عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر باروری زنان متأهل (15_49ساله) شهر قم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 مدرس دانشگاه فرهنگیان و دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

باروری به عنوان یک واقعه جمعیتی و موضوعی که نقش اصلی را در آن، زنان بر عهده دارند تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار می‌گیرد. برخی عوامل به‌طور بلافصل و برخی هم به عنوان عوامل زمینه‌ای مورد توجه بوده و می‌باشند. نظریات مختلف به بررسی و بحث در مورد عوامل مؤثر و چگونگی و میزان تأثیر هر کدام از عوامل پرداخته‌اند. در این تحقیق، برخی از عوامل مؤثر در باروری زنان حداقل یک‌بار ازدواج‌کرده مورد آزمون قرار گرفته است. شهر قم به واسطه شرایط خاص و بافت عمدتاً مذهبی مورد توجه بوده است. نمونه مورد بررسی یک نمونه تصادفی طبقه‌ای در 4 منطقه شهرداری قم به تعداد 601 نفر را شامل شده است. روش تحقیق پیمایشی با استفاده از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته و بر مبنای تحلیل نتایج کمی با کمک نرم‌افزار آماری "SPSS" به کار گرفته شده است. نتایج بیانگر وجود تفاوت‌های معنادار از جهت وضعیت اشتغال زن، سطح درآمد خانوار، سطح تحصیلات زن و محل تولد پاسخگو می‌باشد ولی تفاوت‌های موجود بر مبنای ایده‌های ترجیح جنسیتی و سکونت در نواحی مختلف معنادار نمی‌باشد. همبستگی بالایی ببین تعداد موالید زنده به‌دنیا‌آمده پاسخگو با سن در اولین ازدواج، سن پاسخگو در زمان تحقیق، طول مدت ازدواج و مرگ‌ومیر فرزندان دیده می‌شود. به‌طور کلی، نتایج این تحقیق عمدتاً در راستای نتایج به‌دست‌آمده از دیگر تحقیقات در این زمینه است و نتایج آنها را تأیید می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Socio-Economic and Demographic Factors Affecting Fertility of Married Women (15-49 Years Old) in Qom

نویسندگان [English]

  • Ghulam Reza Jamshidiha 1
  • Majid Kosheshi 1
  • Yusef Irani 2
1 Faculty member of Social Sciences Faculty , University of Tehran
2 Professor of Farhangiyan University l PhD student in Sociology, Social Sciences Department , University of Tehran
چکیده [English]

Fertility as a population event and phenomenon in which women play a major role is under the influence of various factors. Some factors are dealt with directly and some indirectly and as a ground factors. Affective factors and their quality are discussed in a variety of theories. In this study, some factors have been tested in the fertility of women married at least once. City of Qom has been the center of attention mainly due to the specific circumstances and its religious context. 601 people have been selected from four districts of Qom using a stratified random sample method. Data gathered using the survey method based on quantitative data analysis using SPSS statistical software.
Results indicated significant differences for female employment status, household income level, education level and place of birth. These differences are not significant in terms of ideas of gender preference and residing in different regions. There is high correlation between the number of live births, age at first marriage, age of respondents at the time of interview, duration of marriage and child mortality. In general, these results are mostly in line with the findings of other researches in this field and also confirm their results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertility
  • socio-economic and demographic factors married women
  • Qom
احمدوند، کاووس (1376)، بررسی عوامل اقتصادی و جمعیتی مؤثر بر باروری شهر نهاوند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
بهرامیان، علی (1374)، عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر باروری عشایر دیناران باب ایل بختیاری (هفت‌سنگ) و مقایسه با روستاهای دیناران و شهر اردل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
حسنی درمیان، غلامرضا (1375)، بررسی عوامل اقتصادی _ اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر سطح باروری در میان زنان 15_49ساله دارای همسر ساکن در حاشیه شهر مشهد (منطقه قلعه ساختمان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران.
فرزادسیر، کامران (1371)، بررسی عوامل اجتماعی _ اقتصادی مؤثر بر رفتار باروری زنان روستایی استان یزد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
لوکاس، دیوید و پاول میر (1384)، درآمدی بر مطالعات جمعیتی، ترجمه حسین محمودیان، چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کل کشور و نتایج سرشماری سال‌های 1375_1385 استان قم.
 
Abbasi-Shavazi, M. J.; Piter Macdonald & Meimanat Hosseini-Chavoshi (2009), The Fertility Transioin in Iran: Revolusion and Reproduction, Springer Press, London.
Becker, G. S. (1960) "An Economic Analysis of Fertility", National Bureau of Economic Research (ed.), Demographic and Economic Change in Developed Countries, Princeton, NJ: Princeton University Press, pp.209±231.
Bongarts, john & Potter, Robert (1983), Fertility, Biology and Behaviour, Acaemic Press, New Yourk.
Caldwell, J. C. (1982) Theory of Fertility Decline, Academic Press, London.
United Nations (2003), "Population, Education and Development (The Consice Report)", Department of Economic and Social Affairs Population Division.