2دانش‌آموخته حوزه علمیه قم و دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی
چکیده
عدالت از دیدگاه صدر، ارزشی ذاتی و نهایی دارد که برای تحقق سایر ارزش‌ها در جامعه به آن نیاز است؛ از مطالبات فطری انسان است و تابع قرارداد افراد جامعه نیست و به شرایط تاریخی اجتماعی ویژه‌ای تعلق ندارد. در نظریة صدر اصولاً مفهوم تساوی از ماهیت‌شناسی عدالت، نفی شده، «کار» معیاری برای برخورداری‌های متفاوتِ عادلانه است. محور اصلی مسئله عدالت اجتماعی به سطح روابط انسان با انسان در توزیع منابع و منافع و به تضاد میان قوی و ضعیف ارجاع دارد؛ نزاعی که در سطحی عمیق‌تر به تناقضی عمده، یعنی جدل درونی میان جنبه‌های الهی و مادی انسان بازمی‌گردد و تا ابعاد الهی انسان در این جدال پیروز نشود، تضادهای اجتماعی جریان خواهد داشت. به نظر صدر شکل اسلامی عدالت اجتماعی دارای دو اصل عمومی «تکافل عمومی» و «توازن اجتماعی» است، هر یک راهکارهایی نیز دارد. از دیدگاه او، دین از دو راه، میان معیارهای فطری فردگرا (غریزه حب ذات) و جمع‌گرا، هماهنگی ایجاد کرده، رفاه اجتماعی و عدالت را تأمین می‌کند: 1. اعطای تفسیری دقیق و واقعی از حیات و اشاعه آن (عوامل شناختی)؛ 2. تربیت اخلاقی انسان، پرورش عواطف و احساس‌های اخلاقی (عوامل انگیزشی
Social Justice as Viewed by
Ayatullah Sayyid Muhammad Baqir Sadr
چکیده [English]
Justice, as viewed by Ayatullah Sadr, is of an inherent value and needed for realization of other values in a society. It is desired by man through his fitrah (fundamental nature). It is not subject to constitution and does not belong to certain historical and social conditions as well. In his view, the concept of equality has been negated by the quiddity of justice. He regards labor as a criterion for different fair enjoyments. Social justice is mainly concerned with the level of human relations in distribution of sources and interests while there is a conflict of interest between the strong and the weak. A conflict which, while looking deeply into it, refers us to a fundamental paradox viz. the inner quarrel between man's divine and material aspects. It will continue and not stop till the divine aspects are triumphant. To him, Islamic type of social justice consists of two general principles: general support and social balance. He also presents strategies for each of them. He holds that Islam establishes agreement between collective and individual fitri criteria and maintains social welfare and justice in two ways: 1- an exact and true interpretation of life and its development (cognitive factors); 2- moral education of man (motivational factors).
کلیدواژگان [English]
Ayatullah Sayyid Muhammad Baqir Sadr, Justice, society, System
مراجع
آشتیانی، منوچهر (1383)، ماکس وبر و جامعه‌شناسی شناخت، تهران: نشر قطره.
بستان (نجفی)، حسین (1390)، گامی به سوی علم دینی(2)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
پوپر، کارل (1365)، جامعه باز و دشمنان آن، ج2، ترجمه فولادوند، چ1، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
ابتدای صفحه