رهیافتی اجتماعی به پدیده قمه زنی (مورد مطالعه شهرستان خمینی شهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی گرایش به قمه‎زنی که نه تنها مورد اعتراض بسیاری از صاحب‎نظران دینی و اجتماعی بوده بلکه در موارد قابل توجهی آسیب‎های مختلف اجتماعی و فرهنگی از قبیل دین‎گریزی، اضطراب و خشونت، تخریب چهرۀ شیعیان در بین سایر مذاهب و... را به‎دنبال دارد، انجام شده است. جامعه آماری، از قمه‎زنان ساکن در خمینی شهر هستند که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 260 نفر و به روش نمونه‎گیری گلوله برفی انتخاب شده‎اند. پرسش‎نامه محقق‌ساخته و روایی ازسوی متخصصان تأیید و پایایی با میانگین آلفای کرونباخ 915/0 تأیید شد. در بررسی متغیرها از آمار توصیفی و در بررسی ارتباط بین متغیرها از آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t) استفاده شد. نتایج آزمون: بین فقدان شناخت از تعالیم دینی، وجود برخی از گروه‎های مرجع، تعصب به سنت‎های خانوادگی، سطح سواد، ارتباط با گروه همسالان و داشتن انگیزه‎های معنوی و گرایش به قمه‎زنی رابطه معناداری وجود دارد. بین پایگاه اقتصادی و اجتماعی با گرایش به قمه‎زنی ارتباط معنادار تأیید نگردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Social Approach to Self-Harming with Cutlass (Case Study of Khomeini Shahr City)

نویسندگان [English]

  • Meysam Rezvanpour
  • Asghar Mohammadi
Islamic Azad University of Dehaghan, Iran
چکیده [English]

The present study aims at investigating the social factors of the tendency to self-harming with cutlass, which has not only been objected to by many religious and social experts, but also has led - in significant cases - to various social and cultural harms such as apostasy, anxiety and violence, destruction of Shiite image among other religions and the like. The statistical society was compose of individuals practicing this rite in Khomeini Shahr was selected. Using the Cochran formula, a sample size of 260 people was selected using snowball sampling. The researcher-made questionnaire and its validity were confirmed by certified and reliability experts with a mean Cronbach’s alpha of 0.915. Descriptive statistics were used to examine the variables and inferential statistics (Pearson correlation coefficient and t-test) were used to examine the relationship between variables. Theories of social construction, mutual interaction, learning, subculture, exchange and social control were used as theories of the theoretical framework. Test results were as follows: There is a meaningful relationship between the lack of knowledge of religious teachings, the existence of some reference groups among women, the fanaticism of family traditions, the level of literacy, the relationship with peer groups and the spiritual motivation and the tendency to self-harm with cutlass. There was no significant relationship between the economic and social base on the one hand and a tendency to self-harming with cutlass.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social base
  • reference group
  • ethnic bias
  • level of literacy
  • peer group
1. آزادارمکی، تقی و احمد غیاثوند (1381)، «تحلیل جامعه‎شناختی وضعیت دینداری جوانان با رویکرد بی‎شکلی دین‎ورزی»، پژوهش‎نامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، ش35.
2. آقایوسفی، علیرضا و دیگران (1386)، روان‎شناسی عمومی، تهران: دانشگاه پیام نور.
3. اپتر، دیود و چارلز اندرینی (1387)، «نظریه‎های تکثرگرا و گروه‎های اجتماعی»، ترجمه میرقاسم بنی‎هاشمی، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش3.
4. احمدی، ابوالفضل (1394)، «بررسی جامعه‎شناختی رابطۀ سبک زندگی و هیئت‎های مذهبی»، نشریه مهندسی فرهنگی، ش83.
5. احمدی، حبیب‎الله (1384)،جامعهشناسی انحرافات، تهران: سمت.
6. انصاری، ابراهیم و امرالله ابدالی (1390)، «دین و برخی گروه‎های اجتماعی»، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، ش12.
7. بهار، مهری و ابوالفضل احمدی (1393)، «بررسی جامعه‎شناختی تغییرات کارکردی هیئت‎های مذهبی»، نشریه مهندسی فرهنگی، ش80.
8. پارسا، محمد (1383)، زمینه نوین روانشناسی، تهران: بعثت.
9. تنهایی، حسین‎ابوالحسن (1373)، جامعهشناسی در ادیان، انتشارات مهاباد.
10. جیمز، ویلیام (1367)، دین و روان، ترجمه مهدی قاینی، قم: انتشارات دار الفکر.
11. الح‍ی‍دری‎، اب‍راه‍ی‍م (۱۳۸۱)، ت‍راژدی ک‍رب‍لا، م‍طال‍ع‍ه ج‍ام‍ع‍هش‍ن‍اخ‍ت‍ی گ‍ف‍ت‍م‍ان ش‍ی‍ع‍ه، ترجمه‎ ع‍ل‍ی‎ م‍ع‍م‍وری‎ و م‍ح‍م‍دج‍واد م‍ع‍م‍وری‎، ق‍م‎: دارال‍ک‍ت‍اب‎ الاس‍لام‍ی.‎
12. درسلر، دیوید و ویلیام ام ویلیس (1388)، جامعهشناسی (بررسی تعامل انسانی)، ترجمه مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی، تهران: انتشارات اطلاعات.
13. درودی، مسعود، (1394)، «کارکرد سیاسی هیئت‎های مذهبی در ایران (با تأکید بر دوران جمهوری اسلامی)»، فصلنامه ژرفا پژوه، ش2−3.
14. دست پنهان (1387)، واحد پژوهش دفتر فرهنگی فخرالائمهj، قم: فخر الائمهj.
15. دورانت، ویل (1374)، لذات فلسفه، ترجمه عباس زریاب، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
16. ربانی، رسول، هاشمیان‎فر، سیدعلی و محمد گنجی (1389)، «رهیافتی فرهنگی بر پدیده قمه‎‎زنی در خمینی شهر»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره3، ش3.
17. رضوان‎پور، میثم (1394)، «بررسی علل جامعه‎شناختی گرایش به قمه‎‎زنی، مطالعۀ موردی خمینی شهر»، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.
18. ریتزر، جورج (1379)، «نظریه‎‎های جامعه‎شناسی در دوران معاصر»، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علمی.
19. شولتز،دوان ‎پی و سیدنی، الن (1389)،نظریههای شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران.
20. صدیق سروستانی، رحمت الله (1386)، آسیبشناسی اجتماعی، تهران: آن.
21. صفوی، امان‎الله (1370)، «تئوری انحراف»، مجله رشد، ش8.
22. طالبیان، محمدرضا (1390)، «تبیین اعمال مذهبی، مدل نظری و آزمون تجربی»، مجله جامعهشناسی ایران، ش3.
23. غفاری، غلامرضا و فاطمه نیک‎بین‎صداقتی (1391)، «مشارکت فرهنگی زنان و رفاه خانواده در بین زنان خانه‎دار منظقه 9 شهر»، تهران: فصلنامه علمی ترویجی جامعه، فرهنگ و رسانه، سال اول، ش2.
24. گیدنز، آنتونی (1379)، جامعهشناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
25. مسائلی، مهدی (1386)، قمه‎‎زنی سنت با بدعت، قم: گلبن.
26. مشکاتی، محمدرضا و زهراسادات مشکاتی (1381)، «سنجش تأثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری نوجوانان»، مجله جامعهشناسی ایران، دوره4، ش2.
27. مطهری، مرتضی (1368)، حماسه حسینی، تهران: صدرا.
28. مظاهری، محسن (1389)، رسانه شیعه، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‎الملل.
29. همیلتون، ملکلم (1381)، جامعهشناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: موسسه تبیان.
30. هیک، جان (1375)، دائرةالمعارف دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی (دین‌پژوهی)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
31. هیوم، رابرت ارنست (1882)، ادیان زنده جهان، ترجمه عبـدالرحیم گـواهی، بـا مقدمـه محمدتقی جعفری تبریزی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
32. یوسفیان، جواد، (زمستان 1368)، «نگاهی به مفهوم فرهنگ»، مجله رشد علوم اجتماعی.
33. Fischer, M (1980), Iran: from Religious Dispute to Revolution. London. Cambridge.
34. Frerking, K. (1965), Religious Participation of Lutheran Students. Journal Review of Religious Research, Vol. 6, No. 3.
35. Mueller, C.; Johnson, W. (1957), Socioeconomic Status and Religious Participation. Journal American Sociological Review, Vol. 40, No. 6
36. Shoemakher, Donald. J(1990), Theories of Delinquency econd Edition, New York: Oxford Iniversity Press.