خط‎مشی‎گذاری فرهنگی برخورد نظام با سکولاریسم نقاب‎دار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت راهبردی، دانشکده فرهنگ، علوم اجتماعی و رفتاری، دانشگاه باقر العلوم (ع)، قم، ایران

2 استاد تمام، گروه فلسفه، پژوهشکده حکمت و دین‎پژوهی، دانشگاه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران

چکیده

جریان سکولاریسم نقاب‎دار پس از انقلاب اسلامی با نفوذ فکری در بین مسئولان و نخبگان، سعی در تعقیب اهداف دنیازدگی و دین‎گریزی از طریق توجیهات سکولاریستی دین داشت و به‎وسیله حذف قدسیت و ابعاد فرازمینی و معنوی تلاش کرد لوازم سکولاریسم، یعنی دموکراسی و لیبرالیسم را در جامعه ایرانی با هویتی دین‎گریز نهادینه کند. این جریان با ترویج آرام باورهای سکولار، امکان تحول فرهنگ عمومی را در عمیق‎ترین لایه‎های معرفتی فراهم کرد.
در این مقاله برای خط‎مشی‎گذاری فرهنگی حاکمیت اسلامی در مواجهه با این جریان، تلفیق بین رویکرد ریشه (عقلانی) و شاخه (تدریجی) دنبال شده است. رویکرد شاخه (عرضی) از طریق بررسی زمینه‎های موجود و عینی جریان سکولاریسم نقاب‎دار و مواجهه‎های قبلی آن به شیوه دوره‎سازی (ادوار تحول فکری سروش) و رویکرد ریشه (طولی) از طریق تحلیل لایه‎ای علت‎های صیرورت سروش از یک اندیشمند حامی نظام به رهبر مخالفان نواندیش در خارج کشور بررسی شده است. سپس از ترکیب این دو رویکرد، سعی شده راه‎حل‎هایی با عنوان خط‎مشی‎های فرهنگی تعامل مسئولان حکومت اسلامی با نخبگان سکولار در قالب یک جدول در چهار لایه لیتانی (سطحی)، اجتماعی، گفتمانی و اسطوره‎ای و در هر سطح برای هر علت، راهکارها و راهبردهای حاکمیتی ارائه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The cultural policy of the system's dealing with masked secularism

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Mohagheghi 1
  • Abdul Hossein Khosrupanah 2
1 * PhD student, Department of Strategic Management, Faculty of Culture, Social and Behavioral Sciences, Baqer Uloom University, Qom, Iran
2 Full Professor, Philosophy Department, Hikmat and Religious Studies Research Institute, Islamic Culture and Thought Research University, Qom, Iran
چکیده [English]

Masked secularism after the Islamic revolution, with intellectual influence among officials and elites, tried to pursue the goals of worldliness and atheism through secularist justifications of religion, and by removing the sanctity and extraterrestrial and spiritual dimensions, it tried to destroy the essentials of secularism that is, democracy and liberalism to institutionalize in the Iranian society with a religious identity. This movement, by slowly promoting secular beliefs, provided the possibility of the transformation of public culture in the deepest layers of knowledge. In this research, the integration between the root (rational) and the branch (gradual) approach has been followed for the cultural policy of the Islamic government in facing this trend. The branch approach (transversal) through the examination of the existing and objective contexts of the masked secularism flow and its previous encounters in the periodization method (periods of Soroush's intellectual transformation) and the root approach (longitudinal) through the layered analysis of the causes of Soroush's transformation from a pro-system thinker to the leader of the opposition The idea has been reviewed abroad. Then, from the combination of these two approaches, solutions have been tried under the title of cultural policies for the interaction of Islamic government officials with secular elites in the form of a table in 4 litany (superficial), social, discursive and mythological layers and at each level for each cause, governance solutions and strategies. Submitted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural policy
  • flow theory
  • Abdul Karim Soroush
  • layered analysis of causes
  • secularism

مراجع

  1. سکندرلو، محمدجواد (1387)، «تأثیرپذیری سروش از مستشرقان»، فصلنامه علوم قرآن و حدیث، ش4، ص148.
  2. پارسانیا، حمید (1381)، «از عقل قدسی تا عقل ابزاری»، فصلنامه علوم سیاسی، سال پنجم، ش19، ص12.
  3. پارسانیا، حمید (1384)، «بررسی پلورالیسم اجتماعی جان هیک از دیدگاه امام خمینی»، فصلنامه قبسات، سال دهم، ص107.
  4. پارسانیا، حمید (1384)، «سکولاریزم و معنویت»، فصلنامه علوم سیاسی، سال هشتم، ش32، ص12.
  5. پارسانیا، حمید (1398)، سکولاریسم پنهان، چاپ اول، قم: کتاب فردا.
  6. تبریزی، قاسم (1399)، «فرهنگ خودباختگی و استعمار فرانو همچنان هویت ملی ما را تهدید می‎کند»، خبرگزاری رسا، قابل دسترسی در نشانی ir/fa/news/674411، 3 اسفند 1399.
  7. جنکینر، ریچارد (1381)، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یار احمدی، چاپ اول، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
  8. خسروپناه، عبدالحسین (1388)، آسیب‎شناسی دین پژوهی معاصر: تحلیل دین‎شناسی شریعتی، بازرگان و سروش، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  9. خسروپناه، عبدالحسین (1389)، جریان‎شناسی فکری ایران معاصر، چاپ دوم، قم: مؤسسه فرهنگی حکمت نوین اسلامی.
  10. خسروپناه، عبدالحسین (1399)، «روایت خسروپناه از مراحل شکل‎گیری اندیشه سروش»، خبرگزاری تسنیم، قابل دسترسی در نشانی

tasnimnews.com/fa/news/1399/10/23/2431150/، 25 بهمن 1399.

  1. سراج، رضا (1386)، جنگ در پناه صلح؛ بررسی فرایندهای نوین براندازی در ایران، چاپ پنجم، قم: تسنیم اندیشه.
  2. سروش، عبدالکریم (1363)، «غربیان و حسن و قبح شئون و اطوار آنان»، مجله کیهان فرهنگی، دوره اول، ش2، ص19.
  3. سروش، عبدالکریم (1373)، فربه‎تر از ایدئولوژی، چاپ سوم، تهران: صراط.
  4. سروش، عبدالکریم (1376)، مدارا و مدیریت، چاپ اول، تهران: صراط.
  5. سروش، عبدالکریم (1377)، صراط‎های مستقیم، چاپ اول، تهران: صراط.
  6. سروش، عبدالکریم (1378)، «تأثیر شگرف اندیشه‎های صوفیانه مولوی در نظریات عبدالکریم سروش»، هفته نامه ارزش‎ها، 10 خرداد 1378.
  7. سروش، عبدالکریم (1379)، آیین دینداری، چاپ اول، تهران: صراط.
  8. سروش، عبدالکریم (1382)، بسط تجربه نبوی، چاپ دوم، تهران: صراط.
  9. سروش، عبدالکریم (1385)، «اندر باب عقل، پایگاه اطلاع رسانی دکتر سروش»، قابل دسترسی در نشانی

drsoroush.com/Persian/By_DrSoroush/P−NWS−Andar%20babe%20aghl.html، 1 اسفند 1399.

  1. سروش، عبدالکریم (1387)؛ «مصاحبه با میشل هوبینک»، مجله تخصصی کلام اسلامی، ش 65، ص15.
  2. سروش، عبدالکریم (1398)، «واکنش عبدالکریم سروش به فتوای دو فقیه درباره فیلم مولانا»، «پایگاه اطلاع رسانی روزنامه آنلاین ایندیپندنت فارسی»، قابل دسترسی در نشانی

independentpersian.com/node/23161، 3 اسفند 1399.

  1. سروش، عبدالکریم و دیگران (1384)، سنت و سکولاریسم، چاپ سوم، تهران: صراط.
  2. سعید، ادوارد (1371)، شرقی که آفریده غرب است، ترجمه اصغر عسکری خانقاه و حامد فولادوند، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطائی.
  3. شافریتز، جی. ام و بریک، کریستوفر پی(1390)، سیاست‎گذاری عمومی در ایالات متحده آمریکا، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چاپ اول، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
  4. عرب صالحی، محمد (1393 الف)، اعتزال نو و اندیشه‎های حقوقی، علم دینی و ...، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  5. عرب صالحی، محمد (1393ب)، اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلام، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  6. عنایت‎الله، سهیل (1388)، تحلیل لایه‎ای علت‎ها؛ نظریه و موردکاوی‎های یک روش‎شناسی یکپارچه و متحول‎ساز آینده‎پژوهی، جلد اول، تهران: مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی.
  7. فصیحی، امان‎الله (1389)، «بررسی کارآمدی نظریه کارکردگرائی»، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال اول، ش دوم، ص 127.
  8. کاپلستون، فردریک (1370)، تاریخ فلسفه، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، چاپ اول، ج 8، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  9. کرایب، یان (1396)، نظریه اجتماعی کلاسیک، ترجمه شهناز مسمی‎پرست، چاپ یازدهم، تهران: نشر آگه.
  10. کوئن، بروس (1396)، درآمدی به جامعه‎شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ 37، تهران: توتیا.
  11. گولدنر، آلوین (1383)، بحران جامعه‎شناسی غرب، ترجمه فریده ممتاز، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی.
  12. مسعودی، جهانگیر و فائزه طلوع برکاتی (1393)، «تحلیلی از مبانی فلسفی نظریه بسط تجربه نبوی»، فصلنامه جستارهای فلسفه دین، سال سوم، ش اول، ص89.
  13. مطهری، مرتضی (1395)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، چاپ دهم، جلد 25، تهران: صدرا.
  14. نجاتی‎حسینی، سیدمحمود (1382)، «واکاوی هویت تاریخی، تاریخ‎نگاری و جامعه شناسی تاریخی ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، ش 15، ص 154.
  15. Dror, Yehezkel. (1988), public policy Making: Re−examined, sanfrancisco: chandler: Basic book.
  16. Etzioni, Amitai. (1967), "Mixed−scanning: A “Third” Approach to Decision−making", Public Administration Review, Vol. 27, No. 5, pp 387.
  17. Lindblom, Charles E. (1959), "The Science of Muddling Through", Public Administration Review, Vol. 19, No. 1, p 27.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار