واکاوی پیشایندها و پیامدهای تبلیغ اسلامی کارآمد (روی‎آورد دلفی فازی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت دولتی و گردشگری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

3 دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

4 دانشجوی دکتری

5 دانش آموخته دانشگام امام علی (ع).

چکیده

دین اسلام، مهم‎ترین رسالت انبیای الهی را ابلاغ و رساندن پیام دین می‎داند. تبلیغ اسلامی، ابزاری است که پیامبر اسلامn، ائمۀ اطهارb و دانشمندان اسلامی به قصد گسترش علمی، عاطفی و رفتاری اسلام از آن استفاده کرده‎‎اند. بنابراین، توجه به شاخص‎های دینی تبلیغ، بیانگر این نکته خواهد بود که جریان تبلیغ، صرف اعلام و انتقال پیام نیست؛ بلکه، موفقیت آن حاصل نگاه عالمانه نسبت به ابعاد پیچیدۀ‎ تبلیغ و عناصر دخیل در آن است. ابعادی که بیانگر پیشایندها یا عوامل تسهیل‎کنندۀ تبلیغ اسلامی بوده و منجر به ایجاد پیامدهای جدیدی در حوزۀ تبلیغات اسلامی خواهند شد. ازاین‌رو، این پژوهش در پی بررسی و واکاوی پیشایندها و پیامدهای تبلیغ اسلامی کارآمد بوده است. در پژوهش حاضر، جهت جمع‎آوری اطلاعات در بخش کیفی از مصاحبه‎های نیمه ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان متشکل از فعالان حوزۀ تبلیغ اسلامی استفاده شد که به روش نمونه‎گیری گلوله برفی انتخاب شدند. نتایح و داده‎های حاصل از بخش کیفی با استفاده از نرم‎افزار اطلس‎تی و روش کدگذاری تحلیل شدند. در بخش کمّی پژوهش نیز، از پرسش‌نامه‎ای براساس پیشایندها و پیامدهای به‌دست‎ آمده از بخش کیفی بهره گرفته شد که روایی و پایایی آن به ترتیب با استفاده از روایی محتوا و آزمون مجدد تأیید گردید. از روش دلفی فازی نیز، جهت تجزیه و تحلیل داده‎های به‌دست‎ آمده از پرسش‎نامه استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر، بیانگر 9 پیشایند و 9 پیامد تبیلغ اسلامی کارآمد هستند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the antecedents and consequences of efficient Islamic propaganda (fuzzy Delphi approach)

نویسندگان [English]

  • Seyed Abdolrasoul Hosseini 1
  • Golbahar Puranjenar 2
  • Abdullah Saedi 3
  • Farahnaz Ahang 4
  • Mehdi Ahang 5
1 Department of Public Administration and Tourism Management, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 PhD student, Department of Public Administration, School of Management and Economics, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran
3 PhD in Public Administration, Faculty of Management and Economics, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
4 phd student
5 : Graduate of Imam Ali University
چکیده [English]

Introduction: The religion of Islam considers the most important mission of the divine prophets to convey the message of the religion. Paying attention to the religious characteristics of propaganda indicates that the flow of propaganda is not merely announcing and conveying a message; Rather, its success is the result of a scholarly view of the complex dimensions of propaganda and the elements involved. On the other hand, today, advertising, with a significant presence in the field of information; It also forms the main part of the educational activities of the communities. Therefore, the present study has focused on the analysis of the antecedents and consequences of efficient Islamic propaganda. Method: The research uses an inductive deductive approach which is descriptive-survey in terms of nature and method and practical in terms of purpose. Since the present study is a mixed research, therefore, the research methodology should be presented qualitatively and quantitatively. The statistical population consists of experts consisting of activists in the field of Islamic propaganda, 20 of whom were selected as a sample using the snowball method. Also, the data collection tool was a questionnaire that the validity and reliability of the questionnaire were confirmed using content validity and retest, respectively. Finding: What is considered as the output of the research is to achieve 9 preconditions and 9 consequences of Islamic propaganda.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communicated
  • Religion
  • Education
  • Precedent
  • Pasayed

مراجع

قرآن مجید.
1. آزاد، عباس و حمید رفیعی‎هنر (1396)، «رابطۀ بین مؤلفه‎های سبک زندگی اسلامی و موفقیت در تبلیغ»، پژوهش‎نامه سبک زندگی، س۳، ش۴، ص25−51.
2. اردستانی، حسن (1395)، «تعریف جدید از تبلیغات دینی اسلامی»، مطالعات رسانه‎ای، س۱۱، ص29−40.
3. باقری، مصباح‎الدین و سیدمحمدحسین حسینی (1395)، «مدیریت تبلیغ و دعوت رسول اعظمn در برخورد با اهل کتاب با تأکید بر قرآن کریم؛ مقایسه‎ای با مفهوم بازاریابی اجتماعی»، اندیشه مدیریت راهبردی، س۱۰، ش1، شماره پیاپی19، ص59−84.
4. برادران، ابوالقاسم؛ محمد داوودی، محمد حسنی و علی ستاری (1398)، «تربیت اخلاقی علامه طباطباییe با تأکید بر مبانی، هدف، محتوا، روش و ارزشیابی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، س۲۷، دورۀ جدید، ش43، ص57−76.
5. بوسلیکی، حسن (1391)، «اخلاق تبلیغ دین در عصر حاضر، ارزش‎ها و معضل‎ها (بایسته‎های اخلاقی تبلیغ دین از منظر آیت‎الله جوادی‌آملی)»، فصلنامه اسراء، س۵، ش۱، پیاپی۱۳، ص۱۷۱−201.
6. بیات، حجت‎الله (1389)، «مبانی ضرورت دین از رسانه‎های نوین»، دومین همایش بین‎المللی دین و رسانه، رسانۀ دینی، دین رسانه‎ای،تهران: مرکز پژوهش‎های اسلامی صدا و سیما.
7. جواهری، فاطمه؛ سیدحسین سراج‎زاده و نیلوفر اورعی (1395)، «تحلیل جامعه‎شناختی جهت‎گیری تبلیغ دینی نسبت به امر سلامت، مورد مطالعه: مبلغان و مخاطبان سخنرانی‎های مذهبی شهر قم»، راهبرد فرهنگ، ش۳۳، ص67−91.
8. حاجی‎ابراهیم، رضا (1385)، انسان مدرن و تبلیغ دین، قم: معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم، دفتر طلاب جوان.
9. خراسانی، لطف‎الله (1397)، «نقش ابعاد اخلاقی در بهسازی تبلیغ»، فصلنامه در حوزۀ اخلاق، س۸، ش29، پیاپی51، ص57−74.
10. دهقان‎سیمکانی، رحیم (1391)، «تربیت عقلانی، محور اساسی در تبلیغ دینی»،تربیت تبلیغی، س۱، پیش‎شماره1، ص23−44.
11. دیاری‎بیدگلی، محمدتقی؛ محمدهادی مفتح و نعمت‎الله فیروزی (1398)، «بایسته‎های مدیریت در تبلیغ راهبردی کل‎نگر»، آموزه‎های قرآنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش29، ص31−58.
12. رهبر، محمدتقی (1371)، پژوهشی در تبلیغ، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
13. زورق، محمدحسن (1390)، مبانی تبلیغ، تهران: سروشج2.
14. سهرابی‎رنانی، مریم؛ علی رشیدپور و اکبر اعتباریان (1395)، «شناسایی عوامل تأثیرگذار بر اثربخشی تبلیغات فرهنگی بر مبنای نظریۀ برخاسته از داده‎ها و ارائۀ الگوی اثربخشی تبلیغات فرهنگی»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، س5، ش19، ص45−68.
15. شرف، عبدالعزیز (1999)، وسائل العلام و مشکله الثقافه، قاهره: الهینه‌المصریه العامه‌للکتاب.
16. شریفی، عنایت‎الله؛ محمدحسین خوانین‎زاده و حسام‎الدین خلعتبری‎لیماکی (1396)، «روش‎های تبلیغی امام رضا»، فرهنگ رضوی، س۵، ش19، ص149−175.
17. شریفی، فاطمه (1384)، گذری بر شیوه‎های تبلیغی پیامبران اولوالعزم در قرآن، قم: مرکز پژوهش‎های اسلامی صدا و سیما.
18. شفیعی‎نیکابادی، محسن و علی‎اصغر زارعی (1396)، «اثربخشی شبکه‎های الکترونیک اجتماعی»، کاوش‎های مدیریت بازرگانی، س9، ش17، ص149−173.
19. شکری، محمد و سیداحمد فقیهی (1397)، «مشکلات اخلاقی تبلیغ دین و راه‎های برون‎رفت از آن»، فصلنامه در حوزۀ اخلاق، س۸، ش29، پیاپی51، ص99−119.
20. شیرافکن، محمدحسین و فاطمه صاحبیان (1397)، «واکاوی روش تبلیغی حضرت ابراهیمj با تأکید بر آیۀ 125 سوره نحل»، فصلنامه در حوزۀ اخلاق، س۸، ش۳۰، پیاپی52، ص149−169.
21. صمدی، مجتبی؛ ابوذر زارع‎درخشان و میثم فرخی (1388)، «تبلیغ اسلامی در عصر رسانه‎ای نوین»،نامۀ فرهنگ و ارتباطات، ص113−140.
22. صمدی‎میرکلائی، حسین؛ حمزه صمدی‎میرکلائی و مسعود بسطامی (1396)، «به‌کارگیری روش دلفی فازی و فرایند تحلیل سلسله‌مراتب فازی در شناسایی و رتبه‎بندی شاخص‎های مؤثر بر توسعۀ کارآفرینی سازمانی»، نوآوری و ارزش‎آفرینی، س6، دوره 6(11)، ص62−74.
23. طباطبایی، امیر؛ پرخیده حسنی، حامد مرتضوی و محبوبه طباطبایی‎چهر (1392)، «راهبردهایی برای دقت علمی در تحقیقات کیفی»، مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، س5، دوره3، ص663−670.
24. فاکر، محمد (1389)، مراحل انس با قرآن، قم: پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت.
25. فرخی، میثم (1393)، «جستاری نظری پیرامون نسبت دین و رسانه، از دین رسانه‎ای تا رسانۀ دین»، معرفت، س۲۶، ش۱۹۸، ص61−75.
26. فیروزمهر، محمدمهدی و حسن شیرزادکمانگر (1397)، «مسائل اخلاقی مبلغان با تأکید بر مبلغان مستقر»،فصلنامه در حوزۀ اخلاق، س۸، ش29، پیاپی51، ص11−29.
27. قرائتی، محسن (1372)، قرآن و تبلیغ، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
28. کاشانی‎ها، زهرا و فاطمه باباشاه (1396)، «رویکردی به مؤلفه بصیرت و معرفت در تبلیغ دین»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، س۲۱، ش۲، ص217−230.
29. کاویانی، محمد (1389)، «مدل اسلامی تبلیغات»، دومین همایش بین‎المللی دین و رسانه؛ رسانۀ دینی، دین رسانه‎ای، تهران: مرکز پژوهش‎های اسلامی صدا و سیما.
30. کرمی، رضا (1377)، روش‎های تبلیغ، انتشارات دارالثقلین، قم.
31. کمیجانی، داوود و زینب فریادرس (1394)، «آشنایی با ساختار تربیت دینی و راهکارهایی برای پذیرش آن در سنین کودکی»،آموزه‎های تربیتی در قرآن و حدیث، ش2، ص1−18.
32. کیا، علی‎اصغر و عبدالمنان ساپی (1398)، «جایگاه اصول و ارزش‎های اخلاق حرفه‎ای در تبلیغات تجاری»،علوم خبری، س۵، ش۲۹، ص137−155.
33. کوهی، احمد؛ مجتبی امیری و محمدمهدی ذوالفقارزاده (1398)، «برآوردی از پیامدهای روندهای دینداری در آیندۀ تبلیغ دین»، مطالعات فرهنگ و ارتباطات، س۲۰، ش45، ص235−262.
34. محمدپور، احمد (1397)، ضدروش: زمینه‎های فلسفی و زمینه‎های علمی در روش‎شناسی کیفی، قم: انتشارات لاگوس.
35. محمدی، سمیه (1395)، «سیمای تبلیغی مشترک پیامبران اولوالعزم در قرآن»، مطالعات تاریخ تمدن ایران و اسلام، دوره1، ش2، ص12−16.
36. مریجی، شمس‎الله (1387)، کاربرد جامعه‎شناسی در تبلیغ، قم: تپش، دانشگاه باقرالعلوم.
37. مریجی، شمس‎الله و حکیمه احسانی (1395)، «تأثیر پیام‎های بازرگانی ماهواره‎ای بر تغییر روابط میان‎فردی زوجین»، اسلام و مطالعات اجتماعی، س4، ش2، ص104−132.
38. مودودی، ابوالقاسم (مرداد1381)، «آسیب‎شناسی مبلغین دینی پس از انقلاب اسلامی»، همبستگی، ش15، ص۱۲.
39. نصرت‎پناه، سیاوش؛ هاشم ندایی و میترا امیری (1396)، «اصول تعلیم و تربیت از دیدگاه مقام معظم رهبری در ممأموریت‎های تربیتی سپاه»،پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، س25، دوره جدید، ش36، ص31−52.
40. نصر، صلاح (1380)، جنگ روانی، ترجمه حقیقت کاشانی، تهران: سروش.
41. واسعی، علی‌رضا و محمدشمس‎الدین دیانی (1386)، «برداشتی از اندیشه‎های تبلیغی و ارتباطی اما‎م‎خمینیe»،رسامه، س۱۸، ش69.
42. هاشمیان، سیدمحمدحسین؛ ناصر رفیعی‎محمدی و حوریه بزرگی (1396)، «تبلیغ و الگوی مطلوب مبلغ»، اسلام و مطالعات اجتماعی، س۵، ش2، ص168−198.
43. همایون، محمدهادی (1383)، سیر اندیشۀ‎ تبلیغ از امام‎خمینیe تا آیت‎الله خامنه‎ای، دانشگاه امام صادق، ش21، ص201−226.
44. یاری، سیاوش؛ مهدی اکبرنژاد و پیمان صالحی (1397)، «بررسی ابزارها، آداب، زمینه‎ها و تکنیک‎های تبلیغ در فرهنگ رضوی»، فرهنگ رضوی، س6، دوره1، ص113−148.
45. یاسینی، علی؛ هدایت رضایی‎خواه، محمد تابان و حسن زین‎آبادی (1395)، «شناسایی الگوهای ذهنی کارکنان دانشگاه ایلام در خصوص ارتقای شغلی با کاربست روش کیو»، مدیریت سازمان‎های دولتی، س5، دوره1، ص107−120.
46. Creswell, J, W & Plano Clark, V. L. (2006), Designing and Conducting Mixed Methods Research. Thousand Oaks,CA: Sage Publications.
47. Robinson, Thomas Derek & Veresiu, Ela (2021), Advertising in a Context Harm Crisis, Journal of Adversting, VOL. 50, NO. 3, Pp 221−229.
48. Rajmohan, Vijay., Kalyanasundaram, K & Balasubramanian, P (2015), Effect of Religious Propaganda on Commercial Interaction between Believers and Non−believers of a Particular Religious Ideology, Purushartha Journal, Vol. VII, No. 2, February 2015, Pp 1−11.
49. Scholes, Stephen C (2019), Challenges and Opportunities in Religious Education: Re Considering Practitioners’ Approaches in Scottish Secondary Schools, Religious Education, The official journal of the Religious Education Association, 25 Oct 2019, Pp 1−18.
50. Tackx, Koen., Rothenberger, Sandra & Verdin, Paul (2017), Is advertising for losers? An empirical study from a value creation and value capturing perspective, European Management Journal, 35 (2017), Pp 327−335.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار