نهاد سازی در سبک رهبری حضرت امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشگاه شاهد، تهران

2 دانشجوی دکتری مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران

3 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران

چکیده

هدف اصلی مقاله حاضر شناخت و تحلیل نهادسازی در اندیشه سیاسی و سیره عملی امام خمینی (ره) است. به منظور پاسخ به سؤالات مقاله از روش تحلیل اسنادی که از انواع روش های کیفی است استفاده شده است. با این روش، اسناد و مدارک موجود شامل کتب، مقالات و پایان نامه ها و اسناد بررسی شده است. با بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، مؤلفه هایی چون توجه به ارزش های جامعه، بحران های سیاسی و شرایط زمانی خاص در نهادسازی ایشان تأثیرگذار بوده، است. همچنین می توان گفت نهادسازی در اندیشه سیاسی و سیره عملی امام خمینی (ره)، دارای جایگاه ویژه ای است. لذا پس از بررسی اندیشه سیاسی ایشان، در ادامه سعی شده است؛ شواهدی از نهادسازی امام خمینی (ره) براساس کارکردهای مختلف و با توجه به مؤلفه های ذکر شده به تفکیک ارائه شود. ارائه و معرفی نهادهای سیاسی، تقنینی، قضایی، علمی-فرهنگی، نظامی و خدماتی، به صورت مقطعی و دائمی، از جمله شواهد نهادسازی در دوران رهبری امام خمینی (ره) هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of Institutionalization in the leadership style of Imam Khomeini

نویسندگان [English]

  • Zahed GHAFARI HASHJIN 1
  • Ghodsi Alizadeh Saylab 2
  • Yosef Torabi 3
1 Shahed University
2 Political Science Department, Faculty of Humanism Science, Shahed University, Tehran, Iran
3 Amin University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this study is to investigate and explain institutionalization in Imam Khomeini's political thought and practice. In order to answer the research questions, document analysis (a qualitative method) was used. With this method, available documents including books, articles and theses were reviewed. By examining the political thought of Imam Khomeini, it was found out that factors such as “paying attention to social values”, political crises”, and “temporal conditions” were effective in his institutionalization. It can be said that institutionalization has a special role in Imam Khomeini's political thought and practice. After examining his political thought, it was tried to provide evidences of institutionalization done by Imam Khomeini based on various functions and with regard to the above mentioned factors. Results showed that presenting and introducing political, legislative, judicial, scientific, cultural, military and service institutions, periodically and permanently, are the evidences of institutionalization under the leadership of Imam Khomeini.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khomeini
  • institutionalization
  • paying attention to social values
  • political crises
  • Time needs
1. قرآن
2. ابراهیمی، حسین (1386)، پژوهش و تحقیقی نو در سیره نبی اعظم، قم: ثقلین.
3. احمدی، محمدرضا (1385)، «درآمدی بر سیره مدیریتی پیامبراعظمn»،حصون، شماره 9، پاییز، ص98−122.
4. امیراحمدی، هوشنگ و منوچهر پروین (1381)، ایران پس از انقلاب، ترجمه دکتر علی مرشدی‌زاد، تهران: باز.
5. اونیل، مایکل (1385)، مبانی سیاست تطبیقی، ترجمه سعید میرترابی، تهران: قومس.
6. بیگی نسوان، حسین (1376)، «اصلاحات ارضی در جمهوری اسلامی»، فصلنامه 15 خرداد، شماره 25، بهار، ص57−80.
7. جباری، محمدرضا (1382)، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمهb، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینیe.
8. جمعی از نویسندگان (1379)، دفتر تحکیم وحدت، تهران: کوثر.
9. حاضری، مهدی (1381)، امام خمینیe و نهادهای انقلاب اسلامی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe.
10. خواجه سروی، غلامرضا (1384)، خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
11. خمینی، روح الله (1387)، صحیفه امام، تهران: عروج. 
12. خمینی، روح‌الله (1379)، البیع، جلد 2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe.
13. خمینی، روح‌الله (1390)، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe.
14. دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا (1377)، روزها و رویدادها، ج1، تهران: رامین.
15. ربیعی، منیژه (1375)، بنیاد 15 خرداد، دانشنامه جهان اسلام، جلد 4، تهران: بنیاد دائرة المعارف اسلامی.
16. رضوی، مسعود (1376)، هاشمی و انقلاب (تاریخ سیاسی ایران از انقلاب تا جنگ)، تهران: همشهری.
17. رندال، ویکی؛ برنل، پیتر (1387)، مسائل جهان سوم: مطالعه سیاست در جهان در حال توسعه، ترجمه احمد ساعی و سعید میرترابی، تهران: قومس.
18. شاکری، سیدرضا (1397)، درآمدی بر رهبری سیاسی امام خمینیe (با تأکید بر عمل نهادی، مدیریت نخبگان و رابطه مردمی)، تهران: عروج.
19. شهیدی، سیدجعفر (1385)، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
20. طباطبایی، صادق (1392)، خاطرات سیاسی و اجتماعی، تهران: عروج.
21. علیدوست، ابوالقاسم (1396)، هدف پیامبر رهایی انسان‌ها بود؛ نهادسازی رسول خدا در صدر اسلام، پایگاه خبری مجلس مازندران.
22. غفاری، مصطفی (1396)، از نیمه خرداد: طرحی از اندیشه و رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تهران: نهضت نرم‌افزاری (وابسته به انتشارات انقلاب اسلامی)،
23. فخیمی، فرامرز (1373)، تحولات سازمان‌های دولتی ایران از مشروطیت تا انقلاب اسلامی، تهران: نشر فرهنگی.
24. فوزی، یحیی (1384)، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران (جلد اول و دوم)، تهران: عروج.
25. کسرایی، محمدسالار و علی پوزش شیرازی (1388)، «مطالعه سیر تغییر در دفتر تحکیم وحدت (1358−1376)»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 4، شماره 4، پاییز، ص175−200.
26. کوئن، بروس (1384)، درآمدی بر جامعهشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: توتیا.
27. محمدی ری‌شهری، محمد (1369)، خاطرات سیاسی، تهران: مؤسسه انتشارات و پژوهش‌های سیاسی.
28. مستملی بخاری، امام ابوابراهیم (1363)، شرح التعرف المذهب التصوف، تصحیح محمد روشن، تهران: اساطیر.
29. موسوی الخمینیe، روح‌الله (بی‌تا)، کشف الاسرار، بی‌جا.
30. مرکز اسناد انقلاب اسلامی (1387)، فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
31. میلانی، علی (1378)، «کشاورزی ایران»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 141 و 142، خرداد و تیر، ص172−185.
32. میرترابی، سیدسعید (1396)، «شیوه‌ها و ابعاد نهادسازی در روند ساخته شدن دولت پس از انقلاب از منظر نهادگرایی تاریخی»، دولتپژوهی، بهار، دوره 3، شماره 9، ص1−41.
33. نبوی، عباس (1389)، «نقدی بر 10 ساله آخر دفتر تحکیم وحدت»، برداشت اول، شماره 12 و 13، بهمن و اسفند، ص91.
34. واقدی، محمد بن سعد (1409)، طبقات، ج1، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نو.
35. هاشمی، سیدمحمد (1375)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج1، قم: مجتمع آموزشی عالی.
36. سایت دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، آخرین بازدید 1397.
37. Farazmand, Ali. (1989), The State, Bureaucracy, and Revolution in Modern Iran: Agrarian Reforms and Regime Politics. New York: Praeer.
38. Mahoney, James (2001) “Beyond Correlational Analysis: Recent Innovations in Theory and Method,” Sociological Forum 16(3)