تحلیل الگوی مدیریت فرهنگی مؤسسات مسجدمحور (مطالعه موردی کانون فرهنگی تبیان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم- گروه فرهنگ و ارتباطات

2 دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

مساجد همواره نقش تأثیرگذاری در شکل‌دهی به فرهنگ مسلمانان ایفا نموده‌اند. پس از انقلاب اسلامی در جهت گسترش کارکردهای مساجد، نهادهای مختلفی در حوزۀ پیرامونی آنها شکل گرفتند که نیاز به ارزیابی و ارتقاء دارند. پژوهش حاضر با هدف کشف نظام‌واره‌ای مطلوب از الگوی مدیریت فرهنگی مؤسسات مسجدمحور، مؤسسه فرهنگی تبیان را به‌عنوان نمونه‌ای موفق از کنشگری فرهنگی در سطح کشور، موردمطالعه میدانی قرار داده است. به‌مقتضای «مطالعه موردی» برای جمع‌آوری اطلاعات از فنون مصاحبه و مشاهده استفاده شده است. برای انسجام و انتظام سؤالات مصاحبه و همچنین ساختارمندی یافته‌ها براساس چارچوب مفهومی posdcorb، هفت مؤلفه برنامه‎ریزی، سازمان‌دهی، کارگزینی، هدایت، هماهنگی، ارتباطات و بودجه‌بندی بررسی شده است. درنهایت، برای تحلیل یافته‌ها از روش «تحلیل مضمون» استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش، از قبیل؛ هدایتگری مبتنی بر «تواضع و پرواپیشگی»، «مشورت‌محوری»، «برنامه‌ریزی پروژه‌محور»، «ارتباطات افقی»، «بودجه‌بندی اقتضائی»، «مسئولیت‌سپاری» و کارگزینی مبتنی بر «روابط عاطفی ناصحانه» نشان می‌دهد که می‌توان از این الگوی مدیریتی برای فعال‌سازی کانون‌های فرهنگی مسجدمحور استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the cultural management model of mosque-based institutions (Case study of Tebyan Cultural Center)

نویسندگان [English]

  • Karim Khanmohammadi 1
  • Shahab Ranjbari 2
1 استادیار دانشگاه باقرالعلوم- گروه فرهنگ و ارتباطات
2 Baqir al-Olum University
چکیده [English]

Mosques have always played an influential role in shaping Muslims' culture. After the Islamic Revolution, in order to expand the functions of mosques, various institutions were formed in their surrounding area that need to be evaluated and improved. The present study aims at discovering the optimal system of cultural management model of mosque-based institutions, and Tebyan Cultural Institute as a successful example of cultural activism in the country was under the field study. Interview and observation techniques were used to collect information as required by the "case study". For the coherence and orderliness of the interview questions as well as the structuring of the findings based on the posdcorb conceptual framework, seven components of planning, organization, recruitment, guidance, coordination, communication and budgeting have been examined. Finally, the "content analysis" method was used to analyze the findings. The results obtained such as Guidance based on "humility and piety", " consultation-centrism", "project-oriented planning", "horizontal communications", "contingency budgeting", "giving responsibility" and recruitment based on "wise emotional relationships" show that this model can be used for activation of the mosque-based cultural centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mosque-centric
  • cultural management
  • Management model
  • Tebyan Center

مراجع

قرآن کریم.
1. آقاپیروز، علی؛ ابوطالب خدمتی، سیدمحمود بهشتی‌نژاد و عباس شفیعی (1384)، مدیریت در اسلام، چاپ سوم، قم، کتابکده حوزه و دانشگاه.
2. استونر و دیگران (۱۳۸2)، مدیریت سازمان‌دهی، ج۲، پارسائیان و اعرابی، چاپ دوم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
3. استونر، جیمز ای. اف؛ آر. ادوارد فریمن و دانیل آرگیلبرت (1379)، مدیریت، پارسائیان و اعرابی، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
4. اسفندیاری، بی‌نام، مجله صنعت و کارآفرینی، شماره 54، http://www.ensani.ir/storage/Files/20120327182926.
5. الوانی، سید مهدی (۱۳۸۴)، مدیریت عمومی، چاپ بیست و چهارم، تهران، نشر نی.
6. انصاری، شاهرخ (1378)، بودجه و بودجه‌ریزی دولتی در ایران، چاپ اول، تهران: یکان.
7. ببی، ارل و رضا فاضل (1378)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، ج2، تهران: سمت.
8. بقایی راوری، جواد (1381)، مدیریت منابع انسانی پیشرفته، چاپ اول، تهران: واژگان خرد.
9. پاشاشریفی، حسن و نسترن شریفی (1380)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: سخن.
10. توسلی، غلام عباس (1369)، نظریه‌های جامعه‌شناسی، چاپ اول، تهران: سمت.
11. توکلی، عبدالله (1383)، اصول و مبانی مدیریت، چاپ دوم، قم: زمزم هدایت.
12. جمشیدی، اصغر (1388)، مبانی سازمان و مدیریت، چاپ دوم، تهران: صفار.
13. حشمتی، محمدرضا (1379)، ماهنامه مبلغان، شماره سوم.
14. دسلر، گری و داوود مدنی (1371)، مبانی مدیریت، چاپ سوم، تهران: پیشبرد.
15. دفت، ریچارد. ال؛ اعرابی و پارساییان (1392)، مبانی تئوری و طراحی سازمان، چاپ نهم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
16. رابرت، ک.ین (1376)، تحقیق موردی، سیدمحمد اعرابی و علی پارسائیان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
17. رابینز، استیفن. پی؛ دیوید ای. دی‌سنزو، اعرابی و دیگران (1392)، مبانی مدیریت، چاپ دوازدهم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
18. رحمانی، جعفر (1394)، سازمان و مدیریت فرهنگی، چاپ اول، قم: نشر المصطفیn.
19. رضایى، على (1382)، جایگاه مساجد در فرهنگ ‌اسلامى، تهران: ثقلین.
20. رضائیان، علی (۱۳۸۷)، مبانی سازمان و مدیریت، چاپ یازدهم، تهران، سمت.
21. روشه، گی (1379)، کنش اجتماعی، زنجانی‌زاده، هما، مشهد، دانشگاه فردوسی.
22. ساروخانی، باقر (1385)، روش‌های تحقیق در علوم، ج1، چاپ ششم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
23. سایت انهار، تاریخ مراجعه (24/6/1400)، سالروز تأسیس کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، https://portal.anhar.ir.
24. سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی، تاریخ مراجعه (11/8/1400)، اساسنامه «ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور»، (https://sccr.ir/pro/2113).
25. سعادت، اسفندیار (1375)، مدیریت منابع انسانی، چاپ اول، تهران: سمت.
26. سورین، ورنر جوزف و جیمز تانکارد (1386)، نظریه‌های ارتباطات، چاپ سوم، ترجمه علیرضا دهقان، تهران: نشر دانشگاه تهران.
27. شایان‌مهر، علیرضا (1377)، دائرةالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی، ج2، تهران، کیهان.
28. شفریتز، جی ام و استیون اوت (1396)، تئوری سازمان، پارسائیان علی، ترمه.
29. عابدی جعفری، حسن؛ محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‌زاده (1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین»، فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، ش2، ص151−198.
30. فخیمی، فرزاد (1379)، سازمان و مدیریت، چاپ اول، تهران: غزال.
31. فرهنگ مهر، حسین (1381)، زمینه بودجه‌ریزی، چاپ اول، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
32. کمالی سرپلی، عبدالقادر (1388)، «سیر تاریخی‌ پیدایش ‌حوزه‌های‌ علمیه»، سخن تاریخ، ش7، ص58−74.
33. گراهام، اچ‌تی و سیدمحمد عباس زادگان (1391)، مدیریت منابع انسانی، چاپ اول، تهران: پیام توسعه.
34. گولد، جولیوس و همکاران (1376)، فرهنگ علوم اجتماعی، گروه مترجمان، چاپ اول، تهران: مازیار.
35. گیل، دیوید و بریجیت اَدمز (1383)، الفبای ارتباطات، ترجمه رامین کریمیان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
36. مارشال، کاترین و راس‌من گرچن (1390)، روش تحقیق کیفی، سیدمحمد اعرابی و علی پارسائیان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
37. مک کوایل، دنیس، سون ویندال (1387)، مدل‌های ارتباطات جمعی، ترجمه گودرز میرزایی، تهران: طرح آینده.
38. مندراس، هانری (1369)، مبانی جامعه‌شناسی، چاپ پنجم، ترجمه باقر پرهام، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
39. موظف رستمی، محمدعلی (1381)، آیین مسجد، چاپ اول، تهران: گویه.
40. واقدی، محمدبن عمر (1409)، کتاب المغازی، چاپ سوم، بیروت، مؤسسه الأعلمی.
41. واقدی‌، محمدبن‌سعدکاتب و محمود مهدوی‌دامغانی (1374)، طبقات‌ الکبری، تهران: فرهنگ ‌و اندیشه.
42. ویمر، راجر. دی؛ جوزف آر. دومنیک و کاووس سیدامامی (1384)، تحقیق در رسانه‌های جمعی، چاپ اول، تهران: سروش.
43. Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis andcode development, Sage.
44. Braun, V. & Clarke, V. (2006), “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, Pp. 77−101.
45. Shafritz, jay. m & Ott, j. steven, (2001), classics of organization theory, notes on the theory of organization, San Diego, Harcourt College Publishers.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار