مؤلفه‌های روشنفکری در اندیشه اجتماعی سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته حوزه علمیه قم و دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی

چکیده

این مقاله درصدد است تا علاوه بر بررسی آرا و اندیشه‌های اجتماعی سیدجمال‌الدین اسدآبادی، ثابت کند که وی به عنوان یکی از پیشگامان جریان روشنفکری در میان حوزویان بوده است؛ ایشان نسبت به ایدئولوژی‌ها، نهضت‌ها، مکاتب فلسفی غرب، جغرافیای جهان و دگرگونی‌های اجتماعی جهان معاصر خود شناخت خوبی داشته و درباره آنها از دیدگاه یک عالم اسلامی روشنفکر ابراز عقیده کرده است. پس می‌توان مؤلفه‌ها و شاخص‌های اصلی روشنفکری وی را چنین برشمرد: اصلاح‌گرایی در اندیشه و معرفت دینی، توجه به اجتهاد، توسعة جهانی، تقریب مذاهب اسلامی، تجدد‌گرایی، تکامل‌گرایی اجتماعی، ملی‌گرایی، قانون‌گرایی، باور به آزادی اجتماعی، نگرش انتقادی به وضع موجود و عقل‌گروی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Elements of Intellectualism in Seyyed Jamaloddin Asadabadi's Social Thoughts

نویسنده [English]

  • Majid Kafi
Graduate from Qom Seminary l PhD student in Sociology
چکیده [English]

In addition to verification of Sayyid Jamal a-Din Asadabadi's social thoughts and views, the author of the present paper tries to prove that Sayyid Jamal a-Din Asadabadi has been a pioneer of intellectual movement among the Islamic seminary students. He holds that Sayyid Jamal a-Din Asadabadi had a good knowledge of ideologies, movements, philosophical school of thought in the West, world geography, and social changes of the contemporary world and viewed them from the viewpoint of an intellectual Islamic scholar. He then makes a list of Sayyid Jamal a-Din Asadabadi's intellectual elements. They are as follows: reform in religious thought, deliberation on Ijtihad, world development, approximation of Islamic sects, modernism, social developmentalism, nationalism, rule of law, belief in social freedom, critical view of current situation, and rationalism.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Intellectual
  • Sayyid Jamal a-Din Asadabadi
  • Committed Intellectual
  • Religious Intellectual
  • Intellectual of Islamic Seminary
  • Religious Revival
  • Modernism
  • Critical Rationalism
  • Modern Thinking
  • Combating Illiteracy
اسپریگنز، توماس (1370)، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، تهران: آگاه.
اسد‌آبادی، ابوالحسن (بی‌تا)، نامه‌های تاریخی و سیاسی سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی، تهران: کتاب‌های پرستو.
اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (1401)، الرد علی الدهریین، تحقیق محمود ابوریه، بیروت: دارالزهرا.
اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (بی‌تا)، العروهٔ الوثقی، ترجمه زین‌العابدین کاظمی خلخالی، تهران: حجر.
اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (1355)، مقالات جمال‌الدین اسد‌آبادی، به کوشش ابوالحسن جمال‌الدین اسدآبادی، تهران: طلوع آزادی.
اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (1379)، نامه‌ها و اسناد سیاسی ‐ تاریخی، به کوشش سیدهادی خسروشاهی، قم: شروق.
الگار، حامد (بی‌تا)، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ترجمه احمد آرام؛ تهران: رسالت قلم.
امین، احمد (1376)، پیشگامان مسلمان تجددگرایی در عصر جدید، ترجمه حسن یوسفی اشکوری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
 بروجردی، مهرزاد (1377)، روشنفکران ایرانی و غرب، ترجمه جمشید شیرازی، تهران: نشر و پژوهش فرزان‌روز.
البهی، محمد (1377)، اندیشه نوین اسلامی در رویارویی با استعمار غرب، ترجمه حسین سیدی، مشهد: شرکت به نشر.
خدوری، مجید (1369)، گرایش‌های سیاسی در جهان عرب، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
راسل، برتراند (1367)، قدرت، ترجمة نجف دریابندری، تهران: خوارزمی.
رحمانیان، داریوش (1382)، تاریخ علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی ایرانیان و مسلمین، تبریز: دانشگاه تبریز.
روآ، اولیویه (1378)، تجربة اسلام سیاسی، ترجمة محسن مدیرشانچی، تهران: الهدی.
السمان، علی (بی‌تا)، رویارویی مسلک‌ها و جنبش‌های سیاسی در خاورمیانه عربی تا سال 1967، ترجمه حمید نوحی، [بی‌جا: بی‌نا].
شریف، میان‌محمد (1362‐1370)، تاریخ فلسفه، ج4، ترجمه زیر نظر نصرالله پورجوادی، تهران: ستاد انقلاب فرهنگی و مرکز نشر دانشگاهی.
صاحبی، محمدجواد (1367)، اندیشه اصلاحی در نهضت‌های اسلامی، تهران: کیهان.
عنایت، حمید (1372)، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.
عنایت، حمید (1363)، سیری در اندیشه سیاسی غرب، تهران: چاپخانه سپر.
فراست‌خواه، مقصود (1374)، سرآغاز نواندیشی معاصر (دینی و غیر دینی)، تهران: انتشار.
فروند، ژولین (1362)، جامعه‌شناسی ماکس‌وبر؛ ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: نیکان.
لوین، زالمان ایساکوویچ (1377)، اندیشه‌ها و جنبش‌های نوین سیاسی اجتماعی در جهان غرب، ترجمه یوسف عزیزی بنی‌طرف، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
محیط طباطبایی، محمد (بی‌تا)، نقش سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی در بیداری مشرق‌زمین، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
 مخزومی، محمدپاشا (1423)، خاطرات جمال‌الدین اسد‌آبادی الحسینی الافغانی ‐ آرا و افکار، ویراسته محمدپاشا مخزومی، اعداد سیدهادی خسروشاهی، قاهره: مکتبهٔ الشروق الدولیه.
مدرسی چهاردهی، مرتضی (1381)، سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی و اندیشه‌های او، تهران: امیرکبیر.
مطهری، مرتضی (1386)، بررسی جمال‌الدین اسد‌آبادی نهضت‌های اسلامی در صدساله اخیر، تهران: صدرا.
معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی (1383)، «سیدجمال‌الدین اسدآبادی و نهضت بیداری اسلامی»، مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی