نقش عقلانیت دینی در نظریه سیاسی محمدحسین نائینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرضا

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

3 استادیار و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

چکیده

عامل عقلانیت در ایران دوره اسلامی به‌ویژه دوران معاصر همواره در چارچوب بستر دینی توانسته است در اندیشه علمای دینی نقش‌آفرینی کند. این روند در دوران مشروطه در اندیشه سیاسی محمدحسین نائینی در کتاب تنبیهالامة وتنزیهالملة در چارچوبی منسجم نشان‌دهنده فهم سیاسی وی از شرایط و مقتضیات زمان، نهاد پارلمان و در عین حال ایجاد همگرایی بین دیدگاه‌های سنت‌گرایان و تجددگرایان در تفهم مفاهیم دینی در عرصه سیاست و به تبع آن نظریه‌پردازی سیاسی وی در این زمینه است. در این مقاله تلاش شده است تا با رجوع به کتاب تنبیهالامة وتنزیهالملة نائینی با روش توصیفی−تحلیلی و براساس نظریه توماس اسپرینگر شاخص‌ها و ابعاد متمایز و ویژه عقلانیت دینی نائینی را درباره ضرورت وجود پارلمان و برقراری سلطنت اسلامیه به‌عنوان ساختاری جدید در عرصه سیاست در دوره مشروطه توصیف و تبیین شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Religious Rationality in the Political Theory of Mohammad Hossein Naeini

نویسندگان [English]

  • Seyed Alirea Beheshti 1
  • Ahmad Azin 2
  • Alireza Golshani 3
1 PhD candidate of Political Science, Department of Political Science, Shahreza branch of Azad University
2 Associate professor of Political Science, Azad University
3 Associate professor and head of the department of Plitical Science, Azad University, Shahreza
چکیده [English]

In Islamic Iran, rationality has played a major role in the thoughts of Religious scholars (ulama). The political thought of Mohammad Hossein Naeini during the Constitutional era, as found in his book “Tanbih al-Ummah” (Awakening of the People), demonstrates his political vision about realities like parliament, and represents a convergence between the views of traditionalists and those of the modernists in their comprehension of religion in the realm of politics, hence his place in political theorization. In this article, we adopt the theory of Thomas Spragens to evaluate Naeini’s “Tanbih ul-Ummah wa Tanzih ul-Millah” with a descriptive-analytical approach and to explain and describe the principles and aspects of Naeini’s religious rationality with regard to the urgency of parliament and the rule of Islam as a new structure in the political sphere of the Constitutionalism era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naeini
  • Tanbih al-Ummah
  • religious rationality
  • political theory
  1. قرآن کریم

    1. اسپرینگر، توماس (1392(، فهمنظریه‌هایسیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، تهران: نشر آگه.
    2. پترسون، مایکل )1387)، عقل و اعتقاد دینی، تهران: انتشارات طرح نو.
    3. جوادی آملی، عبدالله (1378)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: نشر اسراء.
    4. حیدری، بهنوئیه )1389(، اندیشه سیاسی میرزا محمدحسین نائینی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    5. طاهری، ابوالقاسم (1384)، روش تحقیق در علوم سیاسی، تهران: قوس.
    6. فیرحی، داود (1392)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران: نشر نی.
    7. گلشنی، علیرضا (1392)، «بررسی شهودگرایی از منظر فلاسفه اسلامی و غربی و تأثیر آن بر سیاست»، مجله علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرج، شماره 23.
    8. لک‌زایی،حامدگ (بهار 1382)، «روش‌شناسی در فقه سیاسی شیعه»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 21.
    9. مطهری، مرتضی )1373)، اسلام و مقتضیات زمان، تهران: انتشارات صدرا.
    10. ـــــــــ (1358)، آشنایی با علوم اسلامی، تهران: صدرا.
    11. منوچهری، عباسی (1392)، سیاست و روش در علوم سیاسی، تهران: سمت
    12. نائینی، محمدحسین (1389)، تنبیه الامة و تنزیه الملة، بازنویسی محسن هجری، تهران: نشر صمدیه.
    13. میر موسوی، سیدعلی (1392(، اسلام، سنت، دولت مدرن، تهران: نشر نی.