نظریه‌ی انحطاط و اصول شش‌گانه تکامل انسانی از نظر سیّد جمال‌الدین اسدآبادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی

چکیده

در باره‌ی تکامل و انحطاط جوامع نظریه‌های متعددی ارائه شده است. این جستار در صدد است از میان نظریه‌های مختلف تکامل و انحطاط جوامع اسلامی، بر نظریه‌ی فرهنگی تأکید کند. از این رو، از بین متفکران مسلمان،‌ تنها کسی که تصور نمی‌رود نظریه‌ی انحطاطش در یک چارچوب فرهنگی قرار دارد،‌ سید جمال‌الدین اسدآبادی است که در این جستار تلاش شده که نشان داده شود وی نیز به عوامل فرهنگی در انحطاط جوامع اسلامی توجه داشته است. نظریه‌ی قصر مسدس‌الشکل سعادت انسانی سید جمال بیانگر دو نکته اساسی است که برای اثبات فرضیه‌ی این مقاله از آنها بهره گرفته شده است: 1. عامل انحطاط می‌تواند عامل غیر سیاسی و غیر ساختاری باشد؛ 2. انحطاط یک جامعه به عوامل درونی به خصوص عوامل فرهنگی بر‌می‌گردد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Degeneration Theory and the Six Fundamentals of Human Evolution in the View of Seyed Jamalodin Asadabadi

نویسنده [English]

  • Majid Kafi
PhD Student in Sociology
چکیده [English]

Various theories have been proposed regarding the evolution and degeneration of societies. Among these theories, this research focuses on the cultural theory. Among the Muslim scholars, Seyed Jamalodin Asadabadi’s degeneration theory is not considered to fit a cultural framework. The research demonstrates that even Seyed Jamalodin Asadabadi has considered cultural factors in degeneration of Islamic societies. His theory of hexagonal castle of human happiness contains two important points that are used for proving the theory at hand:
1. The cause of degeneration can be non-political and non-structural.
2. The degeneration of a society is based on internal, especially cultural, factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seyed Jamalodin Asadabadi
  • evolution
  • degeneration
  • cultural theory of degeneration
  • the hexagonal castle of human happiness

مراجع

  1. ریگنز، توماس، (1370)، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه‌ی فرهنگ رجایی، تهران: موسسه‌ی انتشارات آگاه.
  2. اسد‌آبادی، ابوالحسن، (1360)، نامه‌های تاریخی و سیاسی سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی، تهران: کتاب‌های پرستو.
  3. اسدآبادی، سیّد جمال‌الدین، (بی‌تا/ 1)، مجله‌های سیّد جمال‌الدین اسدآبادی (عروةالوثقى)، ترجمه‌ی زین العابدین کاظمی خلخالی، تهران: انتشارات حجر.
  4. اسدآبادی، سیّد جمال‌الدین ، (1355)، مقالات جمال‌الدین اسد‌آبادی، به کوشش ابوالحسن اسد‌آبادی، تهران: طلوع آزادی.
  5. اسدآبادی، سیّد جمال‌الدین ، (1379)، نامه‌ها و اسناد سیاسی ـ تاریخی، به کوشش سیّد هادی خسروشاهی، قم: شروق.
  6. اسدآبادی، سیّد جمال‌الدین ، (1348)، اسلام و علم، ترجمه‌ی سیّد هادی خسرو شاهی، قم: انتشارات دارالتبلیغ اسلامی.
  7. اسدآبادی، سیّد جمال‌الدین ، (1401)، الرد علی الدهریین، تحقیق محمود ابوریه، بیروت: دارالزهرا.
  8. اسدآبادی، سیّد جمال‌الدین ، (1423)، رسائل فی الفلسفه و العرفان، اعداد سیّدهادی خسروشاهی، قاهره: مکتبه ‌الشروق ‌الدولیه.
  9. اسدآبادی، سیّد جمال‌الدین ، (بی‌تا/ 2)، مقالات جمالیه، به کوشش ابوالحسن جمالی.
  10. البهی، محمد، (1377)، اندیشه‌ی نوین اسلامی در رویارویی با استعمار غرب، ترجمه‌ی حسین سیّدی، مشهد: شرکت به نشر.
  11. السمان، علی، (1967)، رویارویی مسلک‌ها و جنبش‌های سیاسی در خاورمیانه عربی تا سال، ترجمه‌ی حمید نوحی.
  12. الگار، حامد، (بی‌تا)، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ترجمه‌ی احمد آرام، تهران: رسالت قلم.
  13. امین، احمد، (1376)، پیشگامان مسلمان تجددگرایی در عصر جدید، ترجمه‌ی حسن یوسفی اشکوری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  14. جمالی اسدآبادی، صفات الله، (1350)، اسناد و مدارک در باره‌ی سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی، به اهتمام سیّد هادی خسروشاهی، قم: چاپخانه‌ی علمیه.
  15. جمالی، سیروی، (1358)، زندگی و مبارزات سیّد جمال‌الدین اسدآبادی، تهران: عطایی.
  16. خدّوری، مجید، (1369)، گرایش‌های سیاسی در جهان عرب، ترجمه‌ی عبدالرحمن عالم، تهران: وزارت امورخارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  17. حلبی، علی اصغر، (1383)، زندگانی و سفرهای سید جمال‌الدین اسدآبادی، تهران: زوار.
  18. دورژه، موریس، (1362)، روش‌های علوم اجتماعی، ترجمه‌ی خسرو اسدی، تهران: امیر کبیر.
  19. راسل، برتراند، (1367)، قدرت، ترجمه‌ی هوشنگ منتصری، تهران: عطایی.
  20. رحمانیان، داریوش، (1382)، تاریخ علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی ایرانیان و مسلمین، تبریز: دانشگاه تبریز.
  21. سروش، عبدالکریم، (1370)، رازدانی، روشنفکری و دینداری، تهران: موسسه‌ی فرهنگی صراط.
  22. سروش، عبدالکریم ، (1370)، قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران: موسسه‌ی فرهنگی صراط.
  23. شریف، میان محمد، (1362ـ1370)، تاریخ فلسفه، ترجمه زیر نظر نصرالله پورجوادی، ج4، تهران: ستاد انقلاب فرهنگی، مرکز نشر دانشگاهی.
  24. صاحبی، محمد جواد، (1380)، مبانی نهضت احیای فکر دینی، قم: بوستان کتاب، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم.
  25. صاحبی، محمد جواد ، (1367)، اندیشه اصلاحی در نهضت‌های اسلامی، تهران: کیهان.
  26. صدیق اورعی، غلامرضا، (1369)، بررسی تفکر اجتماعی حضرت امام خمینی(رض) درباره تغییر جامعه، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
  27. صدیق، رحمت الله، [و دیگران]، (1373)، درآمدی به جامعه‌شناسی اسلامی (1) تاریخچه جامعه‌شناسی، تهران: سمت.
  28. ضابط‌پور، غلامرضا، (1380)، اندیشه‌ی سیاسی سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی، تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
  29. عبده، محمد، (بی‌تا)، رساله التوحید، قاهره: دارالکتب العلمیه.
  30. عنایت، حمید، (1363)، سیری در اندیشه سیاسی عرب، تهران: چاپخانه‌ی سپر.
  31. عنایت، حمید ، (1372)، اندیشه‌ی سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه‌ی بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.
  32. فراستخواه، مقصود، (1374)، سرآغاز نواندیشی معاصر (دینی و غیر دینی)، تهران: انتشار.
  33. قلی‌پور، محمد، (1380)، درآمدی بر جامعه‌شناسی دین (اصلاح‌گرایی دینی سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی)، تهران: محقق.
  34. قلی‌پور، محمد ، «اصلاح جامعه در اندیشه‌ی سیّد جمال»، مجله‌ی قبسات، شماره‌ی پنجم و ششم.
  35. کوئن، بورس، (1370)، درآمدی به جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، تهران: فرهنگ معاصر.
  36. لوین، زالمان ایساکوویچ، (1377)، اندیشه‌ها و جنبش‌های نوین سیاسی اجتماعی در جهان عرب، ترجمه‌ی یوسف عزیزی بنی‌طرف، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  37. مخزومی، محمد پاشا، (1423ق)، خاطرات جمال‌الدین اسد‌آبادی الحسینی الافغانی (آرا و افکار)، ویراسته‌ی محمد پاشا مخزومی، اعداد سیّد هادی خسروشاهی، قاهره: مکتبة الشروق الدولیة.
  38. محیط طباطبایی، محمد، (بی‌تا)، نقش سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی در بیداری مشرق زمین، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه.
  39. مدرسی چهاردهی، مرتضی، (1381)، سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی و اندیشه‌های او، تهران: انتشارات امیر کبیر.
  40. مطهری، مرتضی، (1368)، بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر، تهران: انتشارات صدرا.
  41. معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، (1383)، سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی و نهضت بیداری اسلامی، مجموعه مقالات کنگره‌ی بین‌المللی سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی، تهران: انتشارات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
  42. موثقی، سیّد احمد، (1380)، سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی مصلحی متفکر و سیاستمدار، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه.
  43. موثقی، سیّد احمد ، (1371)، استراتژی وحدت در اندیشه‌ی سیاسی اسلام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه.
  44. واثقی، صدر، (1348)، سیّد جمال‌الدین حسینی پایه‌گذار نهضت اسلامی، تهران: انتشارات تهران.
  45. یوسفی اشکوری، حسن، (1376)، درای قافله (هفت مقاله در معرفی زندگی، آثار و افکار سیّد جمال‌الدین اسد‌آبادی اسدآبادی)، چاپ اول، تهران: چاپخش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار