بررسی رابطه‌ی میان دینداری و سرمایه‌ی اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

هدف این تحقیق شناسایی رابطه­ی میان دینداری با سرمایه­ی­ اجتماعی و ابعاد آن است. روش تحقیق همبستگی با پیمایش اجتماعی بوده است. جامعه آماری کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل دانشگاه گلستان به تعداد 3219، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 360 نفر تعیین گردید و نمونه ها با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و بکارگیری انتساب متناسب با حجم بر اساس جنسیت و دانشکده به تناسب انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار سنجش برای ارزیابی سرمایه اجتماعی، پرسش­نامه­ی محقق ساخته و برای دینداری پرسشنامه استاندارد شده گلاک و استارک بوده است. برای سنجش دینداری چهار بعد، اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی و برای سرمایه­ی اجتماعی شش بعد اعتماد اجتماعی، اعتماد نهادی، مشارکت رسمی، مشارکت غیر رسمی، تعاملات اجتماعی، و اعتماد در روابط بین شخصی در نظر گرفته شد. پردازش و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که بین دینداری و سرمایه­ی اجتماعی دانشجویان رابطه مثبت و معنی دار قوی وجود دارد. علاوه بر این، بین ابعاد دینداری با ابعاد سرمایه­ی اجتماعی (اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی) رابطه­ی معنی دار مورد تأیید قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Relationship between Religiosity and Social Capital Among Students of Golestan University

نویسنده [English]

  • Alireza Ghorbani
Assistant Professor, Payam-E-Noor University of Tehran
چکیده [English]

The purpose of this research is to identify the relationship between religiosity and social capital with all its aspects. The research method in this study is correlation with social survey. The statistical society is all students of Golestan University counting 3,219 with a sample of 360 by Cochran method, sampled via stratified random sampling and using assignment proportional to volume based on gender and faculty. The technique for the study has been researcher made questionnaire for social capital and standardized questionnaire of Glock and Stark for religiosity. For assessing religiosity, four aspects of belief, emotional, consequential, and ritual and for social capital six pillars of social trust, institutional trust, formal participation, informal participation, social interactions, and trust within inter-personal interaction have been under consideration. The findings show that there is a positive and very meaningful relationship between religiosity and social capital. In addition, there are meaningful relationships between aspects of religiosity and aspects of social capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religiosity
  • social capital
  • students
  • Golestan University
آزاد ارمکی، تقی و زارع، مریم(1387) دانشگاه، مدرنیته و دینداری، پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی، ویژه نامه پژوهش های اجتماعی، صص 159-134.
2.افشانی، سیدعلیرضا، عسگری ندوشن، عباس؛ حیدری، محمد و نوریان نجف آبادی، محمد (1390) رابطه دینداری با سرمایه اجتماعی در شهر نجف آباد، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 12، شماره 44، صص284-259.
3. الوانی، سید مهدی، شیروانی، علیرضا و سیدنقوی، میرعلی (1380) سرمایه اجتماعی: مفاهیم و نظریه ها، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 34و 33، صص 26-3.
4. ایوانز، دیوید تی و سلیمی، علی (1379) بررسى مجدد رابطه دین و جرم اثرات دین، کنترلهاى غیر دینى و محیط اجتماعى بر بزهکارى بزرگسالان، روش شناسی علوم انسانی، شماره 23، صص 182-145.
5. پورموسوی، فتح اله (1381) جامعه مدنی و سرمایه اجتماعی، مجله راهبرد، شماره 26،صص 183-159.
6.جابریان، نفیسه (1385) بررسی رابطه­ی دینداری و سرمایه اجتماعی مطالعه تطبیقی دانشجویان
کارشناسی زن دانشگاه تبریز، پایان­نامه­ی کارشناسی­ارشد رشته­ی جامعه­شناسی، دانشگاه تبریز،  دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.
7. جلایی مقدم، مسعود (1379) درآمدی بر جامعه شناسی دین. تهران: مرکز.
8 .جوادی آملی ، عبدالله( 1377) شریعت در آیینة معرفت، قم: مرکز نشر اسراء.
9.خلیلی، احسان (1390) بررسی تأثیر دینداری بر سرمایه­ی اجتماعی (مطالعه موردی: شهر تهران)، پایان نامه کارشناسی­ارشد، رشته جامعه­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
10. ذهبی، عاطفه (1394) بررسی تاثیر رابطه میان دین داری و سرمایه اجتماعی بر میزان نشاط اجتماعی در میان گردشگران مذهبی ایرانی(مورد مطالعه شهر مشهد)، دو فصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، سال 7، شماره 14،صص 91-77. 
11. ربانی علی و گنجی، محمد (1387) تحلیلی بر رابطه­ی دینداری و سرمایه­ی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه­ی علوم اجتماعی تابستان،(41)،صص 65-35.
12. سراج زاده، حسین (1378) نگرش ها و رفتارهای دینی نوجوانان تهرانی و دلالت های آن برای نظریه سکولارشدن، نمایة پژوهش سال سوم شماره 9 و 10 ، بهار و تابستان صص 118-105.
13. سراج زاده، حسن (1384) چالش های دین و مدرنیته، تهران: طرح نو.
14.شجاعی زند، علیرضا (1384) مدلی برای سنجش دینداری در ایران، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 6، شماره 1،صص 66-34.
15.شیانی، ملیحه و انصاری، محمدرضا (1393) تحلیلی بر کم و کیف سرمایۀ اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 5، شماره 2، پاییز و زمستان،صص 328-297.
16.شیخ الاسلامی، حسین(1378) مراحل شکل گیری هویت دینی کودکان 5 تا 12 ساله، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
17.شیروانی، امیر، دوس علی­وند، هدی، و حمید پورشریفی (1389) دینداری، معنویت، سرمایه­ی اجتماعی و سلامت روانی در دانشجویان، منتشر شده در اولین همایش کشوری دانشجویی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، لینک ثابت ثبت مقاله در پایگاه سیویلیکا:
 http://www.civilica.com/Paper-SNCSDH01-SNCSDH01_428.html
18.صباغ پور،علی اصغر (1373) بررسی نگرش های سیاسی مذهبی جوانان ذکورتهرانی (22-17سال) و عوامل مؤثر بر شکل گیری آن، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
19. طالبان، محمدرضا(1378) خانواده، دانشگاه و جامعه پذیری مذهبی، نشریه نامه علوم اجتماعی، شماره 13،صص 54-27.
20.طالبان، محمدرضا(الف 1378) دینداری و بزهکاری در میان جوانان دانش آموز، وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشی .
21.طالبان، محمدرضا (1380) دینداری و بزهکاری در بین نوجوانان دانش‌آموز، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
22.طباطبایی(علامه)، سید محمد حسین (1363) المیزان فی تفسیر القرآن(20 جلد)،  قم : بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی .
23. عاملی، سعید رضا (1382) جهانی شدن و فضای مذهبی، جهانی شدن و دین فرصت ها و چالش ها، مجموعه مقالات چهارمین کنگره دین پژوهان، قم، نشر احیاگران،صص 172-127. 
24. عیسی نژاد، ریبوار؛ محمد رضایی ، رسول؛ راحلی، حسین و کوهستانی، حسین (1393) بررسی رابطۀ باورهای دینی و سرمایۀ اجتماعی در جوامع روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بخش ایلخچی از توابع استان آذربایجان شرقی(، توسعۀ روستایی، دورۀ ششم، شمارۀ2،صص 318-299.   
25. فصیحی، امان ا... (1386) دین و سرمایه اجتماعی، معرفت، شماره 123،صص 100-79.
26. فوکویاما، فرانسیس(1379) پایان نظم، مترجم، غلامعباس توسلی، تهران: چاپ اطلس.
27..قاسمی، وحید و امیری اسفرجانی، زهرا (1390) تبیین جامعه­شناختی تأثیر دینداری بر سرمایه­ی اجتماعی درون گروهی (مطالعه موردی شهر اصفهان)، مجله­ی جامعه­شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان دوره 22، شماره 2.صص 46-21.
28.کتابی، محمود؛ گنجی، محمد؛ احمدی، یعقوب و معصومی، رضا (1383) دین، سرمایه­ی اجتماعی و توسعه­ی اجتماعی- فرهنگی، نشریه­ی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره 17، صص192-169.
29. کلمن، جیمز (1377) بنیادهای نظریۀ کنش، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نی.
30.گنجی، محمد و هلالی ستوده، مینا (1389) رابطه گونه­های دینداری و سرمایه­ی اجتماعی (رویکردی نظری و تجربی در بین مردم شهرستان کاشان)، فصلنامه­ی جامعه­شناسی کاربردی ، سال بیست و دوم، شماره 2 (پیاپی 42).صص 120-95.
31. مسعودنیا، حسین، نجفی، داود، خداوردی، علی و سلیمی، یزدان (1392) بررسی رابطه دینداری و سرمایه اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان، فرهنگ در دانشگاه آزاد اسلامی، سال سوم، شماره سوم،صص 454-437.
32.ملاحسنی، حسین (1381) بررسی رابطة میزان سرمایه اجتماعی و نوع دینداری در بین دانش آموزان سال سوم دبیرستان در استان گلستان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشتة جامعه شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
33. نظری، بهروز (1381) تاثیر نگرش مذهبی در قضاوت اخلاقی و نوع دوستی دانش آموزان دوره راهنمایی و متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 81-80، معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، گروه پژوهشی علوم تربیتی.
 
34.Burley, D (2010). A Comparative Case Study on the Role of Social Capital in Community Economic Development Social Entrepreneurship (CEDSE). A Dissertation Submitted for the degree of Doctor of Education. Faculty of the Graduate School of Education and Human Development of the George Washington University.
35.Candland, Christopher. (2001). Faith as social capital: Religion and community development in Southern Asia Social Capital as a Policy Resource (pp. 129-148): Springer.
36. Ebstyne King, P, & Furrow, J. L. (2008). Religion as a resource for positive youth development: religion, social capital, and moral outcomes. Paper presented at the Meeting of the Society for Research in Child Development, Apr, 2001, Minneapolis, MN, US; A previous version of this article was presented at the aforementioned conference.
37.Fukuyama, Francis. (1999). Social Capital and Civil Society: Prepared for delivery at the IMF Conference on Second Generation Reforms.
38.Glock, C. Y & Stark, R. (1965). Religion and society in tension: Chicago: Rand McNally.
39.Himmelfarb, H.S. (1979). Agents of religious socialization among American Jews. The Sociological Quarterly, 20(4), 477-494.
40. L. Epley, J (2010). Religion and politics in contemporary Indonesia. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy (Political Science) in The University of Michigan.
41.Pouryoussefi, H. (1984). College impact on religiosity of Muslim students studying in the United States: University Microfilms.
42.Roof, W. C. (1979). Concepts and indicators of religious commitment: A critical review. The religious dimension, 17-45.
43.Spilka, B, Shaver, P. & Kirkpatrick, L. A. (1985). A general attribution theory for the psychology of religion. Journal for the scientific study of religion, 1-20.
44.Williams, P. J, & de Mola, P. F. L. (2007). Religion and social capital among Mexican immigrants in southwest Florida. Latino Studies, 5(2), 233-253.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
آزاد ارمکی، تقی و زارع، مریم(1387) دانشگاه، مدرنیته و دینداری، پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی، ویژه نامه پژوهش های اجتماعی، صص 159-134.
2.افشانی، سیدعلیرضا، عسگری ندوشن، عباس؛ حیدری، محمد و نوریان نجف آبادی، محمد (1390) رابطه دینداری با سرمایه اجتماعی در شهر نجف آباد، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 12، شماره 44، صص284-259.
3. الوانی، سید مهدی، شیروانی، علیرضا و سیدنقوی، میرعلی (1380) سرمایه اجتماعی: مفاهیم و نظریه ها، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 34و 33، صص 26-3.
4. ایوانز، دیوید تی و سلیمی، علی (1379) بررسى مجدد رابطه دین و جرم اثرات دین، کنترلهاى غیر دینى و محیط اجتماعى بر بزهکارى بزرگسالان، روش شناسی علوم انسانی، شماره 23، صص 182-145.
5. پورموسوی، فتح اله (1381) جامعه مدنی و سرمایه اجتماعی، مجله راهبرد، شماره 26،صص 183-159.
6.جابریان، نفیسه (1385) بررسی رابطه­ی دینداری و سرمایه اجتماعی مطالعه تطبیقی دانشجویان
کارشناسی زن دانشگاه تبریز، پایان­نامه­ی کارشناسی­ارشد رشته­ی جامعه­شناسی، دانشگاه تبریز،  دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.
7. جلایی مقدم، مسعود (1379) درآمدی بر جامعه شناسی دین. تهران: مرکز.
8 .جوادی آملی ، عبدالله( 1377) شریعت در آیینة معرفت، قم: مرکز نشر اسراء.
9.خلیلی، احسان (1390) بررسی تأثیر دینداری بر سرمایه­ی اجتماعی (مطالعه موردی: شهر تهران)، پایان نامه کارشناسی­ارشد، رشته جامعه­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
10. ذهبی، عاطفه (1394) بررسی تاثیر رابطه میان دین داری و سرمایه اجتماعی بر میزان نشاط اجتماعی در میان گردشگران مذهبی ایرانی(مورد مطالعه شهر مشهد)، دو فصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، سال 7، شماره 14،صص 91-77. 
11. ربانی علی و گنجی، محمد (1387) تحلیلی بر رابطه­ی دینداری و سرمایه­ی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه­ی علوم اجتماعی تابستان،(41)،صص 65-35.
12. سراج زاده، حسین (1378) نگرش ها و رفتارهای دینی نوجوانان تهرانی و دلالت های آن برای نظریه سکولارشدن، نمایة پژوهش سال سوم شماره 9 و 10 ، بهار و تابستان صص 118-105.
13. سراج زاده، حسن (1384) چالش های دین و مدرنیته، تهران: طرح نو.
14.شجاعی زند، علیرضا (1384) مدلی برای سنجش دینداری در ایران، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 6، شماره 1،صص 66-34.
15.شیانی، ملیحه و انصاری، محمدرضا (1393) تحلیلی بر کم و کیف سرمایۀ اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 5، شماره 2، پاییز و زمستان،صص 328-297.
16.شیخ الاسلامی، حسین(1378) مراحل شکل گیری هویت دینی کودکان 5 تا 12 ساله، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
17.شیروانی، امیر، دوس علی­وند، هدی، و حمید پورشریفی (1389) دینداری، معنویت، سرمایه­ی اجتماعی و سلامت روانی در دانشجویان، منتشر شده در اولین همایش کشوری دانشجویی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، لینک ثابت ثبت مقاله در پایگاه سیویلیکا:
 http://www.civilica.com/Paper-SNCSDH01-SNCSDH01_428.html
18.صباغ پور،علی اصغر (1373) بررسی نگرش های سیاسی مذهبی جوانان ذکورتهرانی (22-17سال) و عوامل مؤثر بر شکل گیری آن، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
19. طالبان، محمدرضا(1378) خانواده، دانشگاه و جامعه پذیری مذهبی، نشریه نامه علوم اجتماعی، شماره 13،صص 54-27.
20.طالبان، محمدرضا(الف 1378) دینداری و بزهکاری در میان جوانان دانش آموز، وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشی .
21.طالبان، محمدرضا (1380) دینداری و بزهکاری در بین نوجوانان دانش‌آموز، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
22.طباطبایی(علامه)، سید محمد حسین (1363) المیزان فی تفسیر القرآن(20 جلد)،  قم : بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی .
23. عاملی، سعید رضا (1382) جهانی شدن و فضای مذهبی، جهانی شدن و دین فرصت ها و چالش ها، مجموعه مقالات چهارمین کنگره دین پژوهان، قم، نشر احیاگران،صص 172-127. 
24. عیسی نژاد، ریبوار؛ محمد رضایی ، رسول؛ راحلی، حسین و کوهستانی، حسین (1393) بررسی رابطۀ باورهای دینی و سرمایۀ اجتماعی در جوامع روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بخش ایلخچی از توابع استان آذربایجان شرقی(، توسعۀ روستایی، دورۀ ششم، شمارۀ2،صص 318-299.   
25. فصیحی، امان ا... (1386) دین و سرمایه اجتماعی، معرفت، شماره 123،صص 100-79.
26. فوکویاما، فرانسیس(1379) پایان نظم، مترجم، غلامعباس توسلی، تهران: چاپ اطلس.
27..قاسمی، وحید و امیری اسفرجانی، زهرا (1390) تبیین جامعه­شناختی تأثیر دینداری بر سرمایه­ی اجتماعی درون گروهی (مطالعه موردی شهر اصفهان)، مجله­ی جامعه­شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان دوره 22، شماره 2.صص 46-21.
28.کتابی، محمود؛ گنجی، محمد؛ احمدی، یعقوب و معصومی، رضا (1383) دین، سرمایه­ی اجتماعی و توسعه­ی اجتماعی- فرهنگی، نشریه­ی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره 17، صص192-169.
29. کلمن، جیمز (1377) بنیادهای نظریۀ کنش، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نی.
30.گنجی، محمد و هلالی ستوده، مینا (1389) رابطه گونه­های دینداری و سرمایه­ی اجتماعی (رویکردی نظری و تجربی در بین مردم شهرستان کاشان)، فصلنامه­ی جامعه­شناسی کاربردی ، سال بیست و دوم، شماره 2 (پیاپی 42).صص 120-95.
31. مسعودنیا، حسین، نجفی، داود، خداوردی، علی و سلیمی، یزدان (1392) بررسی رابطه دینداری و سرمایه اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان، فرهنگ در دانشگاه آزاد اسلامی، سال سوم، شماره سوم،صص 454-437.
32.ملاحسنی، حسین (1381) بررسی رابطة میزان سرمایه اجتماعی و نوع دینداری در بین دانش آموزان سال سوم دبیرستان در استان گلستان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشتة جامعه شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
33. نظری، بهروز (1381) تاثیر نگرش مذهبی در قضاوت اخلاقی و نوع دوستی دانش آموزان دوره راهنمایی و متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 81-80، معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، گروه پژوهشی علوم تربیتی.
 
34.Burley, D (2010). A Comparative Case Study on the Role of Social Capital in Community Economic Development Social Entrepreneurship (CEDSE). A Dissertation Submitted for the degree of Doctor of Education. Faculty of the Graduate School of Education and Human Development of the George Washington University.
35.Candland, Christopher. (2001). Faith as social capital: Religion and community development in Southern Asia Social Capital as a Policy Resource (pp. 129-148): Springer.
36. Ebstyne King, P, & Furrow, J. L. (2008). Religion as a resource for positive youth development: religion, social capital, and moral outcomes. Paper presented at the Meeting of the Society for Research in Child Development, Apr, 2001, Minneapolis, MN, US; A previous version of this article was presented at the aforementioned conference.
37.Fukuyama, Francis. (1999). Social Capital and Civil Society: Prepared for delivery at the IMF Conference on Second Generation Reforms.
38.Glock, C. Y & Stark, R. (1965). Religion and society in tension: Chicago: Rand McNally.
39.Himmelfarb, H.S. (1979). Agents of religious socialization among American Jews. The Sociological Quarterly, 20(4), 477-494.
40. L. Epley, J (2010). Religion and politics in contemporary Indonesia. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy (Political Science) in The University of Michigan.
41.Pouryoussefi, H. (1984). College impact on religiosity of Muslim students studying in the United States: University Microfilms.
42.Roof, W. C. (1979). Concepts and indicators of religious commitment: A critical review. The religious dimension, 17-45.
43.Spilka, B, Shaver, P. & Kirkpatrick, L. A. (1985). A general attribution theory for the psychology of religion. Journal for the scientific study of religion, 1-20.
44.Williams, P. J, & de Mola, P. F. L. (2007). Religion and social capital among Mexican immigrants in southwest Florida. Latino Studies, 5(2), 233-253.