انسان‎شناسی دینی و جایگاه آن در دانش انسان‎شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

3 دانشیار، گروه مدیریت راهبردی، دانشکده فرهنگ، علوم اجتماعی و رفتاری، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران

4 استاد، مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

امروزه «انسان‎شناسی» واژه‎ای بسیار پربسامد و با معانی متعدد در متون علوم اجتماعی−انسانی بوده و با ترکیب با کلمات دیگر، عبارات متنوع و پردامنه‎ای را می‎سازد که گاه با یکدیگر اشتراک لفظی، تدال معنایی یا همپوشانی مصداقی دارند. مثلاً، آنچه در فارسی برای عبارت religious anthropology معادل گرفته می‎شود، معمولاً مشترکی لفظی برای دو مفهوم متمایز انسان‎شناسیِ دینی و انسان‎شناسیِ دین است. دراین مقاله، نخست علت این دست تداخلات مفهومی آشکار و سپس به کمک روش طبقه‎بندی منطقی، اقسام «انسان‎شناسی دینی» معرفی و جایگاه هریک از آنها در دانش انسان‎شناسی مشخص می‎شود. البته برای این منظور ابتدا باید شاخه‎های متنوع درخت دانش انسان‎شناسی در یک انگاره منطقی ترسیم شود.
این تحقیق از نوع توسعه‎ای−کاربردی و روش آن توصیفی−تحلیلی است. داده‎ها به کمک روش کتابخانه‎ای گردآوری و به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع مقوله‎بندی، تجزیه‎وتحلیل و سرانجام در یک انگاره منطقی با معیار روش‎شناختی طبقه‎بندی شده‎اند. برمبنای نتایج این پژوهش، انسان‎شناسی دینی به هر چهار روش فلسفی، عرفانی، علمی و نقلی و البته با کاربردها و دامنه‎های متفاوت دسترس‎پذیر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Religious Anthropology and its Place in Anthropological Knowledge

نویسندگان [English]

  • Amirhosein Banaei 1
  • ALI Hamidizadeh 2
  • Seyed MohammaadHosein Hashemian 3
  • Hasan Zarei Matin 4
1 Doctoral student, Department of Public Administration, Faculty of Management and Accounting, university of Tehran
2 Associate Professor, Department of Public Administration, Faculty of Management and Accounting, Farabi Schools, university of Tehran
3 Associate Professor, Department of Strategic Management, Faculty of Culture, Social and Behavioral Sciences, Bagheral Uloom University, Qom, Iran
4 Professor, Public Administration, Faculty of Management and Accounting, Farabi School of Tehran University, Qom, Iran
چکیده [English]

Today, "anthropology" is a very frequent word with multiple meanings in the texts of social sciences and humanities, and by combining with other words, it creates diverse and wide-ranging expressions that sometimes share words with each other, overlap in meaning, or overlap. For example, what is equivalent to the term religious anthropology in Farsi, is usually a word common to two distinct concepts of religious anthropology and religious anthropology. In this article, first the reason for such conceptual interferences is revealed, then with the help of logical classification method, the types of "religious anthropology" are introduced and the place of each of them in the knowledge of anthropology is determined. Of course, for this purpose, it was first necessary to draw the various branches of the tree of anthropological knowledge in a logical concept.
This research is developmental-applied and its method is descriptive-analytical. The data were collected using the library method and the qualitative content analysis method of categorization, analysis and finally classified in a logical model with methodological criteria. Based on the results of this research, religious anthropology can be achieved by all four philosophical, mystical, scientific and narrative methods and of course with different applications and scopes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anthropology
  • religious anthropology
  • anthropology of religion
  • anthropology knowledge tree

مراجع

  1. آلن، بیرو (1380). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه دکتر باقر ساروخانی. تهران: انتشارات کیهان.
  2. امام جمعه‎زاده، جواد، صادقی، زهرا (1388). رویکرد انسان‎شناختی و جایگاه آن در دیدگاه پست‎مدرن. فصلنامه تحقیقات سیاسی دانشگاه آزاد شهررضا، ش3، ص 75−
  3. امان‎اللهی بهاروند، اسکندر (1397). سیری در نظریه‎ها و اندیشه‎های انسان‎شناسی اجتماعی−فرهنگی، تهران: انتشارات آگاه.
  4. انواری، زهره (1395). انسان‎شناسی زیستی در قرن بیست و یکم. مجله پژوهش‎های انسان‎شناسی ایران، دوره 6، ش1، ص135−
  5. اوژه، مارک و ژان−پل کولن (1393). انسان‎شناسی، ترجمه ناصر فکوهی. چاپ دوم، تهران: نشر نی.
  6. پالس، دانیل (1394). هفت نظریه در باب دین، ترجمه محمد عزیز بختیاری. چاپ چهارم، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  7. خسروپناه، عبدالحسین (1384). انسان‎شناسی اسلامی به‎مثابه انسان‎شناسی اجتماعی. پژوهش‎های تربیت اسلامی، ش1، ص 157−
  8. خسروپناه، عبدالحسین، میرزایی، رضا (1389). چیستی انسان‎شناسی. فصلنامه انسان‎پژوهی دینی، سال هفتم، ش24، ص35−
  9. خنیفر، حسین، مسلمی، ناهید (1396). اصول و مبانی روش‎های پژوهش کیفی. جلد اول، تهران: انتشارات نگاه دانش.
  10. دیرکس، هانس (1394). انسان‎شناسی فلسفی، ترجمه محمدرضا بهشتی. چاپ پنجم، تهران: انتشارات هرمس.
  11. رجبی، محمود (1396). انسان‎شناسی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینیe.
  12. رشیدی، شیرین (1397). انسان از آغاز تا انجام: بازنگاهی به بنیان‎های انسان‎شناختی تربیت اسلامی در اندیشه علامه طباطبایی. دوفصلنامه اندیشه علامه طباطبایی، 5(9)، ص43−
  13. ریویر، کلود (1399). درآمدی بر انسان‎شناسی، ترجمه ناصر فکوهی. چاپ شانزدهم، تهران: نشر نی.
  14. سهرابی‎فر، محمدتقی (1394). چیستی انسان در اسلام. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  15. فلاح، محمدجواد (1397). انسان‎شناسی از منظر علامه طباطبایی. قم: دفتر نشر معارف.
  16. کاربارینو، مروین (1377). نظریه‎های مردم‎شناسی، ترجمه جواد یوسفیان. تهران: نشر آوای نور.
  17. کاسیرر، ارنست (1380). رساله‎ای در باب انسان، ترجمه بزرگ نادرزاد. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  18. کولمن، سایمون و هلن واتسون (1389). درآمدی به انسان‎شناسی، ترجمه محسن ثلاثی. چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی.
  19. گروه نویسندگان (1399)، انسان و فرهنگ، درآمدی بر انسان‎شناسی (دائره‎المعارف بریتانیکا)، ترجمه زهره دودانگه. تهران: انتشارات انسان‎شناسی.
  20. مظاهری سیف، حمیدرضا (1388). جریان‎شناسی انتقادی عرفان‎های نوظهور. چاپ دوم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  21. ولی‎پور چهارده چریک، فلور (1401). انسان‎شناسی عرفانی با تأکید بر آموزه‎های امام علیj. قم: انتشارات زحل.
  22. Alan, Barnard, ((2000).). History and theory in anthropology. London: Cambridge University Press.
  23. Bloch, M. (1989). Ritual, history and power. London: The Athlene Press.
  24. Ingold, Tim.(1999). Humanities, culture and interdisciplinarity. New York: State University Press.
  25. Klein, Rebecca (2011). Sociality as the human condition. Boston: Brill.
  26. Marten, Gerald (2001). human ecology: basic concepts for sustainable development. Earth Scan Pub.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار