بررسی میزان آشنایی شرکت‌کنندگان در هیئت‌های مذهبی با اهداف الگوهای دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته حوزه علمیه قم

2 کارشناس پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران

چکیده

دین، نهادی تأثیرگذار بر ساختار اجتماعی و سیاسی جوامع است. تأثیرگذاری دین در جوامعی که افراد و گروه‌های اجتماعی به باورها و هنجارهای دینی گرایش دارند، گسترده‌تر است. دین از دو مقوله اساسی باورها و اعمال تشکیل شده است. باورها، مجموعه‌ای از معارف و اندیشه و اعمال، شیوه‌ای از کنش است. اعمال دینی برگرفته از باورهای دینی است و تداوم باورهای دینی به اعمال دینی و عملکرد صحیح آن بستگی دارد. با توجه به تنوع و گستردگی مناسبت‌های (مراسم) دینی در جامعه ما، مقاله حاضر تلاش می‌کند وضعیت عملکردی مراسم را با باورها و ارزش‌های دینی سنجش و ارزیابی کند. این مقاله درصدد است اولاً میزان آشنایی شرکت‌کنندگان را با اهداف الگوهایی دینی، اندازه‌گیری و ثانیاً آسیب‌های احتمالی عدم آشنایی شرکت‌کنندگان با اهداف الگوهای دینی را شناسایی کند.
در این مقاله، از روش پیمایشی برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری، هیئت‌های مذهبی عزاداری شهر تهران بوده که 74 هیئت به صورت تصادفی انتخاب شده است.
برخی از نتایج بیانگر این است که شناخت پاسخگویان نسبت به اهداف قیام امام حسین(ع) بیش از سایر اهداف الگوهای دینی است؛ اما شناخت آنها نسبت به اهداف ایجاد حکومت توسط حضرت علی(ع) کمتر از سایر اهداف الگوهای دینی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of Religious Participants' Awareness of the Goals of the Religious Role Models

نویسندگان [English]

  • Alireza Qobadi 1
  • Fatemeh KeyQobadi 2
1 Graduated from Qom Seminary l MA in Sociology l Research Expert of Social Studies and Research Institute, University of Tehran
2 Expert of History of Science, Research Institute of Tehran University
چکیده [English]

Religion is an institution which influences the social political structure of communities. The influence of religion in communities that their social groups and individuals tend to religious norms and beliefs is much wider than other communities. Beliefs and deeds are two main components of a religion. Beliefs are consisting of all teachings, views, thoughts, and ways of action. Religious deeds are the product of religious beliefs. The continuance of religious beliefs depends on rituals and their proper performance.  In the light of the variety of religious ceremonies and rituals in our country, the present paper tries to make an assessment of functional state of these ceremonies in relation to religious beliefs and values. It aims firstly at measuring the participants' awareness of the goals of religious role models (Imams) and secondly detecting the possible pathos of participants' ignorance of these goals. The data were collected using a survey method. Statistical population of the study consisted of 74 mourning groups from Tehran which were selected by the simple random method. Some results indicate that participants' awareness of the goals of Imam Hussayn, peace be upon him, was higher than those of other religious role models. It also shows that their awareness of the goals of Imam Ali, peace be upon him, was lower than those of other ones.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • faith
  • Religious Ceremonies
  • Rituals
  • Emotional Action
  • Mourning-orientedness
  • Goals of Religious Role Models
  • Pathology
 
حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
دژبانی، علی (1388)، «بایدها و نبایدهای مداحی»، وب‌سایت رسمی سازمان تبلیغات اسلامی استان اردبیل: http://www.ido.ir/a.aspx?a=1388101203/
دهخدا، علی‌اکبر (1349)، لغتنامه، [بی‌جا: بی‌نا].
دهدشتی، محمد (1385)، ترجمه نهج‌البلاغه، قم: مؤسسه فرهنگی تحقیقات امیرالمؤمنین.
رفیع‌پور، فرامرز (1375)، جامعه، احساس و موسیقی، تهران: سهامی انتشار.
رفیع‌پور، فرامرز (1382)، آناتومی جامعه، چ3، تهران: سهامی انتشار.
ریتزر، جورج (1374)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
ساروخانی، باقر (1370)، دایرهٔ‌المعارف علوم اجتماعی، تهران: کیهان.
ساعی، علی (1387)، «جزوه کلاسی درس روش تحقیق دوره کارشناسی ارشد»، دانشگاه تربیت مدرس.
فکوهی، ناصر (1388)، «مناسک آیینی و فضای شهری از دیدگاه مردم‌شناسی شهری»، ماهنامه فرهنگی اجتماعی خیمه، ش56، ص60‐63.
قبادزاده، ناصر (1381)، روایتی از آسیب‌شناختی از گسست نظام و مردم در دهه دوم انقلاب، با مقدمه محمدرضا تاجیک، تهران: فرهنگ گفتمان.
صدر واثقی (بی‌تا)، سیدجمال‌الدین حسینی پایه‌گذار نهضت اسلامی، [بی‌جا: بی‌نا].
قبادی، علیرضا (1381)، بررسی کارکردهای اجتماعی مراسم دینی با تأکید بر مراسم عاشورا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، استاد راهنما: غلامرضا جمشیدیها، دانشگاه تهران.
قبادی، علیرضا و محمدرضا تقی‌زاده (1387)، نقش مناسک و مراسم دینی در تقویت هویت دینی و ملی، پژوهشگاه علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی (در دست چاپ).
قبادی، علیرضا و همکاران (1387)، «راهکارهای اصلاح و تقویت مراسم و مناسک دینی در کشور»، طرح خاتمه‌یافته، سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت آموزش و پژوهش.
قبادی، علیرضا و همکاران (1389)، «آسیب‌شناسی مداحی در مناسبت‌های دینی»، طرح خاتمه‌یافته، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
گولد، جولیوس و ویلیام ل. کولب (1384)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه محمدجواد زاهدی و دیگران، تهران: مازیار.
واخ، یواخیم (1380)، جامعه‌شناسی دینی، ترجمه جمشید آزادگان، تهران: سمت.
یوسفی، علی (1384)، «جامعه‌شناسی مناسک دینی»، روزنامه خراسان، 68.
 
Gerrod, W. Parrott (ed.) (2000), Emotions in Social Psychology, Philadelphia, USA: Psychology Press.
Turner, Jonathan H. & Jan E. Stetes (2005), The Sociology of Emotions, Cambridge University Press.