فواید جریان‎شناسی علوم انسانی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد یار پژوهشکده فلسفه و تاریخ علم پژوشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 طلبه درس خارج حوزه علمیه قم؛ دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی

چکیده

تلاش برای دستیابی به علوم انسانی اسلامی از دغدغه‎های نظام جمهوری اسلامی ایران است که در چهل سال گذشته برای تحقق آن، مراکز گوناگونی تأسیس و اقدامات بسیاری در این زمینه انجام شده است. از سوی دیگر در این مدت مطالعاتی دربارۀ معرفی، دفاع یا نقد ایده علوم انسانی اسلامی و اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه انجام شده است. در این میان جای یک مطالعه جریان‎شناسانه دقیق دربارۀ علوم انسانی اسلامی خالی است؛ مطالعه‎ای که بر مبنای تعریف دقیقی از جریان‎شناسی و بهره‎گیری از مطالعات تاریخی، روان‎شناختی، جامعه‎شناختی، اقتصادی درباره علوم انسانی اسلامی بتواند شناختی دقیق از جریان علوم انسانی اسلامی فراهم نماید. در این مقاله به فواید جریان‎‎شناسی علوم انسانی اسلامی اشاره می‎گردد تا انگیزه‎ای قوی برای انجام چنین مطالعه‎ای فراهم آید.
فهم بهتر نظریه‌های مطرح‌شده دربارۀ علوم انسانی اسلامی؛ درک تلازم نداشتن میان صدق و کذب و قدرتمندی دیدگاه‎ها درباره علوم انسانی اسلامی؛ تسهیل فرایند آموزش و یادگیری نظریه‎های موجود در این زمینه؛ فهم پیچیدگی فضاهای علمی و سیاسی؛ انتخاب موقعیت مناسب در عرصه علوم انسانی اسلامی؛ آسیب‎شناسی، آینده‌پژوهی، سیاست‎گذاری و برنامه‎ریزی در زمینه علوم انسانی اسلامی؛ زمینه‎سازی برای گسترش و تعمیق جریان علوم انسانی اسلامی از فواید جریان‎شناسی علوم انسانی اسلامی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Advantages of Mainstream Studies of Islamic humanities

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Taghi Movahed Abtahi 1
  • Ali Ebrhimpour 2
2 Foreign student of Qom Seminary; Doctoral student of cultural policy
چکیده [English]

The efforts to achieve Islamic humanities have been a serious and growing concern of the Islamic Republic of Iran, in which various centers have been established, and many measures have been taken in this field in the past forty years. In this period, studies and measures have been carried out on introducing, defending, or criticizing the idea of Islamic humanities. Meanwhile, there was no place for a detailed mainstream study of Islamic humanities; a study that can provide us with accurate knowledge of the mainstream trends by using historical, psychological, sociological, and economic studies on Islamic humanities. In this article, the benefits of the mainstream studies of Islamic humanities are mentioned to provide a strong motivation to conduct such a study. Among the benefits of the mainstream studies of Islamic humanities, the following are worth mentioning: a better understanding of the proposed theories about Islamic humanities, an understanding of the inconsistency between truth and falsehood and the power of views about Islamic humanities, facilitating the process of teaching and learning theories in this field, distinguishing the complexity of scientific and political spaces, choosing the right position in the field of Islamic humanities, pathology, futures studies, policy-making and planning in the field of Islamic humanities; laying the groundwork for the expansion and deepening of the mainstream Islamic humanities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mainstream studies
  • Advantages of mainstream studies
  • Religion-based knowledge
  • Islamic humanities

مراجع

1. ابراهیم‌پور، علی (1399)، روش‎شناسی جریان‎شناسی به‌مثابه نظریه−روشی میان‎رشته‎ای، قم: طه.
2. اسدپور، امین (1392)، جریان‌شناسی، آسیب‎شناسی و تبیین هویت علم دینی، سلسله نشست‎ها در جمع طلاب حوزه علمیه قم.
3. باقری، خسرو (1382)، هویت علم دینی؛ نگاهی معرفت‌شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
4. بستان، حسین (1384)، گامی به سوی علم دینی، ج1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
5. بیگدلی، عطاءالله (1397)، «جریان‌شناسی علم دینی»، دوره آموزشی مرکز جنبش نرم‌افزاری.
6. پارسانیا، حمید (1391)، جهان‎های اجتماعی، قم: کتاب فردا.
7. پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (1392)، جریان‎شناسی نقطۀ شروع فرایند فهم است، 21 بهمن 1392، میزگرد نقد و بررسی مقاله «جریان‎شناسی فکری جبهه تمدن اسلامی»، بخش دوم، پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (Gozaar.ir).
8. پیروزمند، علیرضا (1393)، بزنگاه جریان‎شناسی طراحی الگو است، 27 اردیبهشت 1393، مصاحبه پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (Gozaar.ir).
9. پیغامی، عادل (1393)، درس‎گفتار جریان‎شناسی اقتصادی ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی، قم: چهارمین دوره آموزشی جریان‎شناسی فرهنگی سیاسی تاریخ معاصر (مؤسسه ولا منتظر و دفتر پژوهش‎های خاص دفتر تبلیغات اسلامی)، 18/2/1393.
10. پیغامی، عادل (1400)، سخنرانی در جلسه رونمایی از کتاب روش‎شناسی جریان‎شناسی، معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی.
11. حسنی، سیدحمیدرضا؛ مهدی علیپور و سیدمحمدتقی موحدابطحی (1392)، علم دینی؛ دیدگاه‎ها و ملاحظات، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
12. حسینی کوهساری، سیداسحاق (1392)، تا حوزه جریان‎شناسی نکند تهدیدها را نمی‎شناسد، 9 آذر 1392، مصاحبه سایت رسای اندیشه (Rasayeandisheh.ir).
13. خاندوزی، احسان (1383)، «جریان‎شناسی اندیشه اقتصادی در دنیای امروز»، مجله راهبرد، ش32، ص163−202.
14. خسروپناه، عبدالحسین (1384)، «پازل «جریان‎ها»، تحلیلی بر جریان‌های فکری و فرهنگی ایران معاصر»، مصاحبه در مجله زمانه، س4، ش37.
15. خسروپناه، عبدالحسین (1391)، جریان‎شناسی فکری ایران معاصر، قم: تعلیم و تربیت اسلامی.
16. خسروپناه، عبدالحسین (1392)، «جریان‎شناسی تفریح من است!»، مصاحبه با پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (Gozaar.ir).
17. خسروپناه، عبدالحسین (1393)، درس‎گفتار جریان‎شناسی روشنفکری از مشروطه تا امروز و آینده آن، قم: چهارمین دوره آموزشی جریان‎شناسی فرهنگی سیاسی تاریخ معاصر (مؤسسه ولا منتظر و دفتر پژوهش‎های خاص دفتر تبلیغات اسلامی)، 11/2/1393.
18. خسروپناه، عبدالحسین (1393)، در جستجوی علوم انسانی اسلامی، ج1، تهران: معارف.
19. خسروپناه، عبدالحسین (1394)، جریان‌شناسی علوم دینی در ایران، سخنرانی ارائه‌شده در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
20. خندان، علی‌اصغر (1389)، مغالطات، قم: بوستان کتاب.
21. خواجه‌سروی، غلامرضا (1393)، جریان‎شناسی مرزبندی‎ها را تشدید می‎کند، 13 اردیبهشت 1393، مصاحبه پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (Gozaar.ir).
22. رفیعی‌هنر، حمید (1399)، «جریان‌شناسی روان‌شناسی اسلامی در عصر حاضر»، روان‌شناسی فرهنگی، س4، ش1.
23. سبحانی، محمدتقی (1386)، «درآمدی بر جریان‌شناسی اندیشه اجتماعی دینی در ایران معاصر»، نقد و نظر، ش46.
24. سوزنچی، حسین (1392)، من در مورد جریان‎شناسی نظر خاصی ندارم، 14 بهمن 1392، مصاحبه پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (Gozaar.ir).
25. سوزنچی، حسین (1389)، معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
26. صالحی، سیدعباس (1382)، «جریان‎شناسی فکری−فرهنگی در ایران»، مجله اخلاق، ش12، ص134−140.
27. علیدوست، ابوالقاسم (1392)، ضرورت شناخت جریان‎های اجتماعی در حوزه، 2 بهمن 1392، بخش اول مصاحبه سایت رسای اندیشه (Rasayeandisheh.ir).
28. فراتی، عبدالوهاب (1393)، جریان‎شناسی در ایران چندان مقید به قواعد علمی نیست، 11 تیر 1393، مصاحبه پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (Gozaar.ir).
29. قربانی، قدرت الله (1392)، نظریه‎های علم مسیحی در جهان غرب، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
30. کوشکی، صادق (1393)، درس‎گفتار جریان‎شناسی احزاب و گروه‎های سیاسی قبل و بعد از انقلاب اسلامی، قم: چهارمین دوره آموزشی جریان‎شناسی فرهنگی سیاسی تاریخ معاصر (مؤسسه ولا منتظر و دفتر پژوهش‎های خاص دفتر تبلیغات اسلامی)، 4/2/1393.
31. محمدی، علی (1390)، جریان‌شناسی علم دینی، دوره آموزشی تربیتی والعصر.
32. مطهری، مرتضی (1377)، مجموعه آثار، ج21 (اسلام و نیازهای زمان)، چ8، قم و تهران: صدرا.
33. مظاهری‌سیف، حمیدرضا (1392)، ما جریان‎شناسی بدون پیش فرض نداریم، 18 اسفند 1392، مصاحبه پایگاه علمی تحلیلی‌گذار (Gozaar.ir).
34. ملکیان، مصطفی (1378)، «تأملاتی چند در باب امکان و ضرورت اسلامی شدن دانشگاه»، نقد و نظر، ش19−20، باز نشر در راهی به رهایی، جستارهایی در عقلانیت و معنویت (1387)، چ3، تهران: نگاه معاصر.
35. ملکیان، مصطفی (1392)، «پیش‎فرض‎های بازسازی اسلامی علوم انسانی»، در مجموعه مقالات علم دینی، دیدگاه‎ها و ملاحظات.
36. موحدابطحی، سیدمحمدتقی (1399)، «نقد طبقه‎بندی نظریه‎های علم دینی»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، ش82.
37. موحدابطحی، سیدمحمدتقی (1399)، «طبقه‎بندی جامع نظریه‎های علم دینی»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، ش83.
38. موحدابطحی، سیدمحمدتقی (1401)، درآمدی بر ایده علوم انسانی اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا.
39. میرباقری، سیدمحمدمهدی (1393)، آسیب‎شناسی جریان‎های مختلف تولیدکننده علم دینی، همایش علم دینی مؤسسه اشراق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار