حجاب اسلامی در روابط بین‎الملل و نقش آن در تقویت قدرت نرم گفتمان اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، سایر، حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار، استادیار و عضو هیئت علمی، گروه روابط یین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

نظر به اهمیت مسئله حجاب اسلامی و نقش سیاسی−اجتماعی آن در جوامع و سطوح مختلف کنش اجتماعی در عرصه بین‎الملل، این موضوع یکی از اولویت‎های مطالعاتی حوزه سیاست بین‎الملل می‎باشد و هرگونه بحث دربارۀ آن با مسائل سیاسی و بین‎المللی پیوند خورده است. ازسوی‎دیگر، شناخت نقش‎ جهانی گفتمان اسلامی به‎طور عمیقی به بررسی ماهیت و کارکرد حجاب اسلامی به‎عنوان یکی از مؤلفه‎های قدرت‎ساز گفتمان اسلامی در حوزه قدرت نرم بستگی دارد. حجاب به‎عنوان عنصری فرهنگی و جلوه‎یافته از اصول و گفتمان اسلامی با ماهیت نرم توانسته است نقش ویژه‎ای در قالب چهره‎های قدرت ایفا نماید و تهدیدی برای گفتمان لیبرال غرب باشد. ازاین‎رو این سؤال مطرح است که حجاب اسلامی چگونه موجب تقویت قدرت نرم گفتمان اسلامی در سیاست بین‎الملل شده است؟ این پژوهش با نگرش سازه‎انگار‎انه و با بهره‎گیری از روش کیفی و به شیوه اسنادی به تبیین این ایده می‎پردازد که حجاب اسلامی به‎مثابه رسانه ارتباطی از طریق هویت‎سازی و بسط نظام گفتمانی در برابر گفتمان‎های رقیب، موجب تقویت قدرت نرم گفتمان اسلامی شده است. مهم‎ترین دستاورد این پژوهش تبیین نقش حجاب با توجه به ماهیت رسانه‎ای آن در پیشبرد اهداف قدرت نرم گفتمان اسلامی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Islamic Hijab in International Relations And Its Role in Strengthening the Soft Power of Islamic Discourse

نویسندگان [English]

  • zeynab bahmani gilavandani 1
  • Moitaba Abdkhoaei 2
1 International Relations, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of International Relations, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Considering the importance of the Islamic hijab issue and its political and social role in societies and different social levels in the international arena, this issue is one of the important issues in the field of international politics and any discussion about it is linked to political and international issues. On the other hand, understanding the global role of Islamic discourse is deeply dependent on examining the nature and function of Islamic hijab as one of the power-building components of Islamic discourse in the field of soft power. Hijab as a cultural element and a manifestation of Islamic principles and discourse with a soft nature has been able to play a special role in the form of figures of power and is a threat to the liberal discourse of the West. Therefore, the question arises as to how the Islamic hijab has strengthened the soft power of Islamic discourse in international politics. This research, with a constructivist approach and using a qualitative method and in a documentary way, explains the idea that the Islamic hijab as a communication medium has strengthened the soft power of the Islamic discourse through identity building and the expansion of the discourse system against competing discourses. The most important achievement of this research is the explanation of the role of hijab according to its media nature in advancing the soft power goals of Islamic discourse.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic hijab
  • soft power
  • Islamic discourse
  • politics

مراجع

  1. افتخاری، اصغر؛ علی کمالی و وحید کرباسی (۱۳۹۴). نظریه قدرت نرم در قرآن کریم، مطالعه تطبیقی گفتمان اسلامی و غرب، پژوهش میان‎رشته‎ای قرآن کریم، 6(1)، ص۹−۲۴.
  2. بزی، خدارحم (۱۳۸۶). تأملی بر فرهنگ و اثرگذاری بر توسعه، فصلنامه مطالعات برنامه‎ریزی سکونت‎گاه‎های انسانی، 2(4)، ص۵−۱۹.
  3. بهرامی، محمد (۱۳۸۷). نسبت دین و فرهنگ از نگاه قرآن، ویژه‎نامه قرآن و مهندسی فرهنگی، 14 (54 و 55). ص۱۷۲−۲۰۳.
  4. بهمن‎پوری، عبدالله و صدیقه آل‎کثیر (۱۳۹۴). بررسی و نقد استنباط فمینیست‎ها از حجاب، فصلنامه علمی پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی، 3(2)، ص۱۴۵−۱۷۴.
  5. جاودانی‎مقدم، مهدی (۱۳۹۸). بررسی سیر تطور گفتمان حجاب در سپهر سیاست و فرهنگ ایران، فصلنامه علمی تخصصی سپهر سیاست، 6(20)، ص۹۱−۱۳۳.
  6. خداوردی، حسن (۱۳۹۶).جایگاه فرهنگ در تئوری‎های روابط بین‎الملل، فصلنامه مطالعات سیاسی، 9(35). ص۱۲۱−۱۵۰.
  7. خرمشاد، محمدباقر و همکاران (۱۳۹۷). بازتاب‎های انقلاب اسلامی ایران، چاپ پنجم، تهران: سمت.
  8. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (۱۳۹۴). اصول و مبانی روابط بین‎الملل 1، ج۱، چاپ اول، تهران: سمت.
  9. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (۱۳۹۴). نظریه‎ها و فرانظریه‎ها در روابط بین‎الملل، چاپ اول، تهران: مخاطب.
  10. رفیع، حسین و ملیحه نیکروش (1392). دیپلماسی عمومی و قدرت نرم با تاکید بر قدرت نرم ایران در عراق، مطالعات روابط بین‎الملل، 6(22)، ص99-132.
  11. رهبر، عباسعلی؛ نجات پورمجید و مجتبی موسوی‎نژاد (1394). قدرت نرم، انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی، پژوهش‎های راهبردی سیاست، 4(14). ص9-39.
  12. رهنما، اکبر؛ زهرا علی‎اکبرزاده آرانی و مجید خاری آرانی (۱۳۹۴). بررسی مفهوم حجاب در متون اسلامی، جایگاه آثار و جلوه‎های تربیتی آن، پژوهش‌نامۀ معارف قرآنی، 6(22)، ص۳۷−۵۴.
  13. سلیمانی‎بیله‎سوار، رحمان؛ ملیحه اسدی و سودابه عباسی (1394). اهمیت و ضرورت عفاف و حجاب در جامعه اسلامی، دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
  14. سلیمانی، عبدالرحیم (۱۳۹۶).تعریف دین در کلام و فلسفه دین و تعریف اقلی و اکثری، نشریه فلسفه دین، ۲، ص۳۷۵−۳۹۷.
  15. سیمبر، رضا و دانیال رضاپور (1397). جایگاه زنان در گفتمان رهبران انقلاب اسلامی ایران، زن و جامعه، 2، ص133-154.
  16. عسگری‎فرد، هاجر و احسان علی‎اکبری (۱۳۹۶).حجاب زنان به‎مثابه قدرت نرم امنیت‌افزاری حکومت اسلامی، پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا، دومین کنگره بین‎المللی نقش زن در سلامت خانواده و جامعه، دوره ۲.
  17. غزالی، مریم (۱۳۹۰).نقش حجاب (راهکار فرهنگ بومی و اسلامی) در پیشگیری و کنترل آسیب‎های اجتماعی، همایش هجوم خاموش، دوره دوم.
  18. غلامی، علی (۱۳۹۱). مسئله حجاب در غرب (بررسی حقوقی−جامعه شناختی)، چاپ دوم، تهران: دانشگاه امام صادقg.
  19. کاظمی سهلوانی، حسن (۱۳۹۲).حجاب و عفاف و نقش آنها در امنیت اجتماعی و خانوادگی از منظر قرآن، فصلنامه قرآنی کوثر، 13(46)، ص۱۴۹−۱۵۹.
  20. کشفی، علی و محمدرضا جوادی یگانه (۱۳۸۶). نظام نشانه‎ها در پوشش، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 10(38)، ص۶۲−۸۷.
  21. کشوری، امین (۱۳۹۰). حجاب چرا، چاپ اول، قم: بوستان کتاب.
  22. محبوبی‎منش، حسین (۱۳۸۶). تحلیل اجتماعی مسئله حجاب، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 10(38)، ص۸۸−۱۳۴.
  23. محسنی، علیرضا و علی‎محمد حاضری (۱۳۹۸).تحلیل بر منازعات گفتمانی «حجاب» در دوره جمهوری اسلامی (1360 تا ١٣٩٢)، اندیشه سیاسی در اسلام، 6(19)، ص۸۳−۱۰۴.
  24. مرادخانی، همایون (۱۳۹۶). رویه‎های به گفتمان درآوردن نحوۀ پوشش زنان پس از انقلاب اسلامی، مطالعات جامعه‎شناختی، 24(1)، ص۱۷۱−۲۰۳.
  25. موسوی، سیدمحمد (۱۴۰۰). واکاوی رابطه دیپلماسی عمومی و قدرت نرم در سیاست خارجی کشور‎ها از منظر سازه‎انگاری، فصلنامه سیاست خارجی، 35 (2)، ص۱۰۷−۱۳۴.

 

  1. نا‎ی، جوزف (۱۳۸۹). قدرت نرم، ابزار‎های موفقیت در سیاست بین‎الملل، ترجمه سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg.
  2. نوری، مختار و مجتبی قلی‎پور (۱۳۹۷). رسانه‎های‎جدید ‎و‎ کنش‎ جمعی ‎در ‎جامعه‎ سیاسی ‎ایران، جستار‎های سیاسی معاصر، 9(2)، ص۳۳−۵۳.
  3. ونت، الکساندر (١٣٨۶). نظریه اجتماعی سیاست بین‎الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‎المللی.
  4. هدایت‎زاده، محمدصادق؛ سهیلا پیروزفر و غلامرضا رئیسیان (۱۳۹۷). تحلیل دیدگاه فمینیست‎های اسلامی درباره حجاب، مطالعه موردی دیدگاه اسما بارلاس، مطالعات جنسیت و خانواده، 5(2)، ص۳۵−۶۴.
  5. همتی، همایون (۱۳۹۲). تحلیل نقش دین در جامعه، فصلنامه معرفت ادیان، 4(3)، ص۵−۱۶.
  6. هوکینگ، برابان (۱۳۸۸). بازاندیشی در دیپلماسی عمومی نوین، در پان میلسن و همکاران، قدرت نرم در روابط بین‎الملل، ترجمه رضاکلهر و محسن روحانی، تهران: انتشارات امام صادقg.
  7. Khalid, Zainab (2011). Rise of the Veil: Islamic Modernity and the Hui Woman. Independent Study Project (ISP) Collection, 1074.
  8. Nye, joseph s. (2004). Soft power and leadership, compass. a journal of spring.
  9. Nye, joseph s. (2011), The future of power, New york: public affairs.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار