نقش انسان در فرایند تأثیرگذاری معرفت‌شناختی عوامل اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار فلسفه دانشگاه خوارزمی

چکیده

انسان به دلیل اینکه موجودی اجتماعی است و کمالات او در بستر زندگی اجتماعی رشد می‌کنند، لاجرم در تعامل مستمر با عوامل اجتماعی است. عوامل مزبور در قالب سازمان‌ها، ساختارها، گروه‌ها، طبقات، ارزش‌ها و فرهنگ از ابعاد گوناگون و در شرایط متفاوت، روی اندیشه و معرفت انسان تأثیر می‌گذارد. از‌این‌رو، این پرسش مطرح است که تأثیرپذیری انسان از عوامل اجتماعی به‌طور مطلق است یا اینکه نسبی است. بررسی صفات خاص انسان، مانند چگونگی خلقت خدادادی، موهبت عقل و دل، آزادی و اختیار، گرایش عدالت‌جویی و حقیقت، در مجموع نشان می‌دهد که اگرچه انسان به درجه‌های متفاوتی تحت تأثیر این عوامل است، اما مطلقاً منفعل و مجبور نیست، بلکه قدرت مقاومت، کنترل و مدیریت آنها را نیز دارد و حتی می‌تواند جریان تأثیرگذاری را متوقف کند یا تغییر دهد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Human Being's Role in the Process of Epistemological Effectiveness of the Social Factors

نویسنده [English]

  • Ghodratollah Ghorbani
Assistant Professor of Philosophy, Kharazmi University
چکیده [English]

The human being is a social creature whose perfections grow in the context of social
life and that is why he/she deals with the social factors continually. Those factors
affect the human being's thought and knowledge in the forms of organizations,
structures, groups, classes, virtues, and culture from various aspects and in different
situations. Therefore, this question arises whether the social factors influence on the
human being either absolutely or relatively. Considering the human being's specific
attributes, such as how to be created, the gift of mind and heart, freedom and
authority, and the tendency towards justice and truth, shows that although the human
being is affected by those factors in different levels, he/she is not absolutely obliged
and passive and is able to resist, control, and manage them and can even stop or
change the process of effectiveness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human Being
  • Social Factors
  • God-given attributes
  • determinism
  • groups
  • classes

مراجع

1. ابن خلدون، عبدالرحمن (1369)، مقدمه، ترجمه محمد پروین گنابادی، ج1 و 2، تهران: انتشارت علمی و فرهنگی.
2. تنهایی، ابوالحسن (1386)، نظریه‌های جامعه‌شناسی، مشهد: نشر مرندی.
3. دیرکس، هانس( 1380)، انسان‌شناسی فلسفی، ترجمه محمدرضا بهشتی، تهران: انتشارات هرمس.
4. سارتر، ژان پل (1345)، شیطان و خدای نیک، ترجمه ابوالحسن نجفی، تهران: نشر زمان.
5. فارابی (13۵۴)، آراء اهل مدینه فاضله، ترجمه و شرح جعفر سجادی، تهران: مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگیِ شورای عالی فرهنگی و هنر.
6. قرائی مقدم، امان اللّه (137۴)، مبانی جامعه‌شناسی، تهران: انتشارات امجد.
7. کاپلستون، فردریک (1368)، تاریخ فلسفه، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، ج1، تهران: انتشارات سروش و علمی و فرهنگی.
8. کوئن، بروس (1387)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه و اقتباس دکتر غلامعباس توسلی و دکتر رضا فاضل، تهران: سمت.
9. کورنفورت، موریس (1358)، ماتریالیسم تاریخی، ترجمه نشر ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات نشر ایران.
10. گوروویچ، شومبارت و دیگران (1348)، طرح مسائل جامعه‌شناسی امروز، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: انتشارات پیام.
11. محسنی، منوچهر (137۵)، مقدمات جامعه‌شناسی، تهران: انتشارات دیدار.
12. مصلح، جواد (1384)، تقریری از فلسفه‌های اگزیستانس، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
13. مطهری، مرتضی (1377)، مجموعه آثار، ج2 و 3، چاپ هشتم، تهران: صدرا.
14. مندراس، هانری (13۵۶)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات سیمرغ.
15. نصری، عبداللّه (1379)، مبانی انسان‌شناسی در قرآن، بی‌جا: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
واعظی، احمد (1388)، انسان از دیدگاه اسلام، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار