تحول معنای علم از فائز به غالب و شکل‎گیری نظام آموزش عمومی جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی، استادیار، گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دانشگاه باقرالعلوم قم، ایران

2 دانشجوی دکترا، سایر، گروه فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

چکیده

مدعای اصلی ما این است که در دوره معاصر ایران، معنای علم که در تجربه تاریخی مسلمانان همواره «علم فائز» بوده به «علم غالب» تغییر پیدا کرده است. مفهوم «علم» یکی از مفاهیم بنیادین فرهنگ اسلامی است و تغییر در معنای آن در دوره معاصر ایران، سبب به‌وجود آمدن تحولات فرهنگی عظیمی شده و به‌دنبال خود ساختارهای جدیدی را نیز به‌وجود آورده است. نظام آموزش عمومی کشور ازجمله این ساختارهای نوظهور است. نظام آموزش عمومی از ابتدای شکل‎گیری آن تاکنون همواره متأثر از معنای جدید علم بوده و بر‎اساس‌این، به‎عنوان بزرگ‌ترین و اصلی‎ترین منبع تولید معنای «علم غالب» در حال تبلیغ و ترویج این معنای از علم در سطح کشور است.
دانش‎آموزان در ابتدای ورود به نظام آموزش عمومی کشور با معنای «علم غالب» آشنا می‎شوند و کسب این علم، به یکی از اولویت‎های اصلی آنها تبدیل می‎شود. نظام آموزش عمومی کشور با ارجحیت دادن به علوم طبیعی و تجربی که قرابت بیشتری با معنای علم غالب دارند، دیگر علوم دینی را از مدار علم بودن خارج کرده و با تبلیغ و ترویج معنای علم غالب، به‌عنوان سدی محکم، مانع از ارتباط برقرارکردن دانش‎آموزان با معنای تاریخی علم یا همان علم فائز شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The evolution of the meaning of science from savior to the dominant and the formation of a new public education system

نویسندگان [English]

  • Aliasghar Islamitanha 1
  • Hosein Raeisi 2
1 PhD, Assistant Professor, Department of Cultural and Communication Studies, Bagheral Uloom University
2 Ph.D. student, Sayer, Department of Culture and Communication, Bagheral Uloom University, Qom, Iran
چکیده [English]

Our main claim is that in the contemporary period of Iran, the meaning of science, which has always been "superior science" in the historical experience of Muslims, has changed to "dominant science". The concept of "science" is one of the fundamental concepts of Islamic culture and the change in its meaning in the contemporary period of Iran, has led to great cultural changes and has led to new structures. The country's public education system is one of these emerging structures. The public education system from the beginning of its formation until now has always been influenced by the new meaning of science and therefore, as the largest and main source of production of the meaning of "dominant science" is propagating and promoting this meaning of science in the country. Is. Students are introduced to the meaning of "dominant science" at the beginning of entering the country's public education system, and acquiring this knowledge becomes one of their main priorities. By preferring the natural and experimental sciences, which are more closely related to the meaning of dominant science, the public education system of the country takes other religious sciences out of the orbit of science and promotes communication by promoting the meaning of dominant science as a strong barrier. Students have benefited from the historical meaning of science or science.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evolution of the meaning of science
  • Savior science
  • dominant science
  • public education system
  1. اقبال، مظفر (1396)، شکلگیری علم اسلامی، تهران: ترجمان.
  2. انصاریان، حسین (1386)، عرفان اسلامی؛ شرح مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه، قم: دارالعرفان.
  3. آجودانی، ماشالله (1399)، مشروطه ایرانی، تهران: اختران.
  4. پارسانیا، حمید (1391)، جهانهای اجتماعی، قم: کتاب فردا.
  5. پارسانیا، حمید (1392)، علم و فلسفه، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  6. پارسانیا، حمید و مهدی سلطانی (1390)، «بازخوانی جهان‌های اجتماعی جامعه‌شناسی پدیده‌شناختی براساس حکمت متعالیه»، معرفت فرهنگی اجتماعی، ش9، ص107-128.
  7. جعفریان، رسول (1398)، سیر تحول مفهوم علم در متون حدیثی، ادبی، کلامی و فلسفی، قم: نشر مورخ.
  8. جوادی آملی، عبدالله (1378)، شریعت در آینه معرفت، قم: اسراء.
  9. حامدی، زهرا (1392)، «آسیب‎شناسی تدوین کتب و مسائل آموزشی درس تاریخ در دوره رضاشاه، نشریه مطالعات تاریخ فرهنگی»، سال پنجم، شماره 17، ص 21-40.
  10. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم الدارالشامیه.
  11. ربانی‌خواه، احمد (1395)، «مفهوم‌شناسی واژه فوز در قرآن کریم»، نشریه احسن الحدیث، سال اول، شماره 2، ص84-105.
  12. روزنتال، فرانتس (1392)، دانش پیروزمند؛ مفهوم علم در اسلام قرون وسطی، ترجمه: علیرضا پلاسید، تهران: نشر گستره.
  13. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1375)، تاریخ نیشابور، تهران: آگه.
  14. صدیق، عیسی (1312)، «سهل‌ترین راه اجرای تعلیمات ابتدائی، عمومی و اجباری چیست؟»، نشریه اقتراح، شماره 8.
  15. طالبوف، عبدالرحیم (1354)، کتاب احمد، تهران: شبگیر.
  16. مستوفی، عبدالله (1369)، شرح زندگانی من، یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، تهران: تهران مصور.
  17. مطهری، مرتضی (1396)، بیست گفتار، تهران: صدرا.
  18. مناشری، دیوید (1396)، نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن، ترجمه: حسین بادامچی و عرفان مصلح، تهران: حکمت سینا.
  19. مهدوی کنی، صدیقه (1380)، «فهم در تفکر اندیشمندان اسلامی و دانشمندان هرمنوتیک»، نشریه بینات، سال 12، شماره 48.