فرهنگ علمی در اندیشه ابن جماعه با تکیه بر کتاب تذکره السامع و المتکلم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استایار گروه معارف، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،دانشکده الهیات،واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی،البرز،ایران

2 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی فرهنگی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی وتحقیقات راهبردی و مدرس دانشگاه‌های افسری ارتش

10.30471/soci.2023.8918.1833

چکیده

«سنت اسلامی» در حوزه‌ی علم، میراث ارزنده‌ای از آورده‌های وحیانی، همراه دستاوردهای اندیشمندان مسلمان است که امروزه در اختیار ما قرار گرفته و با رویکردهای فرهنگی که اقتضای بوم‌نگری دارد بیش از گذشته مورد توجه و ابزار تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند. این سنت، آکنده از گزاره‌ها و گنجینه‌هایی است که «فرهنگ علمی» را شکل داده و می‌توانند دوباره زنده شده و در خدمت حرکت علوم طبیعی، اجتماعی و انسانیِ اسلامی قرار گیرد.مقاله‌ی حاضر به‌منظور شناسایی و تصویرسازی یکی از ساحت‌های طرح و زیست فرهنگ علمی، کتاب تذکره‌السامع و المتکلم ابن جماعه را کاویده، با روش تحلیل مضمون، به‌تعداد 317 کد، 36 مضمون سازمان‌دهنده(مضامین به‌دست‌آمده از ترکیب و تلخیص مضامین پایه) و 4 مضمون فراگیر(مضامین عالی در برگیرنده اصول حاکم بر متن به‌مثابه‌ی کل) را استخراج و شبکه‌ی مضامین را ترسیم نموده است. یافته‌ها نشان می‌دهد «فرهنگ علمی ارزش‌محور»، حاکم و محیط بر ساحت علوم و معارف در رویکرد اسلامی بوده و با استقرار آن، امکان و احتمال تولید علوم طبیعی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و قرآنی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Scientific culture in the thought of Ibn Jama'ah based on the book of Tazkira al-Sami and al-Mutaklam

نویسندگان [English]

  • hamidreza mohammadi 1
  • mahdi mazinani 2
1 Assistant Professor, Department of Education, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Theology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Alborz, Iran
2 PhD student in Strategic Cultural Management, University and Higher National Defense Research Institute, Tehran, Iran
چکیده [English]

"Islamic tradition" in the field of science is a precious heritage of revelations, along with the achievements of Muslim thinkers, which are available to us today and have been given more attention and tools of analysis and analysis than in the past with the cultural approaches that require ecological perspective. This tradition is full of propositions and treasures that have formed "scientific culture" and can be revived and serve the Islamic natural, social and human sciences movement. This article aims to identify and illustrate one of the areas of scientific bioculture , analyzed the book of Tazkira al-Sami wa al-Mutaklam Ibn Jama'ah, and extracted 317 codes, 36 organizing themes (themes obtained by combining and summarizing the basic themes) and 4 overarching themes (superior themes that include the principles governing the text as a whole) with the method of theme analysis. and has drawn the network of subjects. The findings show that the "value-oriented scientific culture" is the ruler and environment in the field of science and education in the Islamic approach, and with its establishment, there is a possibility and probability of producing natural sciences based on Islamic and Quranic teachings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sciences and education, scientific culture, Ibn Jama'
  • s Tazkireh al-Same'
  • , value-oriented scientific culture