پیش‎بینی‎پذیری پایبندی به حجاب اسلامی براساس اعتقادات مذهبی و استفاده از فضای مجازی (مطالعه‎ موردی: دانش‎آموزان دختر مقطع دبیرستان‎ شهر ماکو)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی پیش‎بینی پایبندی به حجاب اسلامی براساس اعتقادات مذهبی و استفاده از فضای مجازی دانش‎آموزان دختر مقطع دبیرستان شهرستان ماکو صورت پذیرفت.
روش‎شناسی: روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی−همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش، دانش‎آموزان دختر مقطع دبیرستان شهرستان ماکو در سال تحصیلی 1399−1400 بودند. از میان آنها 150 دانش‎آموز به صورت نمونه‎گیری تصادفی خوشه‏ای انتخاب شدند برای جمع‎آوری داده‎ها از پرسش‌نامه‏ میزان رعایت حجاب اسلامی، پرسش‌نامه‎ باورهای دینی گلارک و استارک و پرسش‌نامه وابستگی به استفاده از شبکه‎های اجتماعی استفاده شد. برای تجزیه‎وتحلیل داده‎ها از آزمون‎های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد.
یافته‎ها: نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که رعایت حجاب اسلامی با نمره کل اعتقادات مذهبی و مؤلفه‎های اعتقادی، عاطفی و مناسکی ارتباط مثبت و معنادار و با وابستگی به شبکه‎های اجتماعی ارتباط منفی و معنادار دارد (01/0> p). همچنین نتایج ضریب رگرسیون نیز نشان داد که 50/0 درصد از کل واریانس رعایت حجاب اسلامی به وسیله اعتقادات مذهبی و وابستگی به شبکه‎های اجتماعی تبیین می‎شود.
نتیجه‎گیری: می‎توان نتیجه گرفت که رابطه مستقیمی بین میزان دینداری و پایبندی به ارزش‎های اصیل اسلامی مانند حجاب وجود دارد و از طرف دیگر استفاده از فضای مجازی اگر بدون سواد رسانه‎ای باشد، می‎تواند آثار منفی از جمله ‎کم‌رنگ شدن حجاب در دانش‎آموزان، داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predictability of the Relationship between Religious Beliefs and the Use of Cyberspace with Adherence to the Islamic Hijab (Case Study: Female Students in Mako High School)

نویسنده [English]

  • Ali Ahmadpour
University of Mohaqeq Ardabili
چکیده [English]

Background and objective: This study aims at investigating the prediction of adherence to Islamic hijab based on religious beliefs and the use of cyberspace by female high school students in Mako.
Methodology: The method of the present study was applied in terms of purpose and descriptive-correlational in nature. The statistical population of this study was female high school students in Mako city in the academic year 2020-2021. Among them, 150 students were selected by cluster random sampling. To collect data, the Islamic Hijab Observance Questionnaire, Glark and Stark Questionnaire of Religious Beliefs and the Social Networking Dependence Questionnaire were used. Pearson correlation coefficient and regression analysis were used to analyze the data.
Results: The results of correlation coefficients showed that the observance of Islamic hijab has a positive and significant relationship with the total score of religious beliefs and belief, emotional and ritual components and a negative and significant relationship with dependence on social networks (p <0.01). Also, the results of regression coefficient showed that 0.50% of the total variance of observing Islamic hijab is explained by religious beliefs and dependence on social networks.
Conclusion: It can be concluded that there is a direct relationship between the level of religiosity and adherence to genuine Islamic values such as hijab, and on the other hand, the use of cyberspace, if it is without media literacy, can have negative effects such as less commitment to hijab in students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Hijab
  • Religious Beliefs
  • Cyberspace
  • Students

مراجع

  1. آبیار، زهرا؛ الله‌کرم کرمی‎پور و سعید شریفی (1399)، «چالش‎های نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف»، دوفصلنامه علمی−پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، 12(23)، ص217−238.
  2. آذریون، پریسا (1392)، «میزان استفاده از رسانه‎های ارتباطی و گرایش دانشجویان دختر دانشگاه بوعلی سینا به حجاب در سال تحصیلی 1391−1392»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم تربیتی.
  3. اسکندری، حسین (1395)، «بررسی نگرش کاربران شبکه‎های اجتماعی به مقوله عفاف وحجاب در فضای مجازی (مطالعه موردی شهر بجنورد)»، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، 3 (12)، ص95−112.
  4. ابراهیمی، معصومه؛ میرزایی، خلیل، ساروخانی (1398)، «بررسی جامعه‎شناختی نقش شبکه‎های اجتماعی اینترنتى در ایجاد اَشکال مقاومت نوجوانان در پذیرش هنجارهاى خانواده»، دوفصلنامه پژوهش‎هاى انتظامى−اجتماعى زنان و خانواده، 7 (2)، ص230−254.
  5. ابن‌منظور، محمد (1408ق)، لسان العرب، چاپ اول، ج4، بیروت: داراحیاءالتراث‎العربی، ص257.
  6. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد (1407)، الصحاح، دارالعلم الملایین، بیروت.
  7. حسامی، فاضل و محمدیاسین بصیرت (1399)، «عناصر جامعه‎پذیری (روش، محتوا و عوامل) حجاب در نظام اجتماعی قرآن»، فصلنامه علمی−پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی، 4 (28)، ص95−118.
  8. حسین‎زاده، محمد (1390)، پژوهشی تطبیقی در معرفت‎شناسی، چاپ اول، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  9. حیدری، خدیجه؛ محمدتقی حیدری و قدیمی (1399)، «تأثیر قدرت نرم شبکه‎های تلویزیونی ماهواره‎ای بر الگوبرداری اجتماعی و تغییر سبک زندگی در بین زنان )مطالعه موردی: زنان شاغل آموزش‎وپرورش شهر زنجان(»، دو فصلنامه پژوهش‎های انتظامی−اجتماعی زنان و خانواده، 8 (1)، ص149−170.
  10. خاتمی سبزواری، سیدجواد (1395)، «بررسی تأثیر میزان استفاده از رسانه‎های جمعی بر فرهنگ پوشش دانشجویان(مطالعه موردی دانشجویان زن دانشگاه حکیم سبزواری»، فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 6(21)، ص585−600.
  11. خدادادی سنگده، جواد و خدابخش احمدی (1394)، «نقش عوامل فرهنگی و رسانه‌ای در پیش‎بینی حجاب زنان؛ مطالعه‎ای ملی»، فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، ش33، ص7−21.
  12. خوشخویی، منصور و همکاران (1392)، «بررسی رابطه میزان استفاده از رسانه‌های ارتباطی (اینترنت، ماهواره و تلفن همراه) و گرایش دانشجویان دختر دانشگاه بوعلی سینا به حجاب»، دوفصلنامه دین و ارتباطات، 1 (43)، ص43-65.
  13. دورکیم، ا. (1383)، صور ابتدایی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مرکز.
  14. راغب اصفهانی، حسین (1404ق)، مفردات، تهران: دفتر نشر کتاب.
  15. رستمی محمد و همکاران (1396)، «بررسی تأثیر شبکه‎های اجتماعی بر فرهنگ و باورهای دینی (هویت) کاربران مطالعه موردی: کاربران استان اصفهان»، فصلنامه علوم اجتماعی، سال یازدهم، ش2، ص45−71.
  16. صدر، فاطمه و عبدالله معتمدی (1396)، «بررسی رابطه جهت‎گیری مذهبی با نگرش به حجاب و خودمهارگری در دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی»، روان‎شناسی دین، 39(3)، ص101−112.
  17. طباطبایی، محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، چاپ سوم، تهران: مؤسسه انتشاراتی اسماعیلیان.
  18. علوی؛ سیداحمدرضا و رضیه حجتی (1386)، «عوامل مؤثر بر بدحجابی دختران دانشگاه شهید باهنر کرمان»، تربیت اسلامی، سال دوم، ش4.
  19. عمید، حسن (1376)، فرهنگ عمید، چاپ یازدهم، ج1، تهران: انتشارات امیر کبیر.
  20. غلامی، یوسف (1397)، راز یک فریب، چاپ هجدهم، قم: نشر معارف.
  21. قراباغی، حسن؛ مجید یوسفی افراشته و وحید صالحی (1397)، «تأثیر شبکه‎های اجتماعی مجازی بر حجاب و عفاف، هویت دینی و فردی، تعامل با خانواده و افسردگی و انزوا در بین جوانان»، فصلنامه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 42(1)، ص257−272.
  22. قنبریان، علی و مریم درویشی (1395)، «بررسی تأثیر مصرف فضای مجازی بر دینداری و ارزش‎های خانواده: مطالعه موردی اصفهان»، جامعه‎شناسی سبک زندگی، ش8، ص219−254.
  23. کوزر، لیوئیس (1383)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‎شناسی، ترجمه: ثلاثی، م.، تهران: نشر علمی.
  24. محبوبی‎منش، حسین (1386)، «تحلیل اجتماعی مسئله حجاب»، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال 10، ش38.
  25. مک کوایل، دیتس (1385)، درآمدی بر نظریه ارتباط جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران: دفتر تبلیغات و توسعه رسانه‎ها.
  26. موسوی‎پور، محمّدصادق (1389)، «آشنایی با اصطلاحات رایج در شبکه‎های اجتماعی»، مجلّه ره‎آورد نور، ش31.
  27. میرفردی، اصغر و همکاران (1396)، «میزان دینداری و ارتباط آن با استفاده از شبکه‎های اجتماعی اینترنتی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه یاسوج)»، مجله جامعه‌شناسی کاربردی، 2(66)، ص1-16.
  28. نعمتی‌فر، سیدنصرت‎اله و محمدمهدی صفورایی پاریزی (1398)، «بررسی تأثیر استفاده از شبکه‎های اجتماعی بر حجاب و پوشش کاربران با تأکید بر ابعاد‎ دین‎داری (مورد مطالعه:‎ کاربران زن شبکه اجتماعی اینستاگرام)، دین و ارتباطات، 26(55)، ص335−362.
    1. Berthon, P. R, Pitt, L. F., Plangger, K. & Shapiro, D. (2012), “Marketing meets Web 2,0, social media, and creative consumers: Implications for international marketing strategy”. Business Horizons, 55 (3): 261−271.
    2. Boyd, D. M., & Ellison, N. B. (2007), “Social network sites: definition, history, and scholarship”. Journal of Computer−Mediated Communication, 13(1: 210−230).
    3. D. Joshi, Manasi Patwardhan, (2020), An analysis of mental health of social media users usingunsupervised approach, Computers in Human Behavior Reports, vol.2, p.1−9.
    4. Daragh O’Leary, Sara Alida Volkmer, (2021), Computers in Human Behavior Reports: Are the negative effects of social networking a privilege of the rich? Social network usage and life satisfaction across European countries, vol.3: 1−10.
    5. Giddens, Anthony, Sociology, (2001), (4th ed), Cambridge, UK: Polity Press.
    6. jimi adams, (2020), Networks and Religion: Ties That Bind, Loose, Build−Up, and Tear Down, contemporary sociology: A jurnal of reviws Volume: 49: 4, page(s): 362−364.
    7. Kilicbay, B & Binark , M. (2012), Consumer culture, Islam and politics of lifestyles: Fashion for veiling in contemporary Turkey. European Journal of Communication, vol. 17, 4: pp. 495−511.
    8. Lee, S. −A, Ryu, H.U, Choi, E.J., Ko, M. −A, Jeon, J.Y, Han, S. −H, Lee, G.H, Kim, M. − Jo, K. −D, (2017), Associations between religiosity and anxiety, depressive symptoms, and well−being in Korean adults living with epilepsy, Epilepsy & Behavior, vol 75, 246−251,
    9. Mehta, SH. (2010), Commodity Culture and Porous Social − Religious Boundaries: Muslim Women in Delhi, South Asia Research, 1(30), p p: 1−24.
    10. Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon & Schuster.
    11. Tyler, T. (2012), Social networking and Globalization. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(6), pp. 32−45.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار