خانمحمدی, کریم, اسد اللهی, حبیب الله. (1399). واکاوی موانع هجرت طلاب از قم و ارائه الگوی مطلوب هجرت. فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی, 12(24), 259-279. doi: 10.30471/soci.2020.6075.1454
کریم خانمحمدی; حبیب الله اسد اللهی. "واکاوی موانع هجرت طلاب از قم و ارائه الگوی مطلوب هجرت". فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی, 12, 24, 1399, 259-279. doi: 10.30471/soci.2020.6075.1454
خانمحمدی, کریم, اسد اللهی, حبیب الله. (1399). 'واکاوی موانع هجرت طلاب از قم و ارائه الگوی مطلوب هجرت', فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی, 12(24), pp. 259-279. doi: 10.30471/soci.2020.6075.1454
خانمحمدی, کریم, اسد اللهی, حبیب الله. واکاوی موانع هجرت طلاب از قم و ارائه الگوی مطلوب هجرت. فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی, 1399; 12(24): 259-279. doi: 10.30471/soci.2020.6075.1454
واکاوی موانع هجرت طلاب از قم و ارائه الگوی مطلوب هجرت
1دانشیار دانشگاه باقرالعلوم- گروه فرهنگ و ارتباطات
2دانشجوی دکتری
چکیده
با وجود افزایش کمی طلاب حوزههای علمیه پس از انقلاب اسلامی، آمارها حاکی از کمبود روحانی در مناطق بسیاری از کشور است. بخشهایی از مناطق شهری و روستایی به جز ایام موسمی تبلیغی −ماه رمضان و محرم− در سایر ایام سال از حضور روحانیون محروماند. طرحهای سازمانهای متولی امر تبلیغ و هجرت، به‌رغم موفقیت نسبی، هنوز از عهده رفع این کاستی برنیامدهاند. در این مقاله نظرات سی نفر از طلاب شش استان −که بیشترین آمار طلاب بالای 15 سال سکونت در قم را دارند− درباره موانع هجرت و همچنین راهکارها و پیشنهادهای ده نفر از مدیران و نخبگان تبلیغی با استفاده از روش تحلیل مضمون و به کمک نرم‌افزار «مکس کیو» بررسی شده است. این موانع و مشکلات از منظر طلاب در چهار محور اصلی «فردی»، «محیطی»، «سازمانی» و «خانوادگی» قابل بیان است. در محور فردی چهار بعد «مهارتی»، «شخصیتی»، «انگیزشی» و «تحصیلی» (24 مورد) و در محور محیطی با سه بعد «فرهنگی»، «موانع اقلیمی و امکانات منطقه» و «زمینهها در قم» (33 مورد) و در محور سازمانی با دو بعد «مراکز اعزام مبلغ» و «حوزههای علمیه» (27 مورد) و در محور خانوادگی با دو بعد «همسر و فرزندان» و «فامیل و نزدیکان» (5 مورد) است. همچنین براساس پیشنهادها و راهکارهای نخبگان، الگوی مناسب هجرت طلاب با ایده اصلی «هجرت گروهی با محوریت نخبگان علمی، فرهنگی و تبلیغی» در دو حوزه «زیرساختی» و «روبنایی» (برنامهای) ترسیم شده است.
1استادیار دانشگاه باقرالعلوم- گروه فرهنگ و ارتباطات
2دانشجوی دکتری
چکیده [English]
به‌رغم افزایش کمی طلاب حوزههای علمیه بعد از انقلاب اسلامی، آمارها حاکی از کمبود روحانی در مناطق زیادی از کشور است. بسیاری از مناطق شهری و روستایی به‌جز ایام موسمی تبلیغی ـ ماه رمضان و محرم ـ در سایر ایام سال از حضور روحانیون محروماند. طرحهای سازمانهای متولی امر تبلیغ و هجرت، به‌رغم موفقیت نسبی، هنوز از عهده رفع این کاستی برنیامدهاند. در این مقاله نظرات ده نفر از مدیران و نخبگان تبلیغی درباره موانع هجرت طلاب با استفاده از روش تحلیل مضمون و به کمک نرم‌افزار «مکس کیو» بررسی شده است. این موانع و مشکلات در چهار محور اصلی «فردی»، «محیطی»، «سازمانی» و «خانوادگی» دستهبندی شده است. در محور فردی سه بعد «مهارتی»، «شخصیتی» و «انگیزشی و بینشی» (29 مورد) و در محور محیطی سه بعد «فرهنگی»، «امکانات منطقه» و «زمینهها در قم» (27 مورد)، در محور سازمانی دو بعد «مراکز اعزام مبلغ» و «حوزههای علمیه» (42 مورد) و در محور خانوادگی تک بعد آن «همسر و فرزندان» (5 مورد) ارائه شده است. همچنین بر اساس پیشنهادها و راهکارهای نخبگان، الگوی مناسب هجرت طلاب با ایده اصلی «هجرت گروهی با محوریت نخبگان علمی، فرهنگی و تبلیغی» در دو حوزه «زیرساختی» و «روبنایی» (برنامهای) ترسیم شده است.
کلیدواژه‌ها [English]
طلاب, تبلیغ, هجرت, الگو, تحلیل مضمون
مراجع
* قرآن مجید، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
خامنهای، سیدعلی (1373)، فرهنگ و تهاجم فرهنگی، چاپ اول، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
خندان، محسن (1372)، تبلیغ اسلامی و دانش ارتباطات اجتماعی، چاپ اول، تهران: چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
خویی، میرزا حبیب‌الله (بی‌تا)، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، بیروت: مؤسسة الوفاء.
رفیعپور، فرامرز (1360)، کندوکاوها و پنداشتهها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
رهبر، محمدتقی (1371)، پژوهشی در تبلیغ، چاپ اول، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
زورق، محمدحسن (1368)، مبانی تبلیغ، چاپ اول، تهران: سروش.
طبری، ابوعلی فضل بن حسن (1356)، مجمع البیان، تهران: انتشارات فراهانی.
عابدی، حسن و دیگران (1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین، روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، ش2، پاییز و زمستان، شماره پیاپی 10، ص151−198.
فتال نیشابورى، محمد بن احمد (1375)، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، قم: رضى.
فلیک، یو (1382)، درآمدی بر پژوهشهای کیفی در علوم انسانی، ترجمه عبدالرسول جمشیدیان و همکاران، قم: سماء قلم.
کلینی، محمد بن یعقوب (1385)، ترجمه اصول کافی، صادق حسنزاده، جلد دوم، تهران: قائم آل‌محمد.
گلد، جولیس (1376)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران: مازیار.
گیدنز، آنتونی (1386)، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نی.
مریجی، شمسالله (1387)، کاربرد جامعه‌شناسی در تبلیغ، چاپ اول، قم: تپش.
مطهری، مرتضی (1376)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا.
معین، محمد (1364)، فرهنگ فارسی، چاپ هفتم، جلد اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
ویمر، راجر و جوزف دومنیک (1384)، تحقیق در رسانههای جمعی، مترجم: سید کاووس امامی، تهران: سروش.
ابتدای صفحه