تعیّن اجتماعی معرفت در نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

در این جستار به دنبال تحلیل و بررسی مطالبی در نهج‌البلاغه هستیم که در آنها بین معرفت‌های مختلف انسان و عوامل اجتماعی به گونه‌ای پیوند ایجاد شده باشد. برای اینکه این پیگیری مؤثرتر واقع شود از طرح‌های مهم مطرح در جامعه‌شناسی معرفت بهره می‌بریم. این پارادایم‌ها ما را به پرسش‌هایی رهنمون می‌کند. ما با استناد از عبارات حضرت امیر(ع) درصدد یافتن پاسخ به این پرسش‌ها هستیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social Determination of Marifah (Knowledge) in Nahj Al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • hamid parsania 1
  • Hossien Ajdaryzadeh 2
1 Assistant Professor, Tehran University
2 PhD student, Research Institute of Hawzah and University
چکیده [English]

In this article we seek to analyze some issues of Nahj Al-Balaghah in which there is a link between different kinds of human marifah (knowledge) and social factors. In order for pursuit to be more effective the most important projects in the sociology of marifah (knowledge). These paradigms will lead us to the questions. We try to find Imam Ali's answers to them.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali (peace be upon him)
  • Nahj al-Balaghah
  • Marifah (Knowledge)
  • Society
  • determination
  • sociology of knowledge
  • social determination of knowledge
قرآن کریم (1373)؛ ترجمۀ محمد‌مهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم.
نهج‌البلاغه، ترجمۀ محمد دشتی(ره).
آشتیانی، منوچهر (1335)، درآمدی به جامعه‌شناسی معرفتی، چ1، تهران: کتابخانه طهوری.
آیینۀ مهر (۱۳۸۰)، ویژه‌نامۀ مرحوم علامۀ طباطبایی، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (۱۳۶۹)، مقدمه، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
اژدری‌زاده، حسین (۱۳۷۹)، جامعه‌شناسی معرفت در قرآن، رسالۀ کارشناسی ارشد اللهیات و معارف اسلامی، مؤسسه امام خمینی(ره).
اقبال لاهوری، محمد (۱۳۴۶)، احیای فکر دینی در اسلام، ترجمه احمد آرام، تهران: رسالت قلم.
برگر، پیترال و توماس لوکمان (۱۳۸۲)، ساخت اجتماعی واقعیت (رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت)، ترجمۀ فریبرز مجیدی، چ1، [بی‌جا]: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
پارسانیا، حمید (1387)، «عقل و جنسیت (رویکردِ انتقادی فلسفه اسلامی)»، نشریۀ فلسفه، کلام و عرفان خردنامه همشهری، ش۲۶، ص56.
توکل، محمد (1370)، جامعه‌شناسی علم، چ1، تهران: مؤسسه علمی _ فرهنگی نص.
ریتزر، جورج (1374)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، چ1، [بی‌جا]: انتشارات علمی.
سلیمی، علی و دیگران (۱۳۸۸)، همنشینی و کج‌نشینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ تهران: سازمان فرهنگی _ هنری شهرداری تهران.
شیروانی، علی (1376)، سرشت انسان، قم: نهاد نمایندگی ولی‌فقیه، معاونت امور اساتید.
طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا)، المیزان، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة لعلمیه.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۷)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چ۵، تهران: صدرا.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷۴)، تفسیر المیزان، ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین.
علیزاده، عبدالرضا و دیگران (۱۳۸۳)، جامعه‌شناسی معرفت، قم: مؤسسۀ پژوهشی حوزه و دانشگاه.
غزالی، محمد (بی‌تا)، احیاء علوم‌الدین، چ2، بیروت: دارالقلم.
فصلنامۀ حوزه و دانشگاه، ش۱۱ و ۱۲و نیز ش۳۵.
فولادی، حفیظ الله (۱۳۸۴)، معرفت و جامعه، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فیاض، ابراهیم، پگاه حوزه، سرمقالات.
کوزر، لیوئیس (۱۳۷۰)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمۀ محسن ثلاثی، چ3، تهران: انتشارات علمی.
مارکس، کارل (1358)، نقد اقتصاد سیاسی، [بی‌جا]:ترجمه سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران.
مانهایم، کارل (۱۳۵۵)، ایدئولوژی و اتوپیا، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مجموعه مقالات (۱۳۸۵)، کنگرۀ تخصصی فاضلین نراقی، نراق: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۶۴)، آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی (۱۳۵۴)‌، سیری در نهج‌البلاغه، چ2، قم: صدرا.
مطهری، مرتضی (۱۳۶۷)، مسئله شناخت، قم: صدرا.
مطهری، مرتضی (۱۳۷۱)‌، مجموعه آثار، قم: صدرا.
مک‌کارتی، ای. دی. (۱۳۸۸)، معرفت به مثابه فرهنگ: جامعه‌شناسی معرفت جدید، زیر نظر و مقدمه دکتر محمد توکل، ترجمۀ کمال خالق‌پناه و دیگران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
مولکی، مایکل (1376)، علم و جامعه‌شناسی معرفت، ترجمۀ حسین کچویان، چ1، تهران: نشر نی.
نعلبندی، منوچهر (۱۳۷۶)، مقایسۀ دیدگاه‌های تربیتی امام خمینی و علامۀ سیدمحدحسین طباطبایی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفۀ آموزش و پرورش، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی.
همیلتون، پیتر (1380)، شناخت و ساختار اجتماعی، ترجمۀ حسن شمس‌آوری، تهران: نشر مرکز.
Berger, P. L. & Thomas Luckmann (1967), The Social Construction of Reality, A Treatise in the Sociology of Knowledge, A Doubleday Anchor Books.
Gurvitch, G. (1971), The Social Frameworks of Knowledge, Oxford: Basil Blackwell.
Mannheim, Karl (1959), Essays on The Sociology of Knowledge, Routledge & Kegan Paul Ltd.
Mannheim, Karl (1985), Ideology and Utopia, Louis Wirth & Edward Shils (trans.), London: Harcourt Brace Jovanovich, Publishers.
Stark, W. (1960), "The Sociology of Knowledge", An Essay in Aid of A Deeper Understanding of The History of Ideas, London: Routledge & Kegan Paul.
Tavakol, M. (1987), Sociology of Knowledge, Theoretical Problems, Sterling Publishers Private Limited.