بافت‌نگاری آموزه‌های قرآنی به‌مثابه چارچوبی برای توسعه انسجام سیستم‌های اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 دانشیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

4 دانشیار، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بافت نگاری آموزه‌های قرآنی به‌مثابه چارچوبی برای توسعه انسجام سیستم‌های اجتماعی است. این پژوهش ازنظر رویکرد، کیفی از نوع مطالعۀ موردی می‌باشد که با استفاده از روش‌‌های تحلیل مضمون و بافت‌نگاری انجام شده است. به‌منظور تصدیق اعتبار داده‌های پژوهش از مفاهیمی همچون باورپذیری، قابل‌دفاع‌بودن و امانت‌داری استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بافت‌نگاری آموزه‌های قرآنی به‌مثابه چارچوبی برای توسعه انسجام سیستم‌های اجتماعی در قالب مضامین مفهومی، ساختاری، اجتماعی، عاطفی و معنوی قابل‌تبیین می‌باشد. ازاین‌رو، بعد مفهومی شامل مؤلفه‌هایی از قبیل درک معنای انسجام، هدف، ضرورت و راهکارها می‌باشد. در بعد ساختاری مؤلفه‌هایی ا قبیل جهت‌گیری راهبردی، طرح سیستمی و بستر فرهنگی اهمیت می‌یابند. در بعد اجتماعی مؤلفه‌های هویت، همنوایی، تعهد، در بعد عاطفی مؤلفه‌های تمایلات، تعلق، احساسات مثبت و سرانجام، در بعد معنوی نیز مؤلفه‌های مناسک عبادی، مبانی اعتقادی و نظام اخلاقی قابل‌تبیین می‌باشد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Contextualization of Quranic Teachings as a Framework for the Development of the Coherence of Social Systems

نویسندگان [English]

  • Jafar Torkzadeh 1
  • Tooraj Derakhshanfar 2
  • Rahmatollah Marzooghi 1
  • Mohammad Javad Salmanpur 3
  • Jafar Jahani 4
1 Professor, Department of Educational Management and Planning, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran,
2 PhD student, Department of Educational Planning and Management, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran
3 Associate Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Theology, Shiraz University, Shiraz, Iran
4 Associate Professor, Department of Educational Management and Planning, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran,
چکیده [English]

The purpose of the current research is to map the context of Quranic teachings as a framework for the development of the coherence of social systems. In terms of approach, this research is a qualitative type of case study that was conducted using thematic analysis and histography methods. In order to confirm the validity of the research data, concepts such as believability, defensible and trustworthiness have been used. The findings of the research show that the contextualization of Quranic teachings can be explained as a framework for developing the coherence of social systems in the form of conceptual, structural, social, emotional and spiritual themes. Therefore, the conceptual dimension includes components such as understanding the meaning of coherence, purpose, necessity and solutions. In the structural dimension, components such as strategic orientation, system plan and cultural background are important. In the social dimension, the components of identity, harmony, commitment, in the emotional dimension, the components of inclinations, belonging, positive feelings and finally, in the spiritual dimension, the components of religious rituals, belief bases and moral system can be explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Quranic teachings
  • coherence
  • textography
  • social systems

مراجع

  1. * قرآن کریم

    1. افجه، سیدعلی‌اکبر، تقی پورفر، ولی‌الله، آذر، عادل، و جعفرپور، محمود (1393). مدل جامع عدالت سازمانی با رویکرد اسلامی. مطالعات مدیریت(بهبود و تحول)، 23(74)، 21−
    2. باهنر، ناصر و همایون، محمدهادی (1389).گذرگاه‌های تبلیغات بازرگانی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    3. ترک‌زاده، جعفر و راضی، الهام (1401).مدیریت برای پایداری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    4. ترک‌زاده، جعفر و راضی، الهام (1395). تأملی بر انسجام سیستمی به‌مثابه مبنایی برای آسیب‌شناسی و آسیب‌زدایی در سیستم‌های اجتماعی. هفتمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم تربیتی.
    5. ترک‌زاده، جعفر (1388). رهبری راهبردی در آموزش عالی. رویکردها و چشم‌اندازهای نو در آموزش عالی (یمنی‌دوزی سرخابی، محمد). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم. تحقیقات و فناوری. 176−
    6. ترک‌زاده، جعفر، محترم، معصومه، و گائینی، ابوالفضل (1398). چارچوبی برای سرمایه اجتماعی از منظر قرآن کریم. مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره6، شماره3، 421−
    7. خلیلی، مصطفی (1384). عدالت و حکومت از دیدگاه علىj . رواق اندیشه. ش 44، 124−
    8. خیری، بهرام و روشنی، عارفه (1392).بررسی نقش میانجی‌گرانه قابلیت‌‌های بازاریابی در رابطه بین جهت‌گیری‌‌های استراتژیک و عملکرد سازمان: مطالعه موردی در بانک ملی ایران. نشریه پژوهشگر(مدیریت). 10(29)، 113−
    9. رابینز، اس (1943). تئوری سازمان: ساختار و طرح سازمانی، ترجمه سیدمهدی الوانی و حسن دانایی‌فرد (1401). تهران: صفار.
    10. راضی، الهام (1400). توسعه چارچوب مفهومی پایداری سیستم‌‌های اجتماعی مبتنی بر قرآن کریم و اعتباریابی آن در دانشگاه‌ها: پژوهش ترکیبی چندمطالعه ای. رساله دکتری. دانشگاه شیراز. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
    11. رضائیان، علی (1401). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: سمت.
    12. سیدجوادین، سیدرضا (1398). مدیریت رفتار سازمانی. چاپ پنجم، تهران: نگاه دانش.
    13. شاکر، محمدکاظم و موسوی، فاطمه‌سادات (1398). قرائتی بین‌ادیانی از انسان کامل با رویکرد عرفانی. الهیات تطبیقی. 1(4)، 19−
    14. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1380). المیزان. ج 1. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    15. مرزوقی، رحمت‌الله (1398). پارادایم اسلامی تولید علم: رهیافتی به تولید علم تعلیم‌وتربیت اسلامی. تهران: آوای نور.
    16. نصری، عبدالله (1399). انسان از دیدگاه اسلام. تهران: دانشگاه پیام نور.
    17. نوابخش، مهرداد (1398). نقش نهاد ورزش در انسجام اجتماعی. مطالعات فرهنگی اجتماعی المپیک.(1) 29−49.
    18. Albert, M. N., Lazzari Dodeler, N., & Ohin, A. Y. (2022). How organizations can develop solidarity in the Workplace? A Case study. Humanistic Management Journal, 7(2), 327−
    19. Attride−Stirling, J. (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative research, 1(3), 385−
    20. Bahr, H.M., Mitchell, C., Li, X., Walker, A., & Sucher, K. (2004). Trends in family space/time, conflict, and solidarity: Middletown 1924–1999. City and Community, 3(3), 263−
    21. Baker, B., & Lee, D. (2020). Solidarity and workplace engagement: a management perspective on cultivating community. Humanistic Management Journal, 5(1), 39−‏
    22. Banting, K., Richard, J., Will, K., & Stuart, S. (2011). Are diversity and solidarity incompatible?. Inroads, (28), 36−
    23. Carron, A. V., & Brawley, L. R. (2000). Cohesion: Conceptual and Measurement Issues. Small Group Research, 31(1), 89−
    24. Chan, H. Y. (2021). Mental wellbeing in a pandemic: The role of solidarity and care. Public Health Ethics, 14, 47–58.
    25. Eger, S., Liu, D., & Grunow, D. (2022). Measuring Social Solidarity During Crisis: The Role of Design Choices. Journal of Social Computing, 3(2), 139−‏
    26. Einwohner, R. L., Kelly−Thompson, K., Sinclair−Chapman, V., Tormos−Aponte, F., Weldon, S. L., Wright, J. M., & Wu, C. (2021). Active solidarity: Intersectional solidarity in action. Social Politics: International Studies in Gender, State & Society, 28(3), 704−‏
    27. Espejo, R.and Lepskiy, V.(2021), An agenda for ontological cybernetics and social responsibility, Kybernetes, 50(3), 694− https://doi.org/10.1108/K−06−2020−0390.
    28. Fam, k.S. ; Waller, D.S. and Erdogan, B.Z. (2002). The influence of religion on attitudes towards the advertising of controversial products. European journal of Marketing, 38(5/6), 537 −
    29. Gronvold, R.L. (1988). Measuring affectual solidarity. In D.J. Mangen, V.L. Bengston, and P.H. Landry (Eds) Measurement of intergenerational relations (pp. 74−97). Thousand Oaks, CA: Sage.
    30. Harun, M. Z. M. B., & Mahmood, R. B. (2012). The relationship between group cohesiveness and performance: An empirical study of cooperatives movement in Malaysia. International Journal of Cooperative Studies, 1(1): 15−
    31. Holland, J. (2020). Theological economy, Catholic social teaching and human flourishing. Journal of Futures Studies, 24(3), 37−‏
    32. Igwe, P. A., Ochinanwata, C., Ochinanwata, N., Adeyeye, J. O., Ikpor, I. M., Nwakpu, S. E.,... & Umemezia, E. I. (2020). Solidarity and social behaviour: how did this help communities to manage COVID−19 pandemic?. International Journal of Sociology and Social Policy, 40(9/10), 1183−‏
    33. Jacobs, S., & Allen, R.T. (2005). Emotion, reason, and tradition: Essays on the social, political and economic thought of Michael Polanyi. Burlington, VT: Ashgate.
    34. Kinsella, E. L., Muldoon, O. T., Lemon, S., Stonebridge, N., Hughes, S., & Sumner, R. C. (2023). In it together?: Exploring solidarity with frontline workers in the United Kingdom and Ireland during COVID‐British Journal of Social Psychology, 62(1), 241−263.‏
    35. Koller, A. M. (2015). Surviving the" Yellow Door"−An Analysis of Post−Treatment Psychosocial Resilience.‏
    36. Lindenberg, S. (2015). Solidarity: Unpacking the social brain. Solidarity: Theory and practice, 30−
    37. Liu, Y., & Tao, L. (2019). Rituals and Solidarity: The Effects of Synchrony and Complementarity on Cooperation. In Advances in Group Processes(36, 95−115). Emerald Publishing Limited.‏
    38. Páez, D., Rimé, B., Basabe, N., Wlodarczyk, A., & Zumeta, L. (2015). Psychosocial effects of perceived emotional synchrony in collective gatherings. Journal of Personality and Social Psychology, 108(5), 711.
    39. Pearce, E., Launay, J., van Duijn, M., Rotkirch, A., David−Barrett, T., & Dunbar, R. I. (2016). Singing together or apart: The effect of competitive and cooperative singing on social bonding within and between sub−groups of a university Fraternity. Psychology of music, 44(6), 1255−
    40. Płotka, W. (2019). Phenomenology, Community, Participation: A Critical Analysis of Wojtyła’s Early Theory of Solidarity.  Sociologija, 30(3), 174−182.‏
    41. Prainsack, B. (2020). Solidarity in times of pandemics. Democratic Theory, 7(2), 124–133
    42. Prainsack, B., & Buyx, A. (2017). Solidarity in biomedicine and beyond, (Vol. 33). Cambridge University Press.‏
    43. Prouska, R., Nyfoudi, M., Psychogios, A., Szamosi, L. T., & Wilkinson, A. (2023). Solidarity in action at a time of crisis: The role of employee voice in relation to communication and horizontal solidarity behaviour. British Journal of Management, 34(1), 91−‏
    44. Rossano, M. J. (2012). The essential role of ritual in the transmission and reinforcement of social norms. Psychological bulletin, 138(3), 529−
    45. Stylidis, D. (2018). Residents’ place image: A cluster analysis and its links to place attachment and support for tourism. Journal of Sustainable Tourism, 26(6), 1007−
    46. Sullivan, P., & Blacker, M. (2017). The effect of different phases of synchrony on pain threshold in a drumming task. Frontiers in Psychology, 8(1034).
    47. Tomasini, F. (2021). Solidarity in the Time of COVID−19?. Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, 30(2), 234−‏
    48. Torkzadeh, J., Jahani, J., & Razi, E. (2018). The Mediating Role of Response to Environment in the Relationship between Organizational Solidarity and External Image. The International Journal of Humanities, 25(2), 77−‏
    49. Watson−Jones, R. E., & Legare, C. H. (2016). The social functions of group rituals. Current Directions in Psychological Science, 25(1), 42−‏
    50. Wiltermuth, S. S., & Heath, C. (2009). Synchrony and cooperation. Psychological Science, 20(1),1−

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار