رابطة معرفت و جامعه در اندیشة دکتر علی شریعتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی و رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

این جستار در پی ارائة نظریات شریعتی دربارة نحوة ارتباط معرفت و جامعه است. بدین منظور، پس از مرور کلیات، شامل: مقدمه، بیان مسئله، پرسش‌های مسئله، پیش‌فرض‌ها، پیشینه و چارچوب نظری، بر محور پنج مؤلفة عمق تعیّن، درجة تعیّن، سطح تعیّن، عامل مسلّط در تعیّن و آماج (موضوع) تعیّن، مطالب را عرضه می‌کند. پایان‌بخش این جستار تحقیقی، نتیجه‌گیری و ارزیابی مطالب آورده شده ‌است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relation of Epistemology and Society in the View of Dr. Ali Shariati

نویسندگان [English]

  • Gholam Reza Jamshidiha 1
  • Hossein Ajdari Zadeh 2
1 Associate Professor of Sociology Department and Dean of Social Sciences Faculty, University of Tehran
2 PhD Student in Sociology, Research Institute of Hawzah and University
چکیده [English]

The research aims to present the viewpoint of Shariati on the relation of epistemology and Society. Thus, the following generalities will be reviewed: introduction, problem exposition, questions, assumptions, background and theoretical framework based on the following five factors: depth of determination, degree of determination, level of determination, the dominant factor on determination and subject of determination. The research concludes with an evaluation of the reviewed subjects.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : epistemology
  • Society
  • determination
  • Shariati
  • Pathology
  • sociology of epistemology
  • social determination of epistemology
آشتیانی، منوچهر (۱۳۳۵)، درآمدی به جامعه‌شناسی معرفتی، چ اول، تهران: کتابخانة طهوری.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (۱۳۶۹)، مقدمه، ترجمة محمد پروین گنابادی، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
اژدری‌زاده، حسین (۱۳۷۹)، «جامعه‌شناسی معرفت در قرآن»، رسالة کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی، مؤسسة امام خمینی(ره).
استاد مطهری و روشنفکران، تهران: صدرا، ۱۳۷۲.
اصفهانی، سجاد، «آیت الله شهید مطهری و دکتر علی شریعتی»، نور علم، دورة سوم، ش۸.
اقبال لاهوری، محمد (۱۳۴۶)، احیای فکر دینی در اسلام، ترجمة احمد آرام، تهران: رسالت قلم.
برگر، پیترال و توماس لوکمان (1382)، ساخت اجتماعی واقعیت (رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت)، ترجمة فریبرز مجیدی، چ اول، [بی‌جا]: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (۱۳۸۰)، ویژه‌نامة علامة طباطبایی، قم.
جمعی از مؤلفان (۱۳۸۱)، ققنوس عصیان، ویراستار امیر رضایی، تهران: چاپ غزال.
خسروپناه، عبدالحسین (۱۳۸۲)، «آسیب‌شناسی دین‌پژوهی معاصر»، قبسات، ش۲۸.
خسروپناه، عبدالحسین ، «روشنفکری و دکتر شریعتی»، کتاب نقد، ش۲۶.
رضایی، امیر (۱۳۷۹)، کاربرد آیات قرآن در اندیشة دکتر شریعتی، تهران: الهام.
سعیدی روشن، محمدباقر (۱۳۸۱)، «تحلیل زبان قرآن و متدلوژی فهم آن»، (پایان‌نامه دکتری)، قم: تربیت مدرس.
شریعتی، علی (۱۳۶۲)، مجموعه آثار، تهران: انتشار.
صبوحی، حسین، «تفکر دکتر شریعتی در بوته نقد اندیشه شهید مطهری»، کیهان فرهنگی، خرداد ۷۸.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۲)، نهایهٔ الحکمهٔ، قم: جماعهٔ المدرسین فی الحوزهٔ لعلمیهٔ مؤسسهٔ النشر الاسلامی، دارالتبلیغ.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۷)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چ پنجم، تهران: انتشارات صدرا.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷۴)، تفسیر المیزان، مترجم محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین.
طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا)، المیزان، قم: جماعهٔ المدرسین فی الحوزهٔ العلمیه.
علیزاده، عبدالرضا و دیگران (۱۳۸۳)، جامعه‌شناسی معرفت، قم: مؤسسة پژوهشی حوزه و دانشگاه.
فصلنامة حوزه و دانشگاه، ش۱۱ و ۱۲ و نیز ش۳۵.
قانعی‌راد، محمد‌امین (۱۳۸۱)، تبارشناسی عقلانیت مدرن، تهران: نقد فرهنگ.
قربانی، وحید (۱۳۸۲)، تقلیدگری و مدرنیته از دیدگاه شریعتی، تهران: اخوان.
مانهایم، کارل (۱۳۵۵)، ایدئولوژی و اتوپیا، ترجمة فریبرز مجیدی، تهران: دانشگاه تهران.
محدثی، حسن، «آسان‌گیری در نقد»، کتاب ماه علوم اجتماعی، ش۸۸، ص۴.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۶۴)، آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی (۱۳۶۷)، مسئلة شناخت، قم: صدرا.
مطهری، مرتضی (۱۳۷۱)، مجموعه آثار، قم: صدرا.
میزبان، جواد (به کوشش)، مجموعه مقالات بازشناسی اندیشه‌های دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، تابستان ۱۳۸۰ (مجلدات ۲ و ۳).
Berger, P. L. & Thomas Luckmann (1967), "The Social Construction of Reality, a Treatise in the Sociology of Knowledge", A Doubleday Anchor Books.
Gurvitch, G. (1971), The Social Frameworks of Knowledge, Oxford: Basil Blackwell.
Mannheim, Karl (1959), Essays on The Sociology of Knowledge, Routledge & Kegan Paul Ltd.
Mannheim, Karl (1985), Ideology and Utopia; Translated by Louis Wirth and Edward Shils, Harcourt Brace Jovanovich, Publishers, London.
Stark, W. (1960), "The Sociology of Knowledge, an Essay in Aid of a Deeper Understanding of the History of Ideas", Routledge and Kegan Paul, London.
Tavakol, M. (1987), "Sociology of Knowledge, Theoretical Problems", Sterling Publishers Private Limited.