امکان‌سنجی و جایگاه‌شناسی مباحث «روابط میان‌فردی» در نظام فقهی شیعه (با تأکید بر دیدگاه حضرت آیت‌اللّه اعرافی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی دانشگاه مجازی

2 مدیر حوزه علمیه قم

3 استاد سطوح حوزه علمیه قم

چکیده

«روابط میان‌فردی» یکی از تأثیرگذارترین و کاربردی‌ترین ابعاد زندگی بشری است که بخش عمده‌ای از رفتارهای انسان مدنی را دربر می‌گیرد. گفتمان سعادت‌محور دین اسلام یقیناً عنایت ویژه‌ای به این موضوع تأثیرگذار در سعادت بشر باید داشته باشد. علم فقه به‌عنوان بررسی‌کننده افعال مکلفین، موضوعیت خاصی در بین علوم اسلامی برای تعیین امکان‌سنجی و جایگاه‌شناسی و اهمیت این موضوع دارد. این تحقیق با روش تحلیل محتوای تاریخی و با روش گردآوری کتابخانه‌ای و استقرای تاریخی متن‌محور به دنبال بررسی جایگاه این موضوع در نظام فقهی شیعی است. در نهایت با بررسی برخی مجموعه‌های روایی و فقاهتی، امکان توجه فقهی به این موضوع، معقول به نظر می‌رسد. در ادامه با توجه به عدم وجود دسته‌بندی منسجم در این عرصه و با عنایت به نظرات فقیهانه حضرت آیت‌الله اعرافی، چند دسته‌بندی‌ ابتدایی در راستای نظام‌سازی اولیه پیشنهاد می‌شود که «روابط میان‌فردی» در ذیل روابط خرد اجتماعی تعریف شده است. توجه به برخی مؤلفه‌های جامعه‌شناختی‌ چون «نقش اجتماعی»، «منزلت اجتماعی» از جمله اعتبارات اصلی این تقسیم‌بندی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feasibility and Systematics of "Interpersonal Relations" in Shia Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • mohammad dinmohammadi 1
  • alireza arafi 2
  • seyedali yahyazadeh 3
1 Coach of Al-Mustafa open University
2 Director of Qom Seminary
3 Professor of Qom Seminary Levels
چکیده [English]

"Interpersonal relationships" are one of the most influential subjects of human life and one of the most primitive and practical forms of social relations that constitute almost a major part of civilized human behavior. Given the well-being of religious discourse and its role, Determining this issue in ensuring the well-being of civilized human beings, it certainly must have a special place in the religion of Islam. The science of jurisprudence as an examiner of the actions of the authors has a particular relevance among Islamic sciences to determine the feasibility and status of this subject. This research seeks to investigate the status of this issue in the Shi'a jurisprudential system by analyzing the historical content analysis and the method of library gathering and historical text-based induction. This issue appears to be provable in the jurisprudence, but it does not continue to find a solid position and categorization for this issue in the jurisprudence system. Aspects of this issue in the form of additional jurisprudence, elementary classification to aid early systematization. This section proposes separation from other areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feasibility Study
  • Jurisprudence
  • Interpersonal Jurisprudence
  • Social Jurisprudence

مراجع

1. اعرافی، علیرضا (1391)، فقه تربیتی، تحقیق سیدنقی موسوی، قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
2. اعرافی، علیرضا (1393)، فقه تربیتی (مبانی و پیش‌فرض‌ها)، ج1، محقق سیدنقی موسوی، قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
3. اعرافی، علیرضا (1396)، فقه روابط میان‌فردی، قم: مؤسسه اشراق و عرفان، (در دست چاپ).
4. اعرافی، علیرضا، https://www.eshragh−erfan.com
5. ارنسون، الیوت (1389)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه حسین شکرکن، تهران: رشد.
6. باستانی، قادر (1394)، اصول و تکنیک‌های برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، تهران: ققنوس.
7. بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم (1379)، رساله نوین، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلام.
8. پاکزاد، عبدالعلی (1389)، «مهارت ارتباط کلامی میان‌فردی در قرآن»، مجله معارف، شماره 80، ص22−45.
9. تی وود، جولیا (1379)، ارتباطات میان‌فردی (روان‌شناسی تعامل اجتماعی)، ترجمه مهرداد فیروزبخت، تهران: مهتاب.
10. حسن‌زاده، حسین (1383)، «بررسی ساختار فقه»، قبسات، دوره 9، شماره 32، ص261−293.
11. حلبی (ابن براج)، عبدالعزیز (1406)، المهذب، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
12. حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف بن مطهر (1412)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
13. دیلمی (سلار دیلمی)، ابوعلی (1414)، المراسم العلویه، تحقیق محسن الحسینی، [بی جا]: المعاونه الثقافیه للمجمع العالمی لاهل البیتb.
14. ربانی، محمد باقر (1393)، فقه اجتماعی، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار.
15. ربر، آرتور (1390)، فرهنگ توصیفی روان‌شناسی، ترجمه دکتر یوسف کریمی و دیگران، تهران: رشد.
16. رئیسی، سمیه (1391)، نظریه‌های ارتباط میان‌فر
http://public−relations89.blogfa.com/post/35
17. صدر، سیدمحمدباقر (1396)، الفتوی الواضحه، چاپ دوم، نجف: مطبعه الاداب.
18. طوسی، محمد بن حسن (1363)، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران: المکتبه المرتضویه.
19. عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی، [بی‌تا]، القواعد و الفواید، محقق و مصحح: سیدعبدالهادی حکیم، ج1، قم: مفید.
20. عمید، حسن (1389)، فرهنگ عمید، تهران: اشجع.
21. مقداد (فاضل مقداد)، ابوعبدالله (1404)، التنقیح الرائع لمختصر الشرایع، محقق و مصحح: سیدعبداللطیف حسینی کوه‌کمری، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
22. فیاض، ایراندخت و مرضیه کریمی (1389)، «بررسی مهارت‌های ارتباطی بین فردی در سیره معصومانb»، دوفصلنامه تربیت اسلامی، شماره 10، ص7−25.
23. فیست، جس و گرگوری جی فیست (1395)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: نشر روان.
24. فیض کاشانی، ملاح محسن (1969)، مفاتیح الشریعه، جص، بیروت: بی‌نا.
25. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407)، الکافی، چاپ 4، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
26. گیدنز، انتونی (1387)، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
27. مدنی، جلال الدین (1392)، حقوق مدنی، تهران: پایدار.
28. مشکینی، علی (1413)، فقه الماثور، قم: الهادی.
29. مصباح یزدی، محمدتقی (1384)، اخلاق در قران (مشکات)، ج1، قم: مؤسسه امام خمینی.
30. موسوی، سیدنقی (پاییز و زمستان 1394)، «تبیین چرایی فقه تربیتی»، مطالعات فقه تربیتی، شماره 11.
31. محسنی، منوچهر (1375)، جامعه‌شناسی عمومی، تهران: طهوری.
32. محسنیان‌راد، مهدی (1385)، ارتباط‌شناسی: ارتباطات انسانی (میان‌فردی، گروهی، جمعی)، تهران: سروش.
33. نوبهار، رحیم (1394)، «جستاری در تقسیم‌بندی باب‌های فقهی و پیامدهای روش‌شناختی آن»، فصلنامه راهبرد، شماره 76، ص79−105.
34. هارجی، اون؛ کریستین ساندرز و دیوید دیکسون (1390)، مهارت‌های اجتماعی در ارتباطات میان‌فردی، تهران: رشد.
35. هوشمند، مهرداد (1389)، فرهنگ جامعه‌شناسی، تهران: آوای نور.
36. یاسری، علی (1383)، مقدمه‌ای بر مبانی کاربردی سازمان‌های پولی و مالی بین‌المللی، تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مؤسسه عالی بانکداری ایران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار