تبیین دین‌داری مردم جهان براساس الگوی نظری تعاملات فرهنگی در یک مطالعه بین کشوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه‌شناسی سیاسی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور مشهد

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

3 کارشناسی ارشد مطالعات جوانان

چکیده

از جمله موضوعات بحث‌ برانگیز جامعه‌شناسی دین میزان دین‌داری مردم جوامع گوناگون است. هریک از تئوری‌های مطرح شده در این حوزه مطالعاتی چالش‌های جدی دارد، به نحوی که میزان دین‌داری و عوامل مؤثر بر آن در پرده‌ای از ابهام فرو رفته است. هدف این مقاله ارائه توصیفی روشن‌تر از میزان دین‌داری مردم کشورهای جهان و تبیین شفاف‌تر این پدیده می‌باشد. در این راستا، از خلال ارزیابی انتقادی تئوری به‌روز شده مدرنیزاسیون، الگوی نظری تعاملات فرهنگی معرفی می‌شود. در بخش چارچوب نظری با انتخاب متغیر جهانی شدن فرهنگی به‌عنوان متغیر مستقل و متغیرهای زمینه‌ای مرتبط با این مفهوم، فرضیه‌ها و مدل تحلیلی ارائه می‌شود. پس از آن برای آزمون این فرضیه‌ها به داده‌هایی که از پیمایش‌های جهانی در اختیار محققان قرار دارد، مراجعه نموده، تا ضمن ترسیم کلی میزان دین‌داری مردم جوامع، قدرت تبیین‌کنندگی الگوی نظری تعاملات فرهنگی آزمون شود. یافته‌های توصیفی این بررسی نشان می‌دهد که به‌طور کلی میزان پایبندی مردم کشورها نسبت به جنبه‌های رفتاری و ارزشی دین‌داری، کمتر از اعتقادات مذهبی به‌ویژه باور به خداوند می‌باشند. یافته‌های تبیینی تحقیق نیز نشان می‌دهد که چارچوب نظری تعاملات فرهنگی، الگویی نسبتاً توانمند در تبیین واریانس دین‌داری مردم جهان است. همچنین این مدل نظری تفسیر متفاوتی از نقش و جایگاه متغیرهای توسعه انسانی و تنوع و تکثر مذهبی که مورد توجه تئوری روزآمد شده مدرنیزاسیون و نیز نظریه بازارهای مذهبی است ارائه می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explanation of religiosity of the peoples according to a theoretical model of cultural interactions: a cross-country study

نویسندگان [English]

  • Nader Sanati Sharghi 1
  • Ali reza Azizi 2
  • Razieh KHavari 3
1 PhD in political sociology, academic staff, Payam noor university of Mashhad
2 MA in sociology
3 MA in youth studies
چکیده [English]

Religiosity of different peoples is one of the challenging issues in sociology of religion; each of the theories in the field confronts serious challenges so that the extent of religiosity and its effective factors have become ambiguous. The main aim of this study is to present a clear elucidation of the extent of religiosity among different peoples. To do so, via the critical evaluation of the updated modernization theory, the theoretical model of cultural interactions is introduced. In the section of theoretical framework cultural globalization was selected as the independent variable and the grounding variables related to this concept, hypotheses and models were analyzed. To test these hypotheses social survey data were used for overall characterization of religiosity of people elucidated.  The descriptive findings reveal that, in general, the extent of recognizance to behavioral and value aspects of religion are less than religious faith to God. Moreover, the findings reveal that cultural interaction theory is a relatively powerful pattern in determining the variance of religiosity among the peoples. In addition, this theory presents a different theoretical model from the role and position of human development variables, variety and abundance in religiosity and the theory of religious markets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religosity
  • cross-country study
  • modernization theory
  • cultural globalization
  • economic development
  • human development
  1. اینگلهارت، رونالد و نوریس، پیانا (1387)، مقدس و عرفی، ترجمه مریم وتر، تهران: انتشارات کویر.
  2. ازکیا، مصطفی (1379)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران: نشر کلمه.
  3. برگر، پیتر (1380)، افول سکولاریسم، ترجمه امیر افشار، تهران: پنگان.
  4. طالبان، محمدرضا (1385)، مطالعه تجربی بی‌ثباتی سیاسی، رساله دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
  5. تاملینسون، جان (1381)، جهانی شدن و فرهنگ، ترجمه محسن حکیمی، تهران: انتشارات مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها.
  6. دفلور، ملوین (1381)، شناخت ارتباطات جمعی، تهران: انتشارات دانشکده صدا و سیما.
  7. گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص، تهران: نشر نی.
  8. سراج‌زاده، حسین (1383)، چالش‌های دین و مدرنیته، تهران: طرح نو.
  9. مولر، جی.اچ (1387)، استدلال آماری در جامعه‌شناسی، تهران: نشر نی.
  10. کچوییان، حسین (1385)، نظریه‌های جهانی شدن و دین: مطالعه‌ای انتقادی، تهران: نشر نی.
  11. کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ظهور جامعه شبکه‌ای)، تهران: طرح نو.

12. Albrow, M. (1996), The Global Age: Stated society beyond modernity. Cambridge: Polity Press.

13. Alesina, A. and E. Spolaore (2003), The Size of Nations. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.

14. Alesina, A. and E. Spolaore (2003). The Size of Nations. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.

15. Appadurai, A. (2000) “The Grounds of the Nation- State: Identity, Violence and Territory”. in, K. Goldman, U. Hannerz & C. Westin. eds, Nationalism and Internationalism in the Post- Cold War Era, London. Rutledge.

16. Appadurai, A. (2000), “The Grounds of the Nation - State: Identity, Violence and Territory”. in, K. Goldman, U. Hannerz & C. Westin. eds, Nationalism and Internationalism in the Post - Cold War Era, London. Rutledge.

17. Barthes, R. (1967), Writing Degree Zero, London, Cape.

18. Beyer, P. (1994), Religion and Globalization. London: Sage.

19. Bruce, S.( 2002), God is Dead:Secularization in the West. Oxford:Blakwell.

20. Bryant, j.(2000)“Cost-benefit Accounting and the Piety Business: Is Homo Religiosis atBottom, a Homo Economicus?. Method and Theory in the Study of Religion.12: 520-548.

21. Bryant, j.(2000) “Cost-benefit Accounting and the Piety Business: Is Homo Religiosis at Bottom, a Homo Economicus?”. Method and Theory in the Study of Religion.12: 520-548.

22. Chaves, M (2001), “Religious pluralism and religious participation”. Annual Review of sociology.27: 261-281.

23. Crockett, A. (2004), “Religion in Britian neither believing nor belonging”. Seminar given to CHIMERA.

24. Davie, G. (2002), Europe: the exceptional case: parameters of faith in the modern world. London: Darton Longman & Todd.

25. Denzin, N. (1994), Handbook of qualitative research.Thousand Oaks, CA: sage.

26. Friedman, F. (1994), Cultural Identity and Global Process. London: Sage.

27. Geertz, C. (1966), Religion as a Cultural system. London: Tovistock.

28. Gray, C. (1997), Endgames: Questions in Late modern political thought. Cambridge: Polity Press.

29. Gunnell, M. 2007. “Global Cultural Change and the relationship with Thelecommunication change: A Longitudinal Analyses”. Ph.D. Dissertation, Capella University.

30. Hadden, J. (1987), “Toward desacralizing secularization theory”. Social Forces, 65(3): 586-61.

31. Hofstede, G. (2001), Cultures consequences: Comparing Values, behaviors, institutions and organization across nations. Thousand Oaks, CA: sage.

32. Hustad J. E‌, Barrio M. (2001), A Small-Scale Stratified Downdraft Gasifier Coupled to a gas Engine for heat and Power Production, Proc 6th International Conference on Technologies and Combustion for Clean Environment, 1269-1276, Lisabon, Portugal, July.

33. Hustad J. E, Barrio M. (2001), A Small-Scale Stratified Downdraft Gasifier Coupled to a gas Engine for heat and Power Production, Proc 6th International Conference on Technologies and Combustion for Clean Environment, 1269-1276, Lisabon, Portugal, July.

34. Hustad J. E., Barrio M. (2001), A Small-Scale Stratified Downdraft Gasifier Coupled to a gas Engine for heat and Power Production, Proc 6th International Conference on Technologies and Combustion for Clean Environment, 1269-1276, Lisabon, Portugal, July.

35. Jameson, F. (1984), Postmodernism, or the cultural logic of Late Capitalism. London: Verso.

36. Latouche, S. (1996), The Westernization of the World. Cambridge: Polity Press.

37. Lyon, D. (1999), Postmodernity. Open University Press.

38. McGrew, A. (1996), Modernity and Its Future.Cambridge: polity.

39. Ragin, C. (1987), The comparative Methods. Berkeley: University of
California press.

40. Ragin, C.(1997), “Turning the Tables: How Case-Oriented Research challenges Variable-Oriented Research”. Comparative Social Research, 16: 27-42.

41. Robertson, R (2000), Humanity, Globalization and Worldwide Religious Resurgence. In Lechner (eds) The Globalization Reader. Oxford: Blakwell.

42. Said, E. (1995), Orientalism. London: Penguin.

43. Schiller, H. (1976), Communication and Cultural Domination. New York: International Art and Science Press.

44. Stark, R.(1985), “A supply-side reinterpretation of the secularization of Europe”. Journal for the scientific study of religion. 33: 230-252.

45. Stark, R.(1999), “Secularization, RIP”. Sociology Of Religion. 60 (3): 249-273.

46. Taylor, P. (1996), “embedded Statism and the Social Science: Opening up to new spaces” Enviroment and Planning A. 28 (11): 28-1917.

47. Tschannen, O.(1991), “The Secularization paradigm: A Systematization”. Journal for the scientific study of religion. 30 (4): 395-415.

48. Waters, M. (1995), Globalization. London: Routledge.

49. Winch, P. (1965), The Idea of a social Science. London: Routledge.