The Islamic Methodological Paradigm of Human Sciences

Document Type : Research Paper

Author

(Hawzah Graduated and Ph.D. of Sociology

Abstract

       
The realization of human sciences is based on two main subjects: first, the methodological subject that means to design a model and formulate the paradigm parameters of human sciences from viewpoint of Islamic thought; second, the theorizing that is necessary for understanding and explaining of social reality. In this paper, the first subject, designing of a model and formulating the paradigm parameters of human sciences from Islamic view, will be discussed. In the methodology of human sciences, it is mentioned that each science has some fundamental ontological, anthropological, epistemological, and methodological assumptions. The epistemic system that resulted from those assumptions and entitled theoretical system, theoretical viewpoint, or paradigm, is one of the most important issues in the methodology of each science. The questions are these: what is the role of a paradigm in the methodology of human sciences? Which paradigm is an Islamic paradigm of human sciences? What is(are) the difference(s) between an Islamic paradigm of human sciences and a non-Islamic paradigm of human sciences? Because this paper has been applied the methodology of thematic commentary, its technique is text analysis. In the text analysis or according to Maurice Duverger, classic methodology, first, some questions are raised and then the answers are founded in the text. In the methodology of text analysis, there is a bilinear relationship between a reference to the text and a conclusion on each subject. It means that finding the answers begins with raising the questions and after studying the text, some parts may change the meaning of the other parts. As a result, the paradigm parameters of human sciences from Koranic view are divided into two groups: the first group called worldview consists of some ontological and anthropological assumptions; the second group called meta-theory includes some epistemological and methodological assumptions.

Keywords

References

  1. 1. امزیان، محمد (1380)، روش تحقیق درعلوم اجتماعی از اثبات‌گرایی تا هنجارگرایی، ترجمۀ عبدالقادر سواری، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.

    2. باقری، خسرو (1368)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنایه‌ریزی آموزشی، دفتر امور کمک آموزشی و کتابخانه‌ها.

    3. بستان، حسین (1388)، «جامعه‌شناسی اسلامی: به سوی یک پارادایم»، فصلنامه روش‌شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ش61.

    4. بلیکی، نورمن (1384)، طراحی پژوهش‌های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

    5. ترنر، برایان (1380)، وبر و اسلام با پانوشت‌های انتقادی و مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی ماکس وبر، ترجمۀ حسین بستان و دیگران، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    6. توماس، س. کوهن (1383)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمه عباس طاهری، تهران: نشر قصه، تهران.

    7. الحر العاملی، محمدحسن (1416ق)، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت: مؤسسه آل‌البیت.

    8. حسنی، حمیدرضا و دیگران (1385)، علم دینی، دیدگاه‌ها و ملاحظات (گزارش، تبیین و سنجش دیدگاه‌های متفکران ایرانی در باب چیستی، امکان و ضرورت علم دینی)،قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    9. حکیم، محمدباقر (1387)، جامعۀ انسانی از دیدگاه قرآن کریم، ترجمۀ موسی دانش، مشهد: آستان قدس رضوی.

    10. جوادی آملی، عبداللّه (1377)، تفسیر موضوعی قرآن کریم (جامعه در قرآن)، ج‌17، تنظیم و ویرایش مصطفی خلیلی، قم؛ مرکز نشر اسراء.

    11. جوادی آملی، عبداللّه (1379)، تفسیر موضوعی قرآن کریم (فطرت در قرآن)، ج12، تنظیم و ویرایش محمدرضا مصطفی‌پور، قم: مرکز نشر اسراء.

    12. جوادی آملی، عبداللّه (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: اسراء.

    13. دورژه، موریس (1362)، روش‌های علوم اجتماعی، ترجمه خسرو اسدی، تهران: امیرکبیر.

    14. ریتزر، جورج (1385)، نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

    15. ریتزر، جورج (1389)، مبانی نظریۀ جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست، تهران: نشر ثالث.

    16. ریتزر، جورج (1373)، نظریه‌های جامعه‌شناسی، ترجمۀ احمدرضا غروی‌زاده، تهران: مؤسسه جهاد دانشگاهی.

    17. سه‌یر، اندرو (1385)، روش در علوم اجتماعی رویکردی رئالیستی، ترجمۀ عماد افروغ، تهران:‌ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

    18. شریعتی، علی (1377)، مجموعه آثار، تهران: چاپخش.

    19. شریف، میان‌محمد (1362 و 1370)، تاریخ فلسفه در اسلام، ویراستار نصرالله پورجوادی، تهران: ستاد انقلاب فرهنگی، مرکز نشر دانشگاهی.

    20. صدیق اورعی، غلامرضا (1382)، بررسی ساختار نظام اجتماعی در اسلام، تهران: ادارۀ کل پژوهش‌های سیما.

    21. ضیمران، محمد (1378)، میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: هرمس.

    22. طباطبایی، سید محمد‌حسین (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

    23. طباطبایی، سید محمد‌حسین (1362)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم: صدرا.

    24. طباطبایی، سید محمد‌حسین (1383)، روابط اجتماعی در اسلام، ترجمۀ محمدجواد حجتی کرمانی، قم: دفتر تنظیم و نشر آثار علامه طباطبایی.

    25. طباطبایی، سید محمد‌حسین (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمۀ محمدباقر موسوی، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    26. علیپور، مهدی (1389)، پارادایم اجتهادی دانش دینی،قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    27. لیتل، دانیل (1373)، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمۀ عبدالکریم سروش، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.

    28. کافی، مجید (1379)، «باورهای علم دینی»، فصلنامه حوزه و دانشگاه، ش23.

    29. گلشنی، مهدی (1377)، از علم سکولار تا علم دینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

    30. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الأئمة الاطهار، بیروت: مؤسسة الوفا.

    31. مرادی، مجید (1385)، اسلامی­سازی معرفت،قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    32. مصباح، محمدتقی (1372)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، چاپ دوم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

    33. مطهری، مرتضی (الف 1369)، مجموعۀ آثار، تهران و قم: صدرا.

    34. مطهری، مرتضی (1367)، آشنایی با قرآن، قم: صدرا.

    35. مطهری، مرتضی (1372)، فطرت، چاپ ششم، تهران: صدرا.

    1. 36.  مطهری، مرتضی (1375)، جامعه و تاریخ (مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی 5)، چاپ ششم،
      قم: صدرا.

    37. مکارم شیرازی، ناصر (1379)، الأمثل فی تفسیر کتاب اللّه المنزل، قم: مدرسۀ الامام
    علی بن ابی‌طالب.

    38. مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه: تفسیر و بررسی تازه‌ای درباره قرآن مجید با در نظر گرفتن نیازها، خواست‌ها، پرسش‌ها، مکتب‌ها و مسائل روز، قم: دار الکتب الاسلامیه.

    39. ملکیان، مصطفی (1380)، معرفت‌شناسی (شناخت‌شناسی)،تهران: معاونت پژوهشی دانشکده الهیات دانشگاه امام صادقg.

    40. نصری، عبداللّه (1361)، مبانی انسان‌شناسی در قرآن، تهران: بنیاد انتقال به تعلیم و
    تربیت اسلامی.

Files

Share

How to cite

Statistics