بازسازی نظریه گفتمانی هویت لاکلاو و موفه براساس نظریه فطرت آیت‌الله شاهآبادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمیاستادیار مؤسسه امام خمینی (ره)

چکیده

نظریه گفتمانی لاکلاو و موفه در عین حال که در پی تحلیل گفتمان است، نظریه‌ای در باب شکل‌گیری هویت فردی و جمعی نیز محسوب می‌شود. در این مقاله، از طریق جایگزینی نظریه فطرت آیت‌الله شاه‌آبادی با نظریه ناخودآگاه لاکان که مورد استفاده لاکلاو و موفه قرار گرفته است، زمینه برای تحول نظریه گفتمانی هویت به نظریه‌ای غیر خودش با رویکرد دینی فراهم شده است. از جمله پیامدهای این تغییر در نظریه، قائل شدن به نقش بیشتر برای سوژه در انتخاب هویت فردی، بالا رفتن قدرت تبیینی نظریه، اجتماعی‌تر شدن آن، خارج کردن نظریه از نگاه به هویت به‌مثابه امری صرفاً فرهنگی و تاریخی که حاصل نزاع بین دیگری‌ها است، به امری که حاصل تلائم یا تضاد میان جوهره انسانی با دیگری‌ها است. ضمن آنکه کار صورت گرفته را می‌توان نمونه‌ای برای رویکرد تهذیبی در تولید علم دینی به حساب آورد. روش به کار رفته در این پژوهش توصیفی، تبیینی و انتقادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reconstructing Laclau and Mouffe’s Discourse Theory of Identity Based on Ayatollah Shahabadi’s Theory of Fitrat

نویسنده [English]

  • Gholamreza Parhizkar
Assistant Professor, Imam Khomeini Institute
چکیده [English]

Laclau and Mouffe’s discourse theory while it aims at analyzing discourses, is a theory of formation of individual and collective identities. In this article, by replacing Ayatollah Shahabadi’s theory of fitrat (instinct) for Lacan’s theory of unconscious employed by Laclau and Mouffe, the ground is made for transforming their discourse theory of identity into one with religious orientation. The consequences of such a synthesis include defending a more vigorous role for the subject in adopting personal identity, improving the theory’s explanatory strength, making theory more social, detaching it from the orientation toward the identity as a sheer cultural and historical phenomenon and the product of struggle with others in favor of one that is the product of coherence or contrast between the human nature and the others. The result of the study could exemplify the expurgatory approach in the production of religious sciences. The method used in this research is descriptive, explanatory, and critical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • theoretical reconstruction
  • discourse theory of identity
  • the unconscious
  • Fitrat

مراجع

  1. منابع

     

    * قرآن کریم

    1. ادگار، اندرو و سج‌ویک، پیتر، مفاهیم بنیادی نظریه فرهنگی، مترجم: مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: نشر آگه.
    2. آلتوسر، لویی (1387)، ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت، مترجم: روزبه صدر آرا، تهران: نشر چشمه.
    3. تهاونی، محمدعلی (1996)، موسوعۀ کشاف اصطلاح الفنون و العلوم، مترجم: عبدالله خالدی، 2 جلدی، بیروت: ناشرون، ج2.
    4. جنکینز، ریچارد (1381)، هویت اجتماعی، مترجم: تورج یار احمدی،تهران، شیرازه.
    5. خمینی، روح‌الله (1372)، شرح چهل حدیث، چ3، [بی‌جا]، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe.
    6. ــــــــــــــــــ (1378)، صحیفه امام، چ1، ج21، بی‌جا، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.e
    7. دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغت نامه، 14 جلد، چ1، تهران: دانشگاه تهران.
    8. سلطانی، سیدعلی‌اصغر (1383)، «تحلیل گفتمان به‌مثابه نظریه و روش»، نشریه علوم سیاسی، سال هفتم، زمستان 83، ش28، ص153−179.
    9. شاه‌آبادی، میرزا محمدعلی (الف− 1387)، رشحات البحار، تصحیح، تحقیق و ترجمه: زاهد ویسی، چ2، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    10. ــــــــــــــــــ (ب− 1387)، فطرت عشق، شرح: فاضل گلپایگانی، چ2، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    11. ــــــــــــــــــ (ج− 1387)، شذرات المعارف، توضیح و تقریر: نورالله شاه‌آبادی، چ2، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    12. شیخ حرعاملى (1409ق)، وسائل الشیعه، 29 جلد، ج16، قم: مؤسسه آل‌البیتb.
    13. فرتر، لوک (1386)، لویی آلتوسر، مترجم: آریان امیر احمدی، تهران: نشر مرکز.
    14. مجلسى، محمدباقر (1404ق)، بحارالأنوار، 110 جلد، ج2، 11 و 72، بیروت: مؤسسه الوفاء.
    15. معین، محمد (1362)، فرهنگ فارسی، چ5، ج4، تهران: امیرکبیر.
    16. مک دانل، دایان (1380)، مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان، مترجم: حسین علی نوذری، تهران: نشر گفتمان.
    17. نوذری، حسینعلی (1385)؛ نگاه تحلیلی به روند تحول مفهوم هویت در قالب‌های سه‌گانه هویت سنتی، مدرن و پست‌مدرن، فصلنامه مطالعات ملی، 26، سال هفتم، شماره 2.
    18. هومر، شون (1390)، ژاک لاکان، مترجم: محمدعلی جعفری و سیدمحمدابراهیم طاهایی، تهران: ققنوس.
    19. یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوییز (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، مترجم: هادی جلیلی، تهران: نی.
      1. Parekh, Bhikhu (2008), A new politics of identity (political principles for an interdependent world), New York, Palgrave macmillan.

                                              

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار