 47, 45–55.
  32. http://www.marketingpower.com/mg−dictionary−php (accessed Ian 15).
  33. Juravle, A.I., Sasu, C, Apatatu, G.C, (2016), "religious marketing theoretical articles", practical application of science, 2 (11), 335−
  34. Kahle, L.R, Minton, E. A, & Kim, C. H, (2016), Religious Values as a Predictor of Sustainable Consumption Behaviors: A Cross−Cultural Comparison, Academy of Marketing Science.
  35. Kotler, Philip., Armstrong, Gary., Opresnik, Marc Oliver., (2018), principles of marketing, e.17, pearson education limited.
  36. Kotler, Philip; Levy, S.J. (1969), "Broadening the concept of marketing", Journal of Marketing, 33, 10−
  37. Kuzma, Ann., Kuzma, Andrew, Kuzma, John, (2008), "how Religion has Embraced Marketing and the Implications for Business", Journal of Management and Marketing Research, 2(1):1−
  38. Lancendorfer, K. M., & Reece, B. B. (2010), "Can you market God? A case study of the ‘God Speaks’ social marketing campaign", International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 15(4), 324−338.
  39. Marion S. Webb, W. Benoy Joseph, Kurt Schimmel DBA & Christopher Moberg (1998), "Church Marketing: Strategies for Retaining and Attracting Members", Journal of Professional Services Marketing, 17:2, 1−16.
  40. Mottner, S, (2008), Marketing and religion, part of Sargeant, A, Wymer, W, The Routledge Companion to Nonprofit Marketing, London and new York, Routledge.
  41. Mottner, S, (2008), Marketing and religion, part of The Routledge Companion to Nonprofit Marketing, London and new York, Routledge.
  42. Nelson, M.F., James, M.S., Miles, A., Morrell, D.L., & Sledge, S., (2017), "Academic Integrity of Millennials: The impact of religion and Spirituality", Ethics & Behavior, 27(5), 385−400.
  43. Sahlaoui, Morsy., Bouslama, Naji., (2016), "Marketing Religion: The Marketing and Islamic Points of View", American Journal of Industrial and Business Management, 6 (4).
  44. Shapiro, B. P. (1973), Marketing for Nonprofit Organizations. Harvard Business Review, 51, 123–132.
  45. Singh, P., & Bano, S., (2017), "Effect of Intrinsic−Extrinsic Religiosity on the Psychological Well−being of Adolescents", Journal of Psychosocial Research, 12(1), 137−145.
  46. Stevens, R., Loudon, D., Wrenn, B., Cole, H., (2006) Concise Encyclopedia of Church and Religious Organization Marketing, Haworth Reference Press, New York, USA.
  47. Strambu−Dima, A, (2008), "Aplicativitate amarketingului in organizatiile religioase." Revista de Marketing Online (Journal of Online Marketing) 2.1, 65−74.
  48. Van Camp, D., Barden, J., & Sloan, L., (2016), "Social and Individual Religious Orientations Exist Within Both Intrinsic and Extrinsic Religiosity", Archive for the Psychology of Religion, 38(1), 22−46.
  49. Vitell, S.J., (2009), "The role of religiosity in business and consumer ethics: A review of the literature", Journal of Business Ethics, 90(2), 155−
  50. Webb, Marion, S, Joseph, W.Benoy., Schimmel, Kurt & Moberg, Christopher, (1998), "Church Marketing: Strategies for Retaining and Attracting Members", Journal of Professional Services Marketing, 17:2, 1−16.
  51. Wells, D, (1994), God in the wasteland. Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans Publishing.
  52. Wrenn, B, (2011), "Religious Marketing is Different", Services Marketing Quarterly, 32:1, 44−

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار