تفکیک نقش‌ها و مرزهای جنسیتی در جامعه با تأکید بر آثار تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانش‌آموخته حوزه علمیه قم

چکیده

هر فردی اعم از زن و مرد، به‌عنوان عنصری از جامعه انسانی، دارای جایگاه ویژه و مرزهای تعریف شده است. قرار گرفتن هریک از زن و مرد در نقش متناسب خود و رعایت مرزها، آثار اجتماعی و تربیتی بسیاری در نظام خانواده و در جامعه خواهد داشت. پژوهش حاضر با هدف تبیین و بررسی آثار تربیتی، اجتماعی و اخلاقی تفکیک نقش‌های جنسیتی و مرزهای آن در جامعه، انجام یافته است. روش پژوهش، توصیفی−تحلیلی است، و بدین منظور پس از شناسایی و استخراج مفاهیم و مستندات، از متون دینی، تربیتی، علوم اجتماعی و پژوهش‌های انجام شده، به تحلیل محتوای آنها پرداخته و به آثار اجتماعی و تربیتی آن اشاره می‌شود. همچنین در این تحقیق به نمودها و مصداق‌های عرصه‌هایی که زن و مرد در آن حضور پر رنگ دارند و تفکیک نکردن نقش جنسیتی، ممکن است آسیب‌هایی را پدید آورد، اشاره شده است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهند شاخص‌ترین آثار تفکیک نقش‌های جنسیتی و توجه به مرزها عبارت‌اند از: زمینه‌سازی برای رشد تربیتی و اخلاقی، استحکام بنیان‌های اجتماعی، تأمین بهداشت روانی، استحکام خانواده، بهبود آموزش، رشد معنویت و مصون بودن از معصیت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Borders in the Society with the Emphasis on the Educational Effects

نویسنده [English]

  • Ali Ahmad Panahi
Assistant Professor of Research Institute of Hawzah & University and Graduated from Hawzah Ilmiyya of Qom
چکیده [English]

Everyone (man and woman) as an element in the human society has a special position and defined borders. If everyone places in a proper position and observes the borders, it would have many effects on the family and society. The research has been conducted with the aim of explaining the educational, social, and moral effects of differentiation of gender roles and their borders in the society. The methodology is descriptive-analytical. After identifying and inferring the concepts and documents from religious, educational, and social texts and other studies, their contents have been analyzed and then their social and educational effects have been mentioned in this research. In addition, the research points to some examples in which men and women play the important roles and it also mentions some damages that would occur when there is not the differentiation of gender roles. The results show that the most important effects of differentiation of gender roles and their borders include the preparation of educational and moral growth, the stability of social foundations, the provision of mental health, family stability, education improvement, the growth of spirituality, and the immunity of sins

کلیدواژه‌ها [English]

  • social education
  • Ethics
  • spirituality
  • gender
  • role of man and woman
  • Family

مراجع

* قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی.
 
1. احمدی‌، سیداحمد (1374)‌، روان‏شناسی نوجوانان و جوانان اصفهان، مشعل.
2. اسکات، ریچارد (1374)، سازمان‌ها: سیستم‌های عقلایی، طبیعی و باز؛ تئوری‌های سازمانی، ترجمه حسن میرزایی اهرنحانی و فلورا سلطانی، تهران: دانشگاه تهران.
3. بستان حسین (1390)، جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
4. پاینده، ابو‌القاسم (1382)، نهج الفصاحة‌، تهران: دنیاى دانش.
5. پناهی، علی‌احمد (1390)، بررسی تطبیقی نقش همسران در نظام خانواده از دیدگاه اسلام و روان‌شناسی، رساله سطح چهار (دکتری)، حوزه علمیه قم.
6. ترنر، جاناتان (1378)، مفاهیم و کاربردهای جامعه‌شناسی، ترجمه محمد فولادی و محمد‌عزیز بختیاری، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌e.
7. جوادی آملی، عبدالله (1369‌)، زن در آیینه جلال و جمال، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
8. حر عاملى، محمد بن حسن ‏(1409)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل‌البیت‌.
9. الدمشقی، اسماعیل‌ بن ‌عمر (1418)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
10. رایس، فلیپ (1387)، رشد انسان (روان‌شناسی رشد از تولد تا مرگ)، ترجمه دکتر مهشید فروغان، تهران: ارجمند.
11. رنیرز، جورج (1377)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
12. روش بلاو اسپنله، آن ماری (1372)، مفهوم نقش در روان‌شناسی اجتماعی، مشهد: آستان قدس رضوی.
13. زیمون، فریتس و همکاران (1379)، مفاهیم و تئوری‌های کلیدی در خانواده‌درمانی، ترجمه سعید پیرمرادی، اصفهان: هُمام.
14. سالاری‌فر، محمدرضا (1384)، خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
15. سالاری‌فر، محمد‌رضا و همکاران (1390)، بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
16. ستوده، هدایت‌الله (1380)، آسیب‏شناسی اجتماعی، تهران: آوای نور.
17. سگالن، مارتین (1370)، جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، تهران: نشر مرکز.
18. سیدان‌، فریبا (1389)، بررسی تعادل بین نقش‌های خانوادگی و شغلی‌، فصلنامه علمی−پژوهشی خانواده و پژوهش‌، شماره 10.
19. سیف، علی‌اکبر (1374)‌، مقدّمه‌ای بر نظریّه‌های یادگیری‌، تهران: دانا.
20. سیف، علی‌اکبر (1379)، تغییر رفتار و رفتار درمانی (‌نظریه‌ها و روش‌ها‌)‌، تهران: دوران.
21. شریف الرضی، محمد بن حسین (1414ق)، نهج‌البلاغة (صبحی صالح)، قم: هجرت.
22. صالحی فدردی ،جواد (1373)، عزت نفس و فشار روانی در دبیران زن، سازمان آموزش و پرورش، خراسان.
23. صمدی معصومه و منیره رضایی (1390)، «بررسی نقش تربیتی خانواده در نظام تربیت رسمی و عمومی از دیدگاه علم و دین»، دو فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، ‌سال نوزدهم‌، ش12، ص‌95−117.
24. ضرابی، عبدالرضا (1388)، مجموعه مقالات تربیتی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
25. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین.
26. الطبرسی، فضل ‌بن ‌حسن (1408ق‌)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار‌المعرفة.
27. طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی.
28. قمی، علی‌بن‌ابراهیم (‌1404ق)، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب للطباعة والنشر.
29. کریمیان، حسین (1387)، «نگاهی به بزهکاری نوجوانان و جوانان»، مجله معرفت، شماره 126.
30. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407ق)، الکافی، 8 جلد، تهران: دار‌الکتب.
31. گرت، استفانی (1380)، جامعه‌شناسی جنسیت، ترجمه کتایون بقایی، تهران: نشر دیگر.
32. گیدنز، آنتونی (1378)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
33. مجلسى، محمد‌باقر (1403)، بحار‌الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
34. محمدی ری‌شهری، محمد (1379)،میزان الحکمه با ترجمه فارسی، قم: دارالحدیث.
35. مصباح یزدی، محمد‌تقی (1384)، اخلاق در قرآن، قم: مؤسسه امام خمینیe.
36. مصباح یزدی، محمد‌تقی (1385)، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، (ج1−5)،‌ قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
37. الملایری، اسماعیل (1412)، جامع أحادیث الشیعه، قم، مؤلف.
38. میرزا خسروانی، علی‌رضا (1390ق)، تفسیر خسروی، تهران: اسلامی.
39. نوری، میرزاحسین (1408)، مستدرک الوسائل، بیروت: مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث.
40. Amato, Paul R., et al. (2003). Marital Quality between 1980 and 2000.Journal Marriage and the Family 65 (1): 1of–22.
41. Decker ,L.et al.(2000).Engaging families & communities, pathways to educational success. Boca Raton,FL: 19.
42. Einar, B & Brown. F, (2007). Mediators and moderators of the  stressor-fatigue relationship in nonclinical samples. University of New England, Armidale, NSW, Australia.
43. Gregory, R (2004) The Oxford Companion To The Mind.
44. Hyde, Janet Shibley. (2013). The Psychology of Women, Belmont( USA), Wadsworth.
45. Matlin Margaret W. (2008) The Psychology of women. Belmont, CA: Wadsworth/Thomson Learning.
46. Schieman, S. (2002).Socioeconomic Status, Job Conditions, and Well-Being:Self-Concept Explanation for Gender- Continggent Effects. Journal of Social Science, 43-44.627.
47. Steven E. Rhoads Taking Sex Differences Seriously, Encounter Books SAN FRANCISCO, Copyright © 2004 by Steven E. Rhoads.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار