نماز جمعه و بسط قدرت‌نرم اجتماع سیاسی مسلمانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 استادیار گروه علوم سیاسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

3 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم

4 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی

چکیده

نماز جمعه، یکی از مهم­ترین نهادهای سیاسی اجتماعی تاسیس شده از جانب اسلام به عنوان یکی از منابع معنابخش به حیات دینی- اجتماعی مسلمانان و تولید کننده قدرت محسوب می­شود. هدف نوشتار حاضر، تبیین کارکردهای سیاسی نماز جمعه با تاکید بر ایده قدرت نرم است. بر این اساس، سوال اصلی پژوهش حاضر آن است که نماز جمعه چه تأثیری در قدرت نرم اجتماع سیاسی مسلمانان دارد؟ برای پاسخ به پرسش محوری که در عرصه جامعه شناسی سیاسی اسلامی قابل طبقه­بندی است با روشی توصیفی تحلیلی، ابتدا مفهوم قدرت نرم مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. سپس با توجه به پیوند نظری و تاریخی نماز جمعه و سیاست، کارکردهای سیاسی نماز جمعه از منظر تأثیر آن در تولید و بسط قدرت نرم اجتماع مسلمانان، با تاکید بر متون دینی معطوف به نماز جمعه، تبیین شده است. بر این اساس و از منظری سیاسی، حداقل می توان سه کارکرد برجسته را  برای نماز جمعه در زمینه ایجاد و ارتقاء قدرت نرم در نظر گرفت. طبق نتایج استحصال شده از پژوهش حاضر، نماز جمعه با توجه به خصائصی که به لحاظ محتوایی و شرایط برگزاری دارد؛ می­تواند در ایجاد و ارتقاء حداقل سه دسته ازمنابع قدرت نرم موثر باشد. این منابع عبارتند: مشروعیت سیاسی، افزایش سرمایه اجتماعی، ارتقاء دینداری و بصیرت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Friday Prayers and the Emanation of the Soft Power of Muslim’s Political Community

نویسندگان [English]

  • Seyed Mahmoud Tayeb Hoseini 1
  • Mohammad Shojaeian 2
  • Abdul Rasul Hoseinizadeh 3
  • Fatemeh Lotfi 4
1 Associate, Department of Quranic Studies, Research Institute of Hawzah and University
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Research Institute of Hawzah and University
3 Assistant Professor, University of Sciences and Quranic education
4 Ph.D student of Comparative interpretation
چکیده [English]

Friday prayer is one of the most important socio-political institutions that have been established by Islam as a source for generating meaning to the socio-religious life of Muslims, hence a source for power. The aim of this article is to explain the political functions of Friday prayers with an emphasis on the concept of soft power. Accordingly, the main question of the study is “What is the influence of Friday prayer on the soft power of Muslims’ political community?”. For answering this fundamental question that is pertinent in the area of Islamic political sociology, we adopted a descriptive-analytic method to investigate the concept of soft power. Considering the theoretical and historical relationship between Friday prayer and politics, we then explained the political functions of Friday prayer from the perspective of its influence on the production and emanation of the Muslim community’s power. Based on the findings of this research, Friday prayer -depending on its content and conditions - can be influential in at least three groups of soft power resources: political legitimization; generating social capital; improving religiosity and vision

کلیدواژه‌ها [English]

  • : power
  • soft power
  • Friday prayer
  • social capital
  • legitimacy

مراجع

قرآن­کریم. ترجمه: ناصر مکارم شیرازی. قم: دار القرآن الکریم. دوم: 1373.
2) آرکلگ، استوارت. چهارچوبهای قدرت. ترجمه مطصفی یونسی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. اول: 1379.
3) ابن بابویه، محمد­بن­على‏. علل­الشرائع‏. قم‏: کتاب فروشى داورى‏. اول‏:1385.
4) ابن­ بابویه، محمدبن­على‏. من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی. دوم: 1413ق.
5) اسکندری، محمد حسین و دارابکلایی، اسماعیل. پژوهشی در موضوع قدرت: انواع، منابع، پیامدها و کنترل آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. دوم: 1391.
6) بیتهام، دیوید. مشروع سازی قدرت. ترجمه محمد عابدی اردکانی. یزد: دانشگاه یزد. دوم: 1390.
7) پوراحمدی، حسین. قدرت نرم و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. قم: بوستان کتاب. اول: 1389.
8) جعفریان، رسول. تاریخ تحول دولت و خلافت: از برآمدن اسلام تا برافتادن سفیانیان. قم: بوستان کتاب. چهارم: 1386.
9) حرعاملى، محمدبن­حسن. وسائل الشیعه.‏ قم‏:مؤسسة آل­البیت(ع). اول‏: 1409 ق‏.
10) خمینی، روح الله­الموسوی. تحریرالوسیله. قم: دفتر انتشارات اسلامی. بی­تا.
11) دلیرپور، پرویز.زوال­قدرت­نرم­ایالات­متحده­آمریکا.تهران: دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم.شماره7: 1391.
12) طباطبایی، محمدحسین. المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: جامعه مدرسین. پنجم: 1417ق.
13) طبرسی، فضل­بن­حسن. مجمع­البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو. سوم: 1372.
14) طبری، محمدبن­جریر.جامع البیان فی­تفسیرالقرآن. بیروت: دارالمعرفه. اول: 1412ق.
15) طوسی، محمدبن­حسن. تهذیب­الاحکام. تهران: دارالکتب اسلامیه. چهارم: 1407ق.
16)عالم، عبدالرحمان. بنیادهای علم سیاست.تهران، نشرنی. بیستم: 1388.
17)علی­بابایی، غلامرضا. فرهنگ سیاسی آرش. تهران: آشیان. چهارم: 1391.
18) فخررازی،محمد­بن­عمر. مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.سوم:1420ق.
19) فیض کاشانی، محمدمحسن. الوافی. اصفهان: کتابخانه امیرالمومنین.اول: 1406ق.
20) قرطبی، محمدبن­احمد. الجامع­لاحکام­القرآن. تهران: ناصرخسرو. اول:1364.
21) قهرمانپور، عسگر( به کوشش). دانش نامه قدرت نرم. تهران: دانشگاه امام صادق(ع). اول: 1393.
22) قوام، عبدالعلی.سیاست شناسی، مبانی علم سیاست.تهران:سمت. اول: 1389.
23) کلینى، محمدبن­یعقوب‏.الکافی.تهران: دارالکتب الإسلامیه. چهارم: 1407ق.
24) گلشن پژوه، محمودرضا. جمهوری اسلامی و قدرت نرم. تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد. اول: 1387.
25) محمدی، منوچهر. دستاوردهای کلان انقلاب اسلامی در سطوح ملی، منطقه ای، جهانی و تاریخی. قم: نشر معارف. سوم: 1393.
26) مسجد جامعی، محمد. زمینه های تفکر سیاسی در قلمرو تشیع و تسنن. تهران: نشر ادیان. چاپ اول: 1385.
27) مجلسی،‌ محمدباقر. بحارالانوارالجامعة لدررالاخبار الائمة ­الاطهار. بیروت: دارالاحیاءالتراث­العربی. دوم: ‌1403ق.
‏28) مسعودی، علی­بن­الحسین. مروج الذهب و معادن الجوهر. بیروت: بی­جا.1970م.
29) نای، جوزف.اس. قدرت در عصر اطلاعات از واقع­گرایی تا جهانی­شدن. ترجمه سعید میرترابی.تهران ، پژوهشگاه مطالعات راهبردی. اول:1387.
30) نای، جوزف. اس. آینده قدرت. ترجمه احمد عزیزی. تهران: نشرنی. اول: 1392.
31) نبوی، سید عباس. فلسفه قدرت. تهران: سمت؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ چهارم: 1388.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار