بررسی وضعیت شاخص‌های کرامت انسانی از دیدگاه اسلام در سطح فردی (موردمطالعه: کاربران شبکه مجازی اینستاگرام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، رشته مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، واحد تهران غرب، تهران، ایران.

2 دکترای مطالعات منطقه ای آسیای مرکزی و روسیه، پژوهشگر بنیاد شهید و امور ایثارگران.

چکیده

مفهوم کرامت انسانی، یکی از مباحث اساسی و بسیار مهم در فلسفه اخلاق می‌باشد که همواره در کانون توجه دین مبین اسلام قرار گرفته است. این مسئله از سه جنبه اهمیت دارد: نخستاینکه،کرامت در انسان یک نوع کمال نفسانی است؛ یعنی دراصل، متعلق به روح است؛ اما جسم نیز به‌عنوان ابزار و خدمتگزار روح از این کرامت بهرهمند است و حق ذاتی و مسلم هر انسانی به احترام، حرمت و عزت‌نفس بوده که صرفنظر از قراردادهای اعتباری و اجتماعی مانند جنس، رنگ، نژاد و... مورداحترام همگان است؛ دوم اینکه، حافظ بسیاری از ارزش‌های الهی و انسانی است و به تنظیم روابط بین انسان‌ها منجر می‌شود؛ سوم اینکه، امروزه رسانه‌های اجتماعی و به‌ویژه فضای مجازی ازجمله اینستاگرام، کارآمدترین ابزار انتقال اطلاعات و تأمین نیازها و خواسته‌های افکار عمومی محسوب شده و با شتاب شگرف در حال بسط و گسترش است. بنابراین، این مسئله مفهوم کرامت انسانی را در ابعاد و ساحات مختلف متأثر از خود کرده است. ازاین‌رو، هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت شاخص‌های کرامت انسانی از دیدگاه اسلام در سطح فردی (موردمطالعه: کاربران شبکه مجازی اینستاگرام) است. روش تحقیق کاربردی از نوع توصیفی - پیمایشی است و جامعه آماری شامل 300 نفر از کاربران اینستاگرام است. برای سنجش کرامت انسانی از پرسشنامه شاخص‌های کرامت انسانی استفاده شده است (افخمی‌روحانی و همکاران، 1393) و برای تحلیل داده‌ها از، t مستقل، تحلیل واریانس و آزمون F استفاده شده است. طبق یافته‌ها اینستاگرام بر ابعاد کرامت انسانی در سطح فردی کاربران تأثیر منفی گذاشته و باعث تغییرات فرهنگی و دینی در افراد شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Status of Human Dignity Indicators from an Islamic Perspective at the Individual Level (Case Study: Users of the Virtual Network Instagram)

نویسندگان [English]

  • Sajedeh Salehnia 1
  • Mohammad Farhadi 2
1 Master of Science, Public Administration, Payam Noor University, West Tehran Branch, Tehran, Iran.
2 PhD in Central Asian and Russian Regional Studies, Researcher at the Martyr and Veterans Affairs Foundation.
چکیده [English]

The concept of human dignity is one of the fundamental and very important issues in the philosophy of ethics that has always been the focus of the Islamic religion. This issue is important from three aspects: first, dignity in humans is a type of spiritual perfection; that is, it essentially belongs to the soul; but the body also benefits from this dignity as a tool and servant of the soul, and every human being has the inherent and indisputable right to respect, dignity, and self-esteem, which is respected by everyone regardless of credit and social contracts such as gender, color, race, etc.; second, it is the preserver of many divine and human values ​​and leads to the regulation of relationships between humans; third, today, social media, and especially cyberspace, including Instagram, is considered the most efficient tool for transmitting information and meeting the needs and demands of public opinion, and is expanding and expanding at a tremendous pace. Therefore, this issue has affected the concept of human dignity in various dimensions and areas. Therefore, the purpose of this article is to examine the status of human dignity indicators from the perspective of Islam at the individual level (case study: users of the virtual network Instagram). The applied research method is descriptive-survey and the statistical population includes 300 Instagram users. To measure human dignity, the Human Dignity Indicators Questionnaire was used (Afkhami-Rouhani et al., 2014) and independent t-test, analysis of variance and F-test were used to analyze the data. According to the findings, Instagram has had a negative impact on the dimensions of human dignity at the individual level of users and has caused cultural and religious changes in people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human Dignity
  • Cyberspace
  • Instagram
  • Islamic Values

مراجع

  1. * قرآن کریم

    1. اطهری، اسدالله، و مریم یغموری (1395). «تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر تعاملات اجتماعی نوجوانان دختر مدارس غیرانتفاعی آموزش و پرورش منطقه یک تهران». مجله اسلام و علوم اجتماعی، 8(15)، 169-189.
    2. افخمی‌روحانی، حسین؛ شیرازی، علی؛ مرتضوی، سعید؛ واسطی، عبدالحمید؛ لطیفی، میثم؛ جهانگیر مسعودی (1393). «تدوین شاخص‌های کرامت انسانی در سازمان؛ با تأکید بر نگرش اسلامی». فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، 3(1)، 4-
    3. اکبرزاده جهرمی، سیدجمال‌الدین؛ رضوی‌زاده، نورالدین و محدثه شیخی (1398). «نقش اینستاگرام در مدیریت بدن زنان؛ مطالعه موردی زنان منطقه بیست‌ویک تهران». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، 5(20)، 37-79.
    4. امامی، محمدجعفر (1393). راه غلبه بر نگرانی‌ها و ناامیدی‌ها. چاپ اول، تهران: نسل جوان.
    5. امیرپور، مهناز، و فاطمه پایان (1400). «بررسی پدیده وندالیسم مجازی در شبکه اجتماعی اینستاگرام». نشریه شباک، 7(6)، 79-90.
    6. باقری، ابراهیم (1386). «کرامت انسان در ادیان و مکاتب». همایش بین‌المللی امام خمینی و قلمرو دین. جلد 6. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe.
    7. بردبار، ملیکا؛ عقیلی، سیدوحید؛ شیرین قنبری (1397) «بررسی پنج عنصر مدل هارولد لاسول در رسانه‌های جمعی با توجه به ظهور رسانه‌های جدید». فصلنامه رسانه و فرهنگ، 8(2)، 19-54.
    8. پورپرنیا، رضی (1402). «تحلیل آسیب‌ها و مخاطرات رسانه اجتماعی اینستاگرام». راهبرد اجتماعی فرهنگی، 12(1)، 713-200.
    9. حبیب‌زاده، محمدجعفر (1386). «کرامت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران». نشریه مدرس علوم انسانی، 11(4)، 82-51.
    10. حسینی، سیدابراهیم (1397). »شاخصه‌های کرامت انسانی در نظام اسلامی». فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی، (10)، 91-61.
    11. خمینی، روح‌الله (1388). آداب الصلاه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe.
    12. راعی، مسعود (1393). «معنا و مبناشناسی کرامت انسانی؛ با نگاهی بر کرامت سیاسی در آموزه‌های قرآنی». مجله معرفت سیاسی، 6(2)، 5-24.
    13. رجبی، محمود (1400). انسان‌شناسی. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینیe.
    14. سامانی، سمانه و اعظم فراهانی (1395). «هویت برخط و اینستاگرام». فصلنامه رسانه، 27(2)، 104-85.
    15. سعادتی، مجید؛ نصرالهی، اکبر؛ سعدی‌پور، اسماعیل و سید علی رحمان‌زاده (1401). «شناخت رابطه میزان تعامل کاربران در اینستاگرام با نحوه پرداخت سوژه‌های خبری (مطالعه تطبیقی اینستاگرام خبرگزاری صداوسیما و بی‌بی‌سی فارسی)». نشریه مطالعات فرهنگ – ارتباطات، 23(57)، 149-174.
    16. سلیمانی، ندا و لاله کریمی (1396). «تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر سطح اعتماد به نفس جوانان». فصلنامه رسانه، 28(2)، 117-10.
    17. سورین، ورنر جوزف و جیمز تانکارد (1381). نظریه­های ارتباطات. تهران: دانشگاه تهران.
    18. سیاح طاهری، محمدحسین (1401). «عرفی‌زدایی بین کاربران اینستاگرام؛ ارائه یک نظریه مبنایی». تحقیقات فرهنگی ایران، 15(2)، 39-71.
    19. سیروسی‌نژاد، فاطمه؛ ضابط، شادی؛ و محمدمهدی فتوره‌چی (1400). «خودنگاری خانواده‌های قربانیان قصور پزشکی در اینستاگرام». مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 17(63)، 57-
    20. شمخی، مینا (1391). «جایگاه کرامت انسانی در سلامت انسان از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه». نخستین همایش اسلام و سلامت روان.
    21. علامه‌طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374). تفسیر المیزان. ترجمه‌ محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه علمیه قم.
    22. فروتنی، زهرا و عطیه بحرانی (1396). «تحلیل رابطه کرامت انسانی با فرهنگ سازمانی». اسلام و مدیریت، 6(11)، 1-
    23. فینی‌زاده، محسن (1401). «تعداد کاربران ایرانی اینستاگرام». آدرس.
    24. قربان نیا، ناصر (1387). حقوق بشر و حقوق بشردوستانه. چاپ اول، قم: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    25. کبیری، امید؛ تقی‌پور، فائزه و حمیدرضا پیکری (1402). «سنجش تنوع ارتباطات انسانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام بین کاربران ایرانی». نشریه رسانه، 34(3)، 55-
    26. کریمی، بهزاد؛ دلاور، علی و علی اکبر فرهنگی (1400). «اینستاگرام، شیوه‌ جدید دیدن و دیده شدن و پیامدهای آن». فصلنامه رسانه، 32(1)، 22-51.
    27. کیان، مریم و زهرا قلی‌پور (1395). «آثار تربیتی شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه بر هویت ملی و دینی دانشجویان». فصلنامه رسانه، 28(3)، 123-105.
    28. نوروزی، حسین؛ سمیعی، محمد و یعقوب رشنوادی (1399). «شناسایی و تبیین راهبردهای ترفیع در رسانه‌های اجتماعی (مورد مطالعه: اینستاگرام)». فصلنامه تحقیقات بازاریابی نوین، 3(38)، 140-119.
    29. A. K. (2021). What affects usage satisfaction in mobile payments? Modelling user generated content to develop the “digital service usage satisfaction model. Information Systems.
    30. Kietzmann, J., Hermkens, K., Mccarthy, I & Silvester, B.S. (2011). Social media? Et serious! Understanding the functional building blocks of social media. Business Horizons journal, 54(3), 241-251.
    31. https://mfinizadeh.ir2022/06/29 آخرین آمار کاربران ایرانی اینستاگرام

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار