میزان اثربخشی برنامههای مذهبی شبکه یک تلویزیون جمهوری اسلامی ایران در ایام خاص (ماه مبارک رمضان) با تأکید بر دیدگاه دانشجویان ارشد ارتباطات واحد تهران مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی(1)

2 کارشناسی ارشد ارتباطات تهران مرکزی

چکیده

با وجود آن که سی و چند سال از پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز می‌گذرد هنوز هم بسیاری از افراد جامعه ایران که یک جامعه مذهبی است معلومات و آگاهی اندکی از اسلام دارند و این مسأله باعث می‌شود تا وظیفه رسانه‌های همگانی و به طور اخص تلویزیون اهمیت بیشتری پیدا کند. اما نکته اساسی این است که  نمی‌توان از این وسائل مانند سیستم‌های ارتباطی پیشین استفاده نمود و باید برای استفاده از این وسائل دانش جدید را آموخت تا پیام‌های ارتباطی دینی بیشترین تأثیر را بر مخاطبان داشته باشد. بر این اساس یکی از سؤالات قابل طرح در این زمینه این است که تلویزیون تا چه حد در ارائه پیام‌های مذهبی در قالب‌های جدید (فیلم، سریال، نمایش و ...) و سنتی موفق بوده است؟
چرا بعضی از برنامه‌های دینی در ارائه پیام خود موفق نبوده‌اند؟ و این که چرا برخی از برنامه‌های مذهبی جاذبه‌ای برای مخاطبان پیدا نمی‌کنند؟ دلایل توجه و عدم توجه مخاطبان به این برنامه‌های مذهبی چیست؟ و این که تلویزیون تا چه اندازه توانسته نیاز مذهبی مخاطبان خود را برطرف سازد و در اثربخشی و جذب مخاطبان موفق عمل نماید؟ در این پژوهش که به روش پیمایشی و با ابزار پرسش‌نامه انجام شده میزان اثربخشی برنامه‌های مذهبی شبکه یک تلویزیون جمهوری اسلامی ایران در ایام خاص (ماه مبارک رمضان) از دیدگاه دانشجویان ارشد ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس فراوانی داده‌ها و ضریب همبستگی پیرسون انجام شده است و نتایج به دست آمده بیانگر این است که تلویزیون می‌تواند به گونه‌ای غیرمستقیم و با توجه به واقعیات و ساده‌گویی و به دور از افراط و تفریط و با مدد گرفتن از نظرات علمای آگاه و خبرگان فن و ارائه الگوهای مناسب مذهبی تولیدات رسانه‌ای متناسب با نیازها و علایق مخاطبان ارائه نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of religious programs on Channel One Iranian TV on Special Occasions (Ramadan) With the Emphasis on the Views of M.A Students of Communication, Branch of Central Tehran

نویسندگان [English]

  • Amir Masoud Amir Mazaheri 1
  • Leyla Dana 2
1 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Islamic Azad University of Tehran (Main Branch)
2 MA in Communications, Islamic Azad University of Tehran (Main Branch)
چکیده [English]

Thirty years have passed since the Islamic Revolution, yet many people of Iranian society as an Islamic society have a little knowledge and understanding of Islam.  This makes the task of the mass media and in particular television even more important.  But the essential point is that these devices cannot be used in the vein of former communications systems. We must learn how to use these new means of communicating so that religious messages have the greatest impact on the audience.
 Accordingly, the following questions can be posed in this context:
How much TV provider has been successful in traditional and new form of the religious message (movies, soap operas, shows, etc.)?
Why some religious programs have not been successful in delivering their message?
Why some religious programs do not appeal to the audience?
What are the reasons for the lack of audience’s attention to these religious programs?
How much TV has been able to meet the religious needs of its audience and attract them effectively?
In this study, a questionnaire survey was conducted dealing with the effectiveness of religious programs Channel One Iranian TV on special occasions (Ramadan) from the perspective of the senior students of communication at Islamic Azad University Central Tehran. Data analysis was performed on the frequency data and the Pearson correlation coefficient. The results suggest that television can produce media products to suit the needs and interests of the audience indirectly, simply, clearly and based on simple facts such as avoiding extremes, benefiting from scholars and experts' opinions about the proper techniques and patterns of religious programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Television
  • Religious Programs
  • Effectiveness
  • Attractiveness
  • Audience Needs
اردستانی، حسین، (1375)، «دین و ارتباطات»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
آسابرگر، آرتور، (1373)، «روش‌های پژوهش رسانه‌ها»، چ1، ترجمه محمد حفاظی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
اسدی، علی، (1371)، «افکار عمومی و ارتباطات»، چ1، تهران، انتشارات سروش.
اسدی، علی ،(1370)، «رسانه‌ها و توسعه فرهنگی مجله رسانه»، فصلنامه مطالعاتی و تحقیقاتی وسایل ارتباط جمعی، سال دوم، شماره اول، شماره مسلسل5.
اسمیت، آنتونی، (1369)، «ژئوپولتیک اطلاعات»، چ2، ترجمه فریدون شیروانی، تهران، انتشارات سروش.
اعزازی، شهلا، (1361)، «خانواده و تلویزیون»، چ1، تهران، انتشارات هرند.
آلبر، پیر- تورسکی، آندره، (1368)، «تاریخچه رادیو و تلویزیون»، چ 1، ترجمه جمشید ارجمند، تهران، انتشارات انقلاب اسلامی.
ام هور، استوارت - لاندی بای، نات، (1382)، «رسانه، دین و فرهنگ»، چ1، ترجمه مسعود آریایی‌نیا، تهران، انتشارات سروش.
امیرمظاهری، امیرمسعود، (1380)، آسیب‌شناسی تبلیغات دینی در ایران، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
باهنر، ناصر، (1387)، «رسانه‌ها و دین»، چ2، تهران، مرکز تحقیقات صدا و سیما.
باهنر، ناصر- کیذقان، طاهره، (1389)، «تلویزیون و تأثیرات کاشتی آن بر هویت فرهنگی ایرانیان»، تحقیقات فرهنگی ایران.
بیرکوف، ن.س، (1373)، «تلویزیون و دکترین‌های آن در غرب»، چ1، ترجمه محمد حفاظی، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
پستمن، نیل، (1384)، «زندگی در عیش مردن در خوشی»، چ4، ترجمه صادق طباطبایی، تهران، انتشارات سروش.
تیرل، رابرت، (1371)، «ژورنالیسم تلویزیونی»، چ1، ترجمه مهدی رحیمیان، تهران، انتشارات سروش.
جعفری، علی، (1375)، روزنامه ایران، سال دوم، ش417.
جمالی، مصطفی، (1384)، «دین مدرنیته و اطلاعات»، چ 1، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
حقیقت‌کاشانی، محمود، (1373)، «ارزیابی عملکرد تلویزیون، واقع‌گرایی یا تخیلی» مجله پژوهش و سنجش، فصلنامه علمی و پژوهشی، شماره 4.
خزائلی، عذرا، (1375)، «نویسندگی برای رادیو و تلویزیون»، چ 1، تهران، انتشارات سروش.
خندان، محسن، (1374)، «تبلیغ اسلامی و دانش ارتباطات جمعی»، چ1، تهران، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
دادگران، سید محمد، (1374)، «مبانی ارتباطات جمعی»، چ 1، تهران، انتشارات فیروزه.
 دور، امه، (1374)، «تلویزیون و کودکان»، چ 1، ترجمه علی رستمی، تهران، انتشارات سروش.
راودراد، اعظم، (1388)، «نقش برنامه‌های دینی و غیر دینی در افزایش یا کاهش دینداری»، گروه ارتباطات، دانشگاه تهران، تحقیقات فرهنگی ایران.
رهبر، محمدتقی، (1371)، «پژوهشی در تبلیغ»، چ 1، تهران، مرکز نشر تبلیغات اسلامی.
ساروخانی، باقر، (1386)، «نگاهی به فرهنگ و رسانه» فصلنامه فرهنگ رسانه، سال1، ش1.
سورین، ورنر و جیمز، تانکارد، (1381)، «نظریه‌های ارتباطات»، ترجمه علیرضا دهقان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
کازنو، ژان، (1364)، «قدرت تلویزیون»، چ 1، ترجمه علی اسدی ، تهران، انتشارات امیرکبیر.
کازنو، ژان، (1371)، «جامعه‌شناسی وسایل ارتباط جمعی»، چ4، ترجمه باقرساروخانی و منوچهر محسنی، تهران، انتشارات اطلاعات.
مارتینز، خوالیو، (1354)، «مردم و رسانه»، چ1، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران، انتشارات کویر.
محدثی، حسن، (1381)‌، «دین و حیات اجتماعی»، چ1، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه.
مطهری، مرتضی، (1379)، «مجموعه آثار(سیری در نهج‌البلاغه)»، چ3، تهران، انتشارات صدرا.
معتمدنژاد، کاظم، (1361)، «وسایل ارتباط جمعی»، ج1، چ2، تهران، انتشارات علامه طباطبایی.
مک کوایل، دنیس، (1385)، «درآمدی برنظریه ارتباطات جمعی»، چ2، ترجمه پرویزاجلالی، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات رسانه.
منتظرقائم، مهدی- معتمدی، بشیر، (1389)، «ضوابط شفاف و غیرشفاف برنامه‌های دینی تلویزیون ایران»، تحقیقات فرهنگی ایران.
مولانا، حمید، (1371)، «گذر از نوگرایی»، چ1، ترجمه یونس شکرخواه، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مهربان، حمید، (1376)، «ارتباط تلویزیون و مذهب»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
مهری، بهار، (1384)، «تلویزیون عامل تغییر یا آسیب‌آفرینی فرهنگی» دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
موسی‌پور، نعمت‌اله- درتاج، فریبا، (1387)، «ارزشیابی پویانمایی‌های تلویزیون جمهوری اسلامی ایران»، دانشگاه شهید باهنر.
نتانوف، نیکلای، (1370)، «اطلاعات و ارتباطات: اکنون و آینده»، چ1، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، انتشارات اطلاعات.
هنسون، جریس- ناروالا، ارما، (1373)، «تکنولوژی‌های جدید ارتباطی در کشورهای در حال توسعه»، چ1، ترجمه داود حیدری، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
 
W. Carey." Communication as Religion: In Memory of James. Journal of Media and Religion, Vol. 6 (No. 1, 2007): 15- 1
He-Man and the Masters of the Universe: The Media, Post modernity, and Christianity."(2005), In Hans Boersma (ed.) Imagination and Interpretation (Vancouver: Regent Publishing Company.
E 'God-Problem' in Communication Studies." (2005), Journal of Communication and Religion, Vol. 28, p.p 22-1.
Ith, Education and Communication Technology. "The Journal of Education & Christion Belief, Vol. 8 (No. 1, spring 2004): p.p 21- 9.
Chnique over Virtue: The New Context for Communication in the Information Age. "The Journal of the Evangelical Homiletics Society, Vol. 2 (No. 1, June 2002): p.p 4- 30.
Angelicals' Uneasy Alliance with the Media." In Daniel A. Stout and Judith M. Buddenbaum (eds.), (1996) Religion and Mass Media: Audiences and Adaptations (Thousand Oaks, CA: Sage): p.p 61- 73.
Levision Drama as a Sacred Text." In John Ferre' (ed.), (1990), Channels of Belief: Commercial Television (Ames: Lowa State University Press): p.p 28- 3.
Cular Television as Popular Religion." In Robert Ableman and Stewart M. Hoover, (eds.), (1990) Religious Television: Controversies and Conclusions (Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation, p.p 239- 248.
Searching Televangelism. (1988), " Critical Studies in Mass Communication, Vol. 5, No. 3, p.p 275- 271.
Politics of Religious Broadcasting. (1982), “The Reformed Journal, Vol. 32, p.p 22- 19.
Municating Faith in a Technological Age, (1989), (St Paul Publications).
Davis, Walter (1989), Inwardness and existence: Subjectiviti in /and Hegel, Marx, and Freud. Madison: University of Wisconsin Press.