الگوی نظری جریان‌‌شناسی نهادهای اجتماعی با تکیه بر دستگاه معرفتی علامه مصباح یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری مطالعات جنسیت. مدیر گروه مطالعات خانواده موسسه شناخت و استاد همکار جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

در دهه‌های اخیر مطالعات جریان‌شناسانه نهادها و شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی، به یکی از سبک‌های پژوهشی تبدیل‌ شده است. این‌ مطالعات عموماً در چارچوب نظری و روشی مدون و قابل‌دفاع خلأ دارند. پژوهش حاضر درصدد است با الهام از دستگاه فکری علامه مصباح‌یزدی در طراحی مبانی اندیشه اسلامی، چارچوب نظری و روشی را برای بررسی‌های جریان‌شناسانه نهادهای اجتماعی ارائه دهد. این ایده با عنوان «تحلیل لایه‌ای مبانی معرفتی» نام‌گذاری شده است. در نوشتار پیش‌ِرو مختصات نظری این ایده تبیین و شاخص‌های روشی آن تطبیق شده است. مختصات اصلی چارچوب نظری شامل سه لایه مبانی عملی، مبانی نظری و مبانی معرفت‌شناختیروش‌شناختی است. این لایه‌های اصلی دربردارنده شاخص‌های فرعی است که به‌تفصیل توصیف و ارتباط آن با مسئله اصلی یعنی مطالعات جریان‌شناسانه نهادهای اجتماعی تبیین می‌شود. پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی و از سنخ پژوهش‌های توصیفی− تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها مطالعه اسنادی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Theoretical Model of the Flow of Social Institutions Relying on the Epistemic System of Allameh Misbah Yazdi

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Kadkhodaee
PhD in gender studies. The director of the family studies department of the Cognition Institute and the associate professor of the Al-Mustafa Al-Alamiya community, Qom, Iran.
چکیده [English]

In recent decades, the flow studies of political and social institutions and personalities have become one of the research styles. These studies generally lack a theoretical framework and a documented and defensible method. The current research is trying to provide a theoretical framework and a method for the flow analysis of social institutions, inspired by Allameh Misbah-Yazdi's intellectual system in designing the foundations of Islamic thought. This idea is named as "layered analysis of epistemic bases". In the following article, the theoretical coordinates of this explanation idea and its methodological indicators have been adapted. The main coordinates of the theoretical framework include three layers of practical foundations, theoretical foundations and epistemological-methodological foundations. These main layers include sub-indexes, which are explained in detail and related to the main issue, i.e., flow studies of social institutions. The research is based on the qualitative content analysis method and is a type of descriptive-analytical research. The data collection method is document study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Layered Analysis of Epistemological Foundations
  • Flow Analysis Method
  • Flow Analysis Theory
  • Misbah Yazdi
  1. ابراهیم‌پور، علی (1399). جریان‌شناسی به‌مثابه روش مطالعه راهبردی فرهنگ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه باقرالعلومb. دانشکده فرهنگ. علوم اجتماعی و رفتاری.
  2. ابن‌سینا (1370). تسع رسایل فی الحکمۀ و الطبیعیات. شرح مصطفی نورانی. قم: انتشارات مکتب اهل‌بیتj.
  3. ابن مسکویه، احمد بن محمد (1437ق). تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق. تحقیق سید حسین مؤمنی. قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  4. اخوان‌الصفا (1405). رسائل اخوان الصفاء و خلّان الوفاء. قم: مکتب مکتب الاعلام الاسلامی.
  5. استراووس، آنسلم، و کوربین، جولیت (1385). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمه بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  6. ببی، ارل (1379). درآمدی بر جامعه‌شناسی علمی انتقادی. ترجمه محمدحسین پناهی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی(ره).
  7. بلانچارد، کنت، و هرسی، پال (1380). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمه علی علاقه‌بند. تهران: امیرکبیر.
  8. پیکلز، جان (1400). پدیدار‌شناسی. علم و جغرافیا: فضازیستی و علوم انسانی. ترجمه فرهاد برندک و مهسا خوش سیما. اردبیل: انتشارات گونش نگار.
  9. توران، امداد (۱۳۹۴). جریان‌شناسی راویان روایات خلقت نوری اهل‌بیتb در دو مدرسه کوفه و قم. کلام اهلبیتj. 2(1)، 67−
  10. خرمشاد، محمدباقر، و سرپرست سادات، سیدابراهیم (1392). جریان‌شناسی سیاسی به‌مثابه روش. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 5(2)، 61-90.
  11. خسروپناه، عبدالحسین (بی‌تا). جریان‌شناسی و بایسته‌های مفهومی و روشی. پایگاه اینترنتی تبیینی و تحلیلی جریان‌شناسی دیده‌بان.
  12. خوارزمی، محمد بن احمد (1362). مفاتیح العلوم. ترجمه حسین خدیوجم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی (آموزش انقلاب اسلامی).
  13. رابینز، استیفن (1381). رفتار سازمانی، ترجمه علی پارسانیان. سید محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  14. رضائیان، علی (1382). مبانی مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سمت.
  15. رضائیان، علی (1388). مدیریت و کارآفرینی. تهران: سمت.
  16. روسک، جوزف، و وارن، رولند (1369). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی. ترجمۀ بهروز نبوی. تهران: نشر فروردین.
  17. طالقانی، سیدعلی (1382). ترمینولوژی جریان‌شناسی فرهنگی. نشریه حوزه، 119.
  18. طباطبایی، سیدمحمدحسین، و مطهری، مرتضی (1390). اصول فلسفه و روش رئالیسم. ج 2، تهران: انتشارات صدرا.
  19. غلامزاده، داریوش (1390). رهبری. تهران: ترمه.
  20. غمامی، سیدمحمدعلی(بی‌تا). روش‌شناسی جریان‌شناسی. بولتن جریان‌شناسی و بایسته‌های مفهومی و روشی. پایگاه اینترنتی تبیینی و تحلیلی جریان‌شناسی دیده‌بان.
  21. قاسمی، بهروز (1391). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: نشر سپاهان.
  22. کدخدایی، محمدرضا (1400). الگوی نظری جنگ شناختی در حوزه زن و خانواده. قم: انتشارات ققنوس.
  23. کینیکی، کرینتر (1386). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمه علی‌اکبر فرهنگی. ج2، تهران: پویش.
  24. گنجی، عبدالله (1395). روش و نیازمندی‌های جریان‌شناسی در ایران. تهران: انتشارات خبرگزاری فارس.
  25. لوپز، خوزه، و اسکات، جان (1391). ساختار اجتماعی. ترجمه یوسف صفاری. تهران: آشیان.
  26. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1394). حکیمانه‌ترین حکومت. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  27. مصباح‌یزدی، محمدتقی، و فیاضی، غلامرضا (1395). هم‌اندیشی معرفت‌شناسی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  28. مصباح‌یزدی، محمدتقی(1392). انسان‌شناسی در قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). مصباح‌یزدی، محمدتقی(1380). به‌سوی خودسازی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  29. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1383). در پرتو ولایت (گفتارها). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  30. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1391 الف). آموزش فلسفه. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  31. مصباح‌یزدی. محمدتقی (1391 ب). پند جاوید. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (قدس سره).
  32. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1391ج) . جامعه و تاریخ از نگاه قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  33. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1392). حقوق و سیاست در قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  34. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1391 د). نظریه حقوقی اسلام. ج1، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  35. مصباح یزدی، محمدتقی (بی‌تا). ثمره 70 ساله؛ آشنایی با دوره مبانی اندیشه اسلامی براساس بیانات علامه مصباح یزدی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  36. مندراس، هانری (1384). مبانی جامعه‌شناسی. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: امیرکبیر
  37. ناظمی اردکانی، مهدی، و شعبانی سارویی، رمضان (1392). طراحی مدل جریان‌شناسی فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران. مجله پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی. ش 8: ۱۱۶-85
  38. هاشمی، ریحانه، و غلام‌زاده، داریوش (1393). تأثیر سلسله‌مراتب بر سبک‌های رهبری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران.
  39. هوسرل، ادموند (1386). ایده پدیده‌شناسی. ترجمه عبدالکریم رشیدیان. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.