دینداری و بی‎نظمی: تحلیل جامعه‎شناختی نقش بازدارنده دینداری در بی‎نظمی اجتماعی (مطالعه موردی: سربازان یک واحد نظامی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه مازندران

2 دانشگاه مازندران

3 دانشگاه خوارزمی

چکیده

براساس قانون خدمت وظیفه عمومی ایران، اتباع ذکور جامعه با پدیده‎ای به نام خدمت وظیفه روبه‎رو هستند. خدمت سربازی در واقع نوعی فرایند پیاده‎سازی هماهنگی و انسجام در بین افراد مشمول این قانون می‎باشد، از این رو  نظم گروهی از اهمیت بالایی در این شرایط برخوردار است. در این مسیر شناسایی عواملی که در پیشگیری از بی‎نظمی‎های اجتماعی نقش تأثیرگذار دارند، ضروری و پر اهمیت است. هدف پژوهش حاضر شناخت نقش دینداری در تبیین بی‎نظمی میان سربازان وظیفه است. جمعیت آماری مطالعه حاضر را سربازان یک واحد نظامی تشکیل می‎دهند. این مطالعه، نوعی پژوهش کمی از نوع مطالعه پیمایشی می‌باشد و ابزار گردآوردی اطلاعات در آن پرسش‎نامه است. فرایند انتخاب نمونه نهایی برحسب نمونه‎گیری تصادفی طبقه‎بندی‎شده متناسب بوده است که براساس فرمول کوکران میان 303 نفر توزیع گردیده است. تحلیل دو متغیر بیانگر رابطه معنی‎دار و معکوس میان دینداری و بی‎نظمی است. همچنین تحلیل چندمتغیره نشان می‎دهد که میان چهار بعد؛ بعد اعتقادی (357/0−) بالاترین اثر کل را بر بی‎نظمی داشته است و پس از آن بعد پیامدی (173/0−)، بعد مناسکی (130/0−) و بعد تجربی (077/0−) در رده‎های بعدی تأثیرگذاری قرار دارند. همچنین ضریب تعیین (R2) نیز 128/0 درصد محاسبه شده است به این معنی که چهار بعد متغیر دینداری توانایی پیش‎بینی 13 درصد از تغییرات «بی‎نظمی» را داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Piety and Disorder: the Sociological Analysis of the Preventive Role of Piety in Social Disorder (Case Study: Soldiers in a Military Unit)

نویسندگان [English]

  • ali asghar firozjaeian 1
  • vahid janmohamadi 2
  • hadis minaey 3
1 university of mazandaran
2 university of mazandaran
3 kharazmin univarsity
چکیده [English]

According to the general mandatory military service law of Iran, the male citizens of the community are faced with a phenomenon called mandatory service. Social order has high importance in this situation. Given that young people are the most vulnerable group to social abnormalities, it is important to identify the factors involved in their prevention process. The goal of this study is to recognize the role of religiosity in determining disorder and deviant behaviors among soldiers. The statistical population of this study is composed soldiers of a military organization. This study is a survey-based quantitative study and the data collection instrument is questionnaire. The process of selecting the final sample has been based on classified randomized sampling, which has been distributed among 303 people based on the Cochran formula. Analysis of the two variables indicates a significant and reverse relationship between religiosity and disorder. Also, the multivariate analysis shows that among the four dimensions, the belief dimension (-0.357) has the highest total effect on the disorder, followed by the consequent dimension (-0.173), religious dimension (-0.133) and experimental dimension (-0.077) in the next influencing categories. Also, the coefficient of determination (R2) is calculated as 0/125%, which means that the four dimensions of religiosity are capable of predicting about 13% of the changes of “deviant behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • soldiership
  • social disorder
  • religious beliefs
  • social problem
1. بهار، مهری و مهدی میثمی (۱۳۹۱)، «بررسی نقش دینداری در سرمایۀ اجتماعی کارکنان شرکت ملی صنایع پتروشیمی ماهشهر»، فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوم، شماره ۲۷، ص38−59.
2. پترسون، مایکل (1390)، عقل و اعتقاد دینی: درآمدی بر فلسفه دین، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران، نشر طرح نو.
3. جارالهی، عذرا (1383)، «بررسی ارتباط میزان مذهبی بودن دانشجویان با نابهنجاری‎های اجتماعی»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 33، ص78−103.
4. چلبی، مسعود (1384)، جامعهشناسی نظم، تهران، نشر نی.
5. خانزاده، عباسعلی حسین و همکاران (1390)، «پیش‎بینی ظرفیت خودمهارگری از طریق انواع جهت‎گیری‎های مذهبی و نقش آن در کاهش بزهکاری»، پژوهش‌نامه حقوقی، سال دوم، شماره دوم، ص19−36.
6. خدایاری‎فرد، محمد؛ روح الله شهابی و سعید اکبری زردخانه (1388)، «دینداری، خودکنترلی و گرایش به مصرف مواد در بین دانشجویان»، فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 34، ص115−130.
7. دیلینی، تیم (1394)، نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمه بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، تهران، نشر نی.
8. رابینگتن، ارل و مارتین واینبرگ (1390)، رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمه رحمت‌الله صدیق سروستانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
9. رضادوست، کریم و همکاران (۱۳۹۰)، «بررسی جامعه‌شناسی برخی از عوامل مؤثر بر میزان دینداری (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز)»، فصلنامه رفاه و توسعه اجتماعی، دوره چهارم، شماره ۱۰، ص 1−38.
10. ستوده، هدایت الله (1381)، آسیبهای اجتماعی (جامعهشناسی انحرافات) ، چاپ نهم، انتشارات آوای نور.
11. سراج‌زاده، سیدحسین (۱۳۷۸)، «نگرش‌ها و رفتارهای دینی نوجوانان تهرانی و دلالت‌های آن بر نظریه سکولار شدن»، نمایه پژوهش، شماره ۹ و ۱۰، ص105−118.
12. سراج‎زاده، سیدحسین و محمدرضا پویافر (1387)، «دین و نظم اجتماعی: بررسی رابطه دینداری با احساس آنومی و کجروی در میان نمونه‌ای از دانشجویان»، مجله مسائل اجتماعی ایران، سال 16، شماره 63، ص72−105.
13. سراج‎زاده، سیدحسین و مهناز توکلی (1380)، «بررسی تعریف عملیاتی دینداری در پژوهش‎های اجتماعی»، نامه پژوهش، سال پنجم، دوره پنجم، شماره 20−21.
14. سیدمن، استیون (1393)، کشاکش آرا در جامعهشناسی، ترجمه: هادی جلیلی، چاپ هفتم، تهران، نشر نی.
15. شجاعی‌زند، علیرضا (۱۳۸۴)، «مدلی برای سنجش دینداری در ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره ششم، شماره 1، ص34−66.
16. طالبان، محمدرضا (۱۳۸۷)، دینداری و بزهکاری در میان جوانان دانش‌آموز، طرح پژوهشی، معاونت پژوهشی وزارت آموزش و پرورش.
17. علیوردی‎نیا، اکبر، رحمت‎الله معمار و سیمین نضرتزهی (1394)، «بررسی رابطه دینداری، خودکنترلی و رفتار انحرافی»، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، سال چهارم، شماره شانزدهم، ص7−43.
18. کوزر، لیوئیس (1390)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
19. کوئن، بروس (1391)، مبانی جامعهشناسی، ترجمه و اقتباس غلام‌عباس توسلی و رضا فاضل، تهران، نشر سمت.
20. گیدنز، آنتونی (1389)، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، چاپ پنجم، تهران، نشر نی.
21. ممتاز، فریده (1381)، انحرافات اجتماعی، نظریهها دیدگاهها، تهران، انتشارات شرکت سهامی.
22. مهدی‌زاده، سیدمحمد (۱۳۷۹)، «رهیافتی انتقادی به فرهنگ و جامعه نو»، رسانه، سال یازدهم، شماره ۱، ص23−35.
23. نازکتبار، حسین و همکاران (۱۳۸۵)، «نقش دینداری در ممانعت از بزهکاری جوانان شهر تهران»، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره ۲۲، ص233−257.
24. نظری‌زاده، فرهاد و همکاران (1390)، «آینده‌پژوهی خدمت سربازی در جمهوری اسلامی (روندهای کلان در افق 15 ساله)»، فصلنامه راهبرد دفاعی، دوره نهم، شماره 34، ص55−84.
25. همیلتون، ملکم (1388)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات تبیان.
26. یزدان‎پناه، لیلا و همکاران (1392)، «بررسی رابطه نگرش به فساد اداری و دینداری؛ مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه باهنر کرمان»، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال چهارم، شماره دهم، ص137−160.
27. یوسف‎زاده، حسن (1389)، «نگاهی انتقادی بر رویکرد پدیدارشناسانه پیتر برگر درباره دین و نظم اجتماعی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال اول، شماره دوم، ص83−108.
28. Adler, A Patricia, and Adler, P. (1997), Constructions of Deviance. second edition.
29. Asselin، Nicola (2009), Using general Strain Theory to Understand Drug and Alcohol Use in Canada: an Examination of How Strain, its conditioning variables and gender are interrelated, (M.A. Thesis), Queen’s University kingston, Ontario, Canada
30. Desmond, Scott A. & Ulmer, Jeffery T. & Bader, Christopher D. (2013), "Religion, Self Control, and Substance Use", Deviant Behavior, Vol. 34: 384- 604.
31. Mooney, Linda, Konx David, Schacht, Caroline, (2000), Understanding SocialProblems, Second Edition, East Carolina University.
32. Perry. Tonya R. (2007),"Religiosity and Risk: the Influnce of Adolescent Faith on Behavior", Phd. Dissertation. La Sierra University
33. Wang, Xiuhua & Joon jang, sung (2016), "The Relationship between Religion and Deviance in a Largely Irreligious Country: Findings from the 2010 China General Social Survey: Deviant Behavior. Volume 38, 2017 - Issue 10
34. Welch, Michael R. & Tittle, Charles R. & Grasmick, Harold G. (2006), "Christian Religiosity, Self Control and Social Conformity", Social Forces. Vol. 84: 1605-1623.
35. Wills, Thomas A. & Frederick X. Gibbons & Gerrard, Meg & Murry. Velma M. & Brody, Gene H. (2003), "Family Communication and Religiosity related to Substance Use and Sexual Behavior in Early Adolescence: A Test for Pathways through Self-Control and Prototype Perceptions", Psychology of Addictive Behaviors. Vol. 17: 312-323.