فقه و شکل‎گیری مسائل زنان در بافت مدرن؛ صورت‌بندی مفهومی از مسائل نوپدید زنان در استفتائات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات زنان در دانشگاه ادیان و مذاهب

2 دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب

3 عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا

4 عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

پیدایش و شکل‎گیری مسائلِ جدید زنان در بافت مدرن از دریچه استفتائات موضوع این مقاله است. مدرنیته و تحولات متأثر از آن مسائل زنان را که در بافت سنتی دین فهم می‎شد با پرسش‎هایی جدی از سوی کنشگران دینی مواجه ساخت و فقها را در موضع جدیدی برای پاسخگویی قرار داد. پژوهش حاضر با تمرکز بر استفتائات شش تن از مراجع در موضوعاتِ نوپدید زنان در بافت مدرن درپی پاسخ به این سؤال است که مدرنیته و تحولات اجتماعی پس از آنچه تغییری، نسبت به موضوعات و پرسش‎های راجع به زنان ایجاد کرده است و چه صورت‌بندی از این مسائل در استفتائات بازتاب یافته است؟ به نظر می‎رسد روند پرسش‌های کنشگران دینی از تعبّد به سوی دریافت راه‌حل از نهاد دین تغییر یافته و پرسش‎ها نشان‎دهندۀ نوعی بازاندیشی، گذر از تعبّدِ محض و تلاش برای یافتن پاسخی متفاوت برای چالش‎های اجتماعی است که به صورت روزمره با آن روبه‌رو می‎شوند. نتایج این پژوهش که به روش تحلیل محتوای کیفی متعارف (عرفی) انجام شده است شش صورت‌بندی از استفتائات؛ استفتاء به‌مثابه فهم و آگاهی (متعبّد شدن)؛ استفتاء به‌مثابه یافتن راه‌‎حل و رفع استیصال؛ استفتاء به‌مثابه رفع تنازع (همراهی علم و دین)؛ استفتاء به‌مثابه رفع تعارض (دوگانه عین و ذهن)؛ استفتائات به‌مثابه تعیین موضع جنسیتی؛ استفتاء به‌مثابه کنش متقابل مؤثر در جهان مدرن را از این سؤالات نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudence and the formation of women's issues in the modern context; Conceptual formulation of emerging women's issues in referendums

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Zarei 1
  • mehrab sadeghnia 2
  • Mansoreh Zarean 3
  • s. aliasghar soltani 4
1 Ph.D. student of the University of Religions and Denominations
2 عضو هیت علمی
3 عضو هیئت علمی
4 عضو هیئت علمی
چکیده [English]

This article is going to discover and explain about emergence and formation of new women's issues in the modern context through the questions (Esteftaat) of religious authority. Modernity and the changes that resulted from it caused the issues of women, which were understood in the traditional context of religion, to face serious questions from religious activists and put jurists in a new position to answer. The present study seeks to answer the question The present study, focusing on the referendums of six authorities on emerging issues of women in the modern context, seeks to answer the question of what modernity and social developments have changed in relation to issues and questions about women and the formulation of Are these issues reflected in the Esteftaat? The question of religious activists seems to have changed from worship to receiving a solution from the institution of religion, and the questions indicate a kind of rethinking, the passage from pure worship, and the attempt to find a different answer to the social challenges they face on a daily basis. . The results of this research, which has been done by the method of conventional (conventional) qualitative content analysis, are six Esteftaat of referendums; Istifta 'as understanding and awareness (worship); Esteftaat as finding a way out and relieving despair; Esteftaat as resolving conflict (accompanying science and religion); Esteftaat as resolving conflict (duality of object and mind); Esteftaat as determining gender position; The Esteftaat shows these questions as an effective interaction in the modern world..

کلیدواژه‌ها [English]

  • modernity
  • jurisprudence
  • women's issues
  • questions(Esteftaat)
  • religious authority
1. بلیکی، نورمن (1392)، طراحی پژوهشهای اجتماعی؛ ترجمه حسن چاووشیان، چ8، تهران: نی.
2.تانگ، رزمری (1393)، درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
3.جنّاتی، محمدابراهیم (بی‌تا)، رساله توضیح‌المسائل، قم: مؤسسه فرهنگی اجتهاد (دانلود از سایت مرجع).
4.جنکینز، ریچارد (1391)، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: نشر پردیس دانش.
5.خمینی‎، روح‌الله (1392)، استفتائات، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe (موجود در نرم‌افزار جامع فقه اهل‌بیت 3).
6.ــــــــــــ (1383)،ترجمه تحریرالوسیله، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی (موجود در نرم‌افزار جامع فقه اهل‌بیت 3).
7.رضوی، کمال (1397)، دوراهی روحانیت، چ1، اصفهان: آرما.
8.سلیمانیه، مهدی (1395)، «مرجعیت و خانواده، استفتاء به‌مثابه کنش اجتماعی»، ارائه در همایش کنکاش‎های مفهومی و نظری درباره جامعه ایران، انجمن جامعهشناسی ایران، دوره 3 (نسخه دریافتی از نویسنده).
9.صانعی، یوسف (آ1387)، استفتائات پزشکی، چ12، قم: میثم تمار (دانلود از سایت مرجع).
10. ــــــــــــ (ب1387)، استفتائات، ج1، 2 و 3، چ10، قم: میثم تمار (دانلود از سایت مرجع).
11.طباطبایی، محمدحسین (1417)، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
12.گیدنز، آنتونی (1394)، جامعهشناسی، ترجمه حسن چاووشیان، تهران: نشر نی.
13. ــــــــــــ (1388)، پیامدهای مدرنیت، محسن ثلاثی، تهران: مرکز.
14.محمدپور، احمد (1390)، روش تحقیق کیفی، ضدروش 1؛ چ1، تهران: جامعه‎شناسان.
15.مشیرزاده، حمیرا (1381)، از جنبش تا نظریه اجتماعی، تهران: شیرازه.
16.مکارم‌شیرازی، ناصر (1427)، استفتائات، ابوالقاسم علیان‎نژادی، قم: مدرسة الإمام علی‌بن‌أبیطالبj (موجود در نرم‌افزار جامع فقه اهل‌بیت 3).
17. ــــــــــــ (1393)، احکام خانواده در پرتو فقه اسلامی، تنظیم، وحید علیان‌نژاد، قم: مدرسة الإمام علی‌بن‌أبیطالبj.
18.مطهری، مرتضی، بی تا، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
19.منتظری، حسینعلی (1384)، استفتائات، تهران: نشر سایه (موجود در نرم‌افزار جامع فقه اهل‌بیت 3).
منتظری، حسینعلی (1385)، احکام پزشکی، چاپ سوم، تهران: سایه.
20.واترز، مالکوم (1383)، جامعه سنتی و جامعه مدرن، منصور انصاری، تهران: نقش جهان.
21.هولمز، ماری (1387) جنسیت و زندگی روزمره،‌ ترجمه محمدمهدی لبیبی، چاپ سوم، تهران: افکار.
22.یان، رابرستون (1372)، درآمدی بر جامعهشناسی، حسین بهروان، مشهد: آستان قدس رضوی.
23.Jaggar, M. Alison, Young, Iris Marion, (1998), A companion to Feminist Philosophy, Black well.
24.Jane Pilcher and Imelda Whelehan (2004),  fifty key concepts in Gender, London, SAGE Publications, SAGE Publications.
25. Joseph, Norma Baumel (1995), Separate spheres : women in the responsa of Rabbi Moses Feinstein. PhD thesis, Concordia University.
26.Oakley, Anne, (1972), Sex, Gender and Society,London:Temple Smith.
 
آدرس سایت
27.سایت آیت‌الله خامنه‎ای به آدرس: .https://www.leader.ir/fa/book/2
28.سایت آیت‌الله جنّاتی، محمدابراهیم به آدرس: http://www.jannaati.com