ملاحظات اجتماعی مترتب بر مناظره و گفتگو در آموزه‌های قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه بیرجند

چکیده

پرسش اصلی این مقاله بررسی روش، اصول و راهبردهای مناظره با رویکردی تفسیری است. براساس تحلیل محتوای کیفی تفاسیرآیات شریفه قرآن، مناظره یکی از روش­های نفوذ، تأثیرگذاری و دعوت به دین و ارزش­های الهی است. اگر مخاطب عقاید و نظر‌های موافقی نداشت، روش قرآن برای نفوذ در او، «جدل احسن» است. جدل احسن که با مناظره وگفتگو در فارسی هماهنگی دارد، یکی از روش­هایی است که چنانچه شرایط لازم در آن، از جمله اعتماد، دوستانه بودن روابط، نرمی سخن، رعایت انصاف و غیره رعایت شود. زمینه نفوذ را در مخاطب را فراهم می­کند. در چنین شرایطی، او بدون احساس ظلم، بی­عدالتی یا بی­انصافی، نظر‌ها و عقاید موردنظر را از آن خود و درخود احساس می­کند. به همین دلیل تغییر نگرش و رفتار در او تدریجی، منظم و در چند مرحله انجام می­شود و او همه این تغییر‌ها را از خود و در خود احساس می‌کند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Social Considerations Related to the Debate and Discourse in Koranic Teachings

نویسنده [English]

  • Muhammad Bagher Akhoundi
Assistant Professor of Birjand University
چکیده [English]

                                   
The main purpose of this article is to investigate the ways, principles, and strategies of discourse with a descriptive approach. According to the analysis of qualitative content of Koranic descriptions, the debate is one of the ways to penetrate, affect, and invite to religion and divine values. If the audience does not agree with you, the way of the Koran to penetrate him/her is best controversy. The best controversy which is the synonym of debate and discourse in Persian, is a way that if all its conditions like trust, friendly relations, fluency of speech, fairness, etc. are taken into consideration, the conditions of penetration in the audience will be prepared. In such conditions, the audience will agree with your ideas completely without feeling of injustice and unfairness. That is why the change of his/her attitude and behavior is a gradual, orderly, and multistage change and he/she accepts the changes entirely.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social considerations
  • debate
  • discourse
  • Koran
  • best controversy

1.       آخوندی، محمدباقر و سید علی‌نقی ایازی (1389)، مفاهیم اجتماعی در قرآن مجید، ج1، قم: بوستان کتاب.

2.       آخوندی، محمدباقر و سید علی‌نقی ایازی (1390)، مفاهیم اجتماعی در قرآن مجید، ج2، قم: بوستان کتاب.

3.       ابن‌بابویه، محمدبن‌علی (381ق)، عیون اخبار الرضاj، ترجمه مستفید و غفاری، تهران.

4.       ارفع، کاظم (1381)، ترجمه قرآن، مؤسسه تحقیقات و انتشارات فیض کاشانی.

5.       الهی قمشه‌ای، مهدی (1380)، ترجمه قرآن، قم: انتشارات فاطمة الزهراءh.

6.       راغب اصفهانی، حسین‌محمد (1۴30ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: نشر دارالقلم.

7.       ریتزر، جورج (1379)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، انتشارات علمی.

8.       رزمجو، حسین (137۴)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، آستان قدس رضوی، چاپ سوم.

9.       دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه.

10.    طباطبایی، سید محمدحسین (1۴17ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ پنجم.

11.    طباطبایی، سید محمدحسین (137۴)، ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ پنجم.

12.    طبرسی، احمدبن‌علی (1381)، احتجاج طبرسی، ترجمه جعفری، تهران: نشر اسلامیه.

13.    طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو، چاپ سوم.

14.    طبیب، سید عبدالحسین (1387)، الطبیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.

15.    فیض کاشانی، ملامحسن (1۴1۵ق)، تفسیر فیض کاشانی، تهران: انتشارات الصدر.

16.    قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، چاپ یازدهم.

17.    قرشی، سید علی‌اکبر (1371)، واژه‌شناسی قرآن، تهران: دارالکتب الإسلامیة.

18.    قرشی، سید علی‌اکبر (1377)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت، چاپ سوم.

19.    کاشانی، ملافتح‌اللّه (133۶)، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، کتابفروشی محمد حسن علمی.

20.    مترجمان (13۶0)، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات فراهانی، چاپ اول.

21.    مجلسی، محمدباقر (1387)، بحار الأنوار لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج23، تهران: دارالکتب الإسلامیة.

22.    مکارم شیرازی، ناصر (137۴)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول.

23.    نجفی خمینی، محمدجواد (1398ق)، تفسیر آسان، تهران: دارالکتب الإسلامیة.