بررسی جامعه‌شناختی نگرش مردم نسبت به جهان پس از مرگ (مطالعه موردی‌: جمعیت بیست سال به بالای شهر بابل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، بابل

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل

چکیده

تحقیق حاضر با عنوان «بررسی جامعه‌شناختی نگرش مردم نسبت به جهان پس از مرگ» با هدف بررسی عوامل مؤثر بر نگرش مردم به جهان پس از مرگ انجام شده و به روش پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل 170 هزار نفر از جمعیت بیست سال به بالای مردم شهر بابل است و حجم نمونه‌ای به تعداد سیصد نفر با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و نیز ابزار پرسش‌نامه محقق‌ساخته با طیف لیکرت برای گردآوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته است و اطلاعات با آزمون اسپیرمن، آزمون من ویتنی، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر، تجزیه و تحلیل شده است.
یافته‌های تحقیق نشان داد که نگرش 49‌درصد از پاسخگویان به جهان پس از مرگ در حدّ متوسط با نگرش اسلام به جهان پس از مرگ همسو بوده و نگرش 35‌درصد آنان به‌طور کامل با نگرش اسلام همسو بوده است. همچنین میان میزان دین‌داری، سن و احساس محرومیت و متغیر وابسته رابطه معناداری وجود دارد و میان متغیرهای مستقل جنسیت، ریسک‌پذیری و پایگاه اقتصادی اجتماعی و متغیر وابسته تحقیق رابطه معناداری وجود ندارد. براساس رگرسیون چند متغیره، متغیر‌های دین‌داری بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته تحقیق داشته‌اند.
نتایج تحقیق نشان دادند که هرچه میزان دین‌داری، احساس محرومیت و سن مردم افزایش می‌یابد، نگرششان نسبت به جهان پس از مرگ با نگرش اسلام همسوتر می‌شود. براساس نتایج رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر، بُعد اعتقادی بیشترین اثر مستقیم را بر متغیر وابسته داشته و بُعد پیامدی بیشترین اثر غیرمستقیم را بر نگرش مردم نسبت به جهان پس از مرگ داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological Evaluation of the People's Attitudes towards the Afterlife (Case Study: The Population with the Age of over 20 Years Old in the City of Babol)

نویسندگان [English]

  • Ali Rahmani Firouzjah 1
  • Fatemeh Niazi Ourimi 2
1 Assistant Professor of Islamic Azad University, Babol Branch
2 Master of Sociology, Islamic Azad University, Babol Branch
چکیده [English]

The present research named "a sociological evaluation of the people's attitudes towards the afterlife" has been conducted with the aim of evaluating factors effecting on the people's attitudes towards the afterlife. The research was applied the survey methodology. The population consists of 170000 people with the age of over 20 years old and the sample size calculated by Cochran formula is 300. The multistage cluster sampling was used to select people and a researcher-made questionnaire with Likert scale was applied for data-collecting. The data was analyzed by Spearman test, Mann-Whitney test, multivariate regression, and path analysis. Regarding the respondents' attitudes towards the afterlife, the findings showed that 49% are at an average level in comparison with the attitude of Islam towards the afterlife and 35% are fully consistent with the attitude of Islam. There are significant relationships between the religiosity, the age, the sense of deprivation, and the dependent variable of this research and there are not significant relationships between the gender, the risk-taking, economical-social position, and the dependent variable of this research. Based on the multivariate regression, the religiosity variables have the most effects on the dependent variable. The results showed that with increasing the religiosity, the sense of deprivation, and the age, the people's attitudes towards the afterlife is more consistent with the attitude of Islam. According to the multivariate regression and the path analysis, the belief aspect of religiosity has the most direct effect and the consequential aspect has the most indirect effect on the people's attitudes towards the afterlife.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : afterlife
  • religiosity
  • economical-social position
  • sense of deprivation
  • risk-taking

مراجع

1. بهرامی مشعوف، عباس (1373)، بررسی رابطه بین میزان عبادت و سلامت روان در دانشجویان پسر مرکز تربیت معلم همدان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
2. خدارحیمی، سیامک و غلامعلی جعفری (1377)، «روان‌درمانی و مذهب (نقش مذهب بر فرایندهای بهداشت روانی و روان درمانی در روان‌شناسی بالینی»، نشریه تازه‌های روان‌درمانی (هیپنوتیزم)، ش7−8، بهار و تابستان 1377.
3. خوارزمی، شهیندخت (1386)، «کیفیت زندگی و انقلاب دیجیتال»، مقاله اینترنتی http://iranwsis.ir.
4. دوب، شیاما چاران (1377)، نوسازی و توسعه، ترجمه مرتضی قره‌باغیان و مصطفی ضرغامی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
5. رحیمی، ز (1382)، مقایسه کیفیت زندگی در بیماران سکته قلبی بازتوانی نشده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان.
6. رخشنده‌رو، سکینه و محتشم غفاری (1382)، «کیفیت زندگی»، فصلنامه آموزش دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بقیةاله اعظمf، سال 1382، ش4 (11، 12)، ص6−24.
7. زمانی، شهریار (1381)، ماجرای معنویت در دوران جدید از گالیله تا فروید، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
8. سرایی، حسن (1372)، مقدمه‌ای بر نمونه‌گیری در تحقیق، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم اسلامی دانشگاه‌ها (سمت).
9. شارف، ریچارد اس. (1384)، نظریه‌های روان‌درمانی و مشاوره، ترجمه مهرداد فیروزبخت. چاپ دوم، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
10. شریفی، احسان؛ حسین‌علی مهرابی؛ مهرداد کلانتری و داوود مفتاق (1387)، «ساخت و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه گرایش‌های معنوی در دانشجویان دانشگاه اصفهان»، دو فصلنامه اسلام و روان‌شناسی، سال 1، ش2، بهار و تابستان 1387، ص59−78.
11. شریفی، طیبه؛ مهناز مهرابی‌زاده هنرمند؛ ح، شکرکن (1385)، «رابطه نگرش دینی با افسردگی، اضطراب و پرخاشگری در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز»، مجله پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی دانشگاه اصفهان، 2، 21، ص1−44.
12. فتاحی، راضیه؛ حمید طاهر نشاط‌دوست؛ مهدی ربیعی و احسان شریفی (1390)، «بررسی رابطه بین شادکامی و گرایش‌های معنوی در دانشجویان دانشگاه اصفهان»، فصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، ش8، تابستان 1390.
13. فرهنگی، علی‌اکبر؛ عباس‌علی رستگار (1385)، «ارائه و تبیین مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت کارکنان»، دو ماهنامه علمی−پژوهشی دانشگاه شاهد، ش20، سال سیزدهم، دوره جدید.
14. فعالی، محمدتقی، (1387)، آفتاب و سایه‌ها. تهران: انتشارات عابد.
15. کلانتری، الیاس (1387)، عرفان به روش قرآن و حقیقت بهشت، تهران: نشر اوج.
16. لطیفی، زهره؛ عظیمه عبدالهی؛ حمیدرضا صادقی، و نسیم استکی آزاد (1392)، «ارتباط بین هوش معنوی، آگاهی و گرایش‌های عرفانی»، فصلنامه مطالعات معنوی، ش7.
17. مظاهری، منیر؛ مسعود فلاحی‌خشکناب؛ سیدباقر مداح سادات و مهدی رهگذر (1387)، «نگرش پرستاران به معنویت و مراقبت معنوی»، فصلنامه پایش، سال هشتم، ش‌اول، ص‌31−37.
18. نجات، سحرناز (1387)، «کیفیت زندگی و اندازه‌گیری آن»، مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، دوره 4، ش‌2: ص‌57−62.
19. نجات، سحرناز؛ علی منتظری؛ کوروش هلاکوئی نائینی؛ کاظم محمد و سیدرضا مجدزاده (1385)، «استانداردسازی پرسش‌نامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF): ترجمه و روان‌سنجی گونه ایرانی»، مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، ش‌4، زمستان 1385، دوره4.
20. یگانی، مریم (1379)، «تأثیر اعتقادات مذهبی بر بهداشت روانی»، اطلاعات علمی، سال پانزدهم، شماره 5، ص‌16−17.
21. Addington-Hall, J, (2004), “Spiritual needs in health care”, British Medical Journal, 329, 123-124.
22. Baker, D. C. (2003), “Studies of the inner life: the impact of spirituality on quality of life”, Quality of life research, 12(suppl.1): 51-57.
23. Carson VB (2000), Mental Health Nursing, lst  Edition, WB Saunders Co: Philadelphia.
24. Coleman, C, (2004), “The contribution of religious and existential well-being to depression among African- American heterosexuals with HIV infection”, Mental Health Nursing, 25, 103-10.
25. D'Souza, R & George, K, (2006), “Spirituality, religion and psychiatry: its application to clinical practice”, Austral as Psychiatry, 14,408-412.
26. Echstein, D. & Kern, R (2002), Life style assessments and intervention, Lifestyle Skills (5 nd ed). Iowa: Kendll/Hunt.
27. Fehring, R. J Miller, J.F & Shaw, C, (1997), “Spiritual well-being, religiosity, hope, depression, and other mood states in elderly  people coping with cancer & etal”, oncology Nursing Forum, 24,663-671.
28. Fontana, D., (2003), Psychology, Religion and Spirituality, ABPS Blachwell.
29. Hinnells John, R., (1995), A New Dictionary of Religions, Blackwell.
30. Hummer, R.A & etal, (1999), “Religious involvement and US adult mortality”, Demography, 36,273-285.
31. James, W. (1961), The Varieties of Religious Experience, Penguin: NY.
32. McCall, D.M. (1975), “Quality of life”, Social Indicators Research, 2, 229-248.
33. Oliver. Et al. (1997), Quality of life and mental health services. First Edition, New York, Riberio.
34. Piedmont, R. L. (2001), “Spiritual transcendence as a predictor of psychology of behaviors”, 18(3), 213-222.
35. Piedmont, R.L. (2004), “The logoplex as a paradidm for understanding spiritual transcendence”, Research in the Social Scientific study of Religion, 15 (14), 262-284.
36. Raphael, D. (1996), Defining quality of life: Eleven debates concerning its measurement, in R. Renwick, I. Brown and M. Nagler (eds), Quality of Life in Health Promotion and Rehabilitation: Conceptual Approaches, Issues, and Applications (Sage, Thousand Oaks), 146-169.
37. Rojas, Ronald Raymond, (2003), Management Theory and Spirituality: A Framework and Validation of the Independent Spirituality Assessment Scale, DBA, Argosy University/ Sarasota.
38. Schalock, R.L.,Brown, I., Brown. R., Cumins, R.A., Felce, D., Matikka, L., Keith, K.D. & Paramenter, T. (2002), “Conceptualization, measurement, and application of quality of life for personse with intellectual disabilitiea: report of an international panel of experts”, Mental Retardation, 40, 6, 457-470.
39. Smith, T.B, McCullough, M.E & Poll, J, (2003), “Religiousness and depression: evidence for a main affect and the moderating influence of stressful life events”, Psychological Bulletin, 129, 614-636.
40. Smith, W. K & Larson, J. M, (2003), “Quality of life assessment by adult substance abusers receiving publicly funded treatment in Massachusetts”, American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 12, 141-162.
41. Thune-Boyle, I. C & etal, (2006), “Do religious/spiritual coping strategies affect illness adjustment in patients with cancer? A systematic review of the literature”, Social Science & Medicine, 63, 151-164.
42. Townsend, M & etal, (2007), “Systematic review of clinical trials examining the effects of religion on health”, Southern Medical Journal, 95, 1429-1434.
43. Trevino, KM & etal, (2007), Religious coping and physiological, psychological, social, and spiritual outcomes in patients with HIV/AIDS: Cross-sectional and longitudinal finding, AIDS and Behavior (online).
44. West, W. S. (1999), Psychotheraphy and Spirituality: Crossing The Line Between Therapy and Religion, Hodder and Stroughton.
45. WHOQOL Group (1998), “Development of the World Health Organization Quality Of Life Assessment (WHOQOL-BREF)”, Psychological Medicine, 28, 551-558.
46. Williams,D. R & Sternthal, J. S, (2007), “Spirituality, religion and health: evidence and research directions”, Medical Journal of Australia, 186 (10), 47-50.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار