سایه روشن مدیریت بدن در زنان دیندار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران،ایران

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

چکیده

با توجه به گسترش مدیریت بدن در دهه‌های اخیر و نقش غیر قابل انکار مذهب در زندگی اجتماعی افراد، در این پژوهش تلاش شدکه نقش مدیریت بدن را در زنان دیندار بررسی شود. وجود تناقض در تحقیقات تجربی و چالش‌های نظری ما را بر آن داشت که از روش کیفی و راهبرد گراندد تئوری استفاده کنیم. داده‌های این پژوهش از طریق مصاحبه با 9 نفر از زنان دیندار شهر مشهد انجام شده است. بعد از انجام کدگذاری باز 9 مقوله محوری شناسایی شد که شرایط علّی، بسترهای زمینه‌ای و شرایط مداخله‌گر مؤثر بر انجام مدیریت بدن و یا پرهیز از آن را معین می‌نمودند. یافته‌های این پژوهش نشان ‌داد که جامعه دیندار می‌تواند به سمت مدیریت بدن به‌ویژه، در عرصه عمومی پیش رود. بسترهای زمینه‌ساز برای شکل‌گیری چنین رخدادی مانند جامعه‌پذیری دینی افراد، تصویر ذهنی آنها از خودشان، دغدغه تغییر ظاهر و نگرانی از پذیرش اجتماعی از سوی دیگران می‌باشد. شبکه روابط اجتماعی ترغیب‌کننده به همراه نگاه گزینش‌گرانه به دین جزء شروط علّی این رخداد بوده و نداشتن مشغله‌های فردی نقش تسهیل‌گر این فرایند است. در نهایت هویت التقاطی دینی/ انطباق دینی را به‌عنوان هسته نظری پژوهش خود برگزیدیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Body Management Among the Religious Women

نویسندگان [English]

  • Nader Sanaati 1
  • Roghayeh Mohammdi kia 2
1 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Payam-e-Noor University, Tehran, Iran
2 MA in Sociology
چکیده [English]

Considering the increasing importance of body management in the recent decades and noting the undeniable role of religion in the social lives of people, the current research tries to investigate the role of body management among the religious women. The contradictions in the experimental researches and the theoretical challenges have convinced us to apply qualitative method and the strategy of grounded theory. The data used in this research are gathered by interviewing nine religious Mashhadi women. After open coding, nine central issues were identified that determined the causal relationship, backgrounds, and interfering factors affecting the body management or abstinence from it. The findings of this research show that the religious society could move toward the body management especially in the public sphere. The backdrops for the formation of such a condition include the individuals’ religious socialization types, their mental image of themselves, the concern for physical change, and the anxiety about others’ social acceptance. The network of motivating social relations beside the selective view toward religion are among the causal conditions for the event and the absence of individual business is a facilitator in the process. Eventually, we chose the eclectic religious identity/religious adaptation as our theoretical core.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Body management
  • Religious women
  • Body image
  • Network of motivating relations
  • Religious selectivity
1. آزاد ارمکی، تقی و حسن چاوشیان (1381)، «بدن به مثابه رسانه هویت»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 4، شماره 82.
2. اخلاصی، ابراهیم و ابوالقاسم فاتحی (1387)، «مدیریت بدن و رابطه آن با پذیرش اجتماعی»، مطالعات راهبردی زنان، دوره 11،شماره 41،
3. آزاد ارمکی، تقی و ناصرالدین غراب (1389)، «جایگاه بدن در دین»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال ششم، شماره 18، بهار 82.
4. آباذری، یوسفعلی و نفیسه وحیدی (1387)، «جامعه‌شناسی بدن و پاره‌ای مناقشات»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، دوره 6، شماره 4.
5. استروس، انسلم ال (1390)، مبانی پژوهش کیفی: فنون مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نی.
6. ایمان، محمدتقی (1388)، مبانی پارادایمی روش تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: چاپ زیتون.
7. پرستش، شهرام؛ عباس بهنویی و کریم محمودی )1387)، «بررسی جامعه‌شناختی مدیریت ظاهر و هویت فردی در بین جوانان»، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
8. توسلی، غلامعباس و فاطمه مدیری (1390)، «بررسی گرایش زنان به جراحی زیبایی در شهر تهران»، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال 10، شماره 1، بهار 91.
9. شکربیگی، عالیه و امیر امیری (1390)، «مدیریت بدن و مقبولیت اجتماعی»، فصلنامه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، سال 2، پاییز 90.
10. شجاعی زند، علی‌رضا (1384)، «مدلی برای سنجش دین‌داری»، جامعه‌شناسی ایران، دوره 6، شماره 1.
11. طشت‌زر، فریبا و حسین حیدری (1391)، «دین و مدرنیته از نگاه آنتونی گیدنز»، پژوهش‌نامه ادیان، سال 6، شماره 11، بهار و تابستان 91.
12. جهانشاهلو، انسیه (1391)، «مدیریت بدن و رابطه آن با دنیوی شدن»،پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی.
13. حریری، نجلا (1385)، اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
14. خواجه نوری، بیژن؛ علی روحانی و سمیه هاشمی (1390)، «سبک زندگی و مدیریت بدن»، فصلنامه علمیپژوهشی جامعه‌شناسی زنان، سال 2، شماره 4، زمستان 90.
15. ذوالفقاری نصرتی، شیما و ابوالفضل ذولفقاری (1391) ،«تأثیر میزان دین‌داری بر سبک زندگی جوانان تهرانی»، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال 4، شماره 14، بهار 91.
16. ذکایی،سعید (1381)، «نظریه و روش در تحقیقات کیفی»، مجله علوم اجتماعی، شماره 17، بهار 81.
17. ریاحی،محمداسماعیل (1390)، «بررسی تفاوت‌های جنسیتی در میزان رضایتمندی از تصویر بدن»، زن در توسعه و سیاست، دوره 9، شماره 3، پاییز 90.
18. Glaser, B & Strauss, A (1967), "The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research" Sage: London.
19. Hoge, R (1972), "A Validated Intrinsic Religious Motivation Scale" Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 11, No. 4. pp. 369-376
20. Lincoln, Y& Guba E (1985),"Naturalistic Inquiry" Sage: London
21. Patton, M (2014), "Qualitative Research & Evaluation Methods: Integrating Theory and Practice" Sage: London
22. Ritchie, J &Lewies, J. (2014), " Qualitative Research Practice: A Guide for Social Science Students" Sage: London
23. Turner, Brayan (1991), "Recent Development in the Theory of the Body", London: Sage.