تبیین عوامل مودت ازواج با رویکرد علم دینی با بهره‎گیری از تکنیک‎های نظریه داده‎بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مطالعات نظری جنسیت. دانشگاه ادیان و مذاهب قم نویسنده مسئول

2 دانشیار جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

3 دانشیار روانشناسی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

4 استادیار جامعه شناسی دانشگاه الزهرا

چکیده

ارائه نظریه تبیینی در موضوع عوامل مودت‌زوجین براساس رویکرد دینی مسئله اصلی این پژوهش است. براساس تحلیل محتوای آیات و روایات و با بهره‌گیری از تکنیک‌های روش داده‌بنیاد، فرایند پنج مرحله‌ای برای بررسی موضوع این پژوهش پایه‌ریزی شد. 110 عامل به صورت مستقیم و 97 عامل به‌صورت غیرمستقیم از گزاره‌های دینی کشف یا استنباط شده و کدگذاری اولیه صورت گرفت. با رفع همپوشانی و سنخ‌شناسی این عوامل، کدهای اکتشافی در محورهای ذیل کدگذاری محوری شدند: عوامل روان‌شناختی شامل عوامل گرایشی، بینشی، کنشی و صفات اخلاقی؛ عوامل اجتماعی شامل هنجارها، نقش‌ها، نهادها، حقوق و تکالیف، مناسک و روابط با دیگر گروه‌های اجتماعی؛ عوامل جسمانی شامل عوامل جوارحی و جوانحی؛ عوامل زیست محیطی و عوامل معنوی. درنهایت عامل نیاز به‌عنوان عامل مسلط بر تمام محورهای عوامل قابل توضیح و تبیین است. عامل مسلط شامل سه نوع نیاز طبیعی، اجتماعی و متعالی با منشأ طبیعت، اجتماع و مکتب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the factors of marriage's love with the religious science approach using the techniques of GT.

نویسندگان [English]

  • Mohammad reza Kadkhodaee 1
  • Hosein Bostan 2
  • Mohammad reza Ahmadi 3
  • Mansoreh Zarean 4
1 Ph.D. in theoretical studies of gender. Qom University of Religions and Religions is the responsible author
2 Associate Professor of Sociology at the Research Center and University
3 Associate Professor of Psychology, Imam Khomeini Educational and Research Institute (RA)
4 Assistant Professor of Sociology at Al-Zahra University
چکیده [English]

This research attempts to indicate an explanatory theory effective factors of spouses’ intimacy based on religious teachings. By content analysis method and utilizing ground-based techniques a five-step process has been considered in the research. A conceptual framework for classifying propositions and open encoding of them in two groups, direct and indirect, has been done. Along with encoding indirect propositions, a brief explanation of the factors has presented. By referring to the literature, the main axis of design classification and axial coding were implemented. Psychological, physical, social, environmental and spiritual factors are the main axis of categorizing codes. By reflecting on the logical and real relationships between these propositions and analyzing their impact influence on the dependent variable, the dominant and fundamental factors for choosing the different axes of choice are drawn in the form of a conceptual model. Research findings reflect that "need" as a dominant factor can be considered in all aspects. The dominant factor consists of three types of natural, social and transcendental needs, with the origin of nature, community and school. The fundamental factors selected in the axis of the physical and environmental factors as the basics and the spiritual factor as an interventional factor in all aspects were selected and explained. Psychological and social factors are the most effective on the spouse's intimacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marital Intimacy
  • Couples' affection
  • Religious Theory
  • kindness
1. ابن‌أبی‌الحدید، عبد الحمید بن هبة الله (1404ق)، شرح نهج البلاغة، قم، چاپ اول.
2. ابن‌بابویه، محمد بن على (1362ش)، الخصال، قم، چاپ اول.
3. ابن‌بابویه، محمد بن على (1385ش)، علل الشرائع، قم، چاپ اول.
4. ابن‌بابویه، محمد بن على (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم.
5. ابن‌شعبه حرانى، حسن بن على (1404ق)، تحف العقول، قم، چاپ دوم.
6. ایمان، محمدتقی (۱۳۹۱)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
7. بروجردى، آقا حسین (1386)، جامع أحادیث الشیعة (للبروجردی)، 31جلد، تهران: انتشارات فرهنگ سبز، چاپ: اول.
8. بستان، حسین (1384)، «گامی به‌ سوی علم دینی (۱)،ساختار علم تجربی و امکان علم دینی»، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
9. بستان، حسین (1390)، «گامی به‌ سوی علم دینی (۲)، روش بهره‌گیری از متون دینی در علوم اجتماعی»، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
10. بستان، حسین (۱۳۹۲)، «نظریه‌سازی دینی در علوم اجتماعی با تطبیق بر جامعه‌شناسی خانواده» پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
11. ‫)، طراحی‌ پژوهش‌های‌ اجتماعی‌، ترجمه حسن چاوشیان، تهران‌: نشر نی‌.
12. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسولn)، 1جلد، دنیاى دانش − تهران، چاپ: چهارم، 1382ش.
13. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم، قم: چاپ دوم.
14. چلبی‌، مسعود (1385)، تحلیل‌ اجتماعی‌ در فضای‌ کنش‌، تهران: نشر نی‌.
15. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: چاپ اول.
16. حر عاملى، محمد بن حسن (1414ق)، هدایة الأمة إلى أحکام الأئمةb، مشهد، چاپ اول.
17. حر عاملى، محمد بن حسن (1418ق)، الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل)، قم: چاپ اول.
18. ‫رفیع‌پور، فرامرز (1384)، کند و کاوها و پنداشته‌ها، مقدمه‌ای‌ بر روش‌های‌ شناخت‌ جامعه‌ و تحقیقات‌ اجتماعی‌، تهران‌: شرکت سهامی انتشار.
19. صدر، محمدباقر (1434)، موسوعة الإمام الشهید السیدمحمدباقر الصدر، دارالصدر قم.
20. صدر، محمدباقر (1434)، موسوعة الإمام الشهید السیدمحمدباقر الصدر، دارالصدر قم.
21. طباطبایى سیدمحمدحسین (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ پنجم.
22. طبرسى، حسن بن فضل (1412ق)، مکارم الأخلاق، قم: چاپ چهارم.
23. على بن موسى، امام هشتمg (1402ق)، الرسالة الذهبیة، ایران−قم، چاپ اول.
24. کدخدایی، محمدرضا (1396)، «الگوی تبیینی ساختارهای اجتماعی معطوف به واقعیت اجتماعی با الهام از اندیشه‌های شهیدصدر»، کنفرانس بین‌المللی فقه، قانون و واقعیت اجتماعی، اسفند 1396.
25. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران، چاپ چهارم.
26. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى (1403ق)، بحارالأنوار، بیروت، چاپ دوم.
27. ‫بن عیسى (1410ق)، مجموعة ورّام، قم، چاپ اول.