مدیر بخش جامعه‌شناسی دین، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده
چه معنایی برای مرگ می توان تصور کرد؟ مردن را چگونه باید فهمید؟ با مرگ خود و مردن در لحظه سرنوشت چگونه مواجه می‌شویم؟ اینها سؤالاتی وجودی هستند به قدمت تاریخ زیستن. ما برای زیستنی معنامند نیازمند مواجهه‌ای درست با مرگ خود و مردن دیگری هستیم. فرهنگ، زیست جهانی است که چنین مواجهه‌ای را می‌سازد. منبع این ساختن نیز همان روایت‌های علم و دین از مرگ و مردن است. برای تحلیل روایت علم اجتماعی، به سراغ ادبیات جامعه شناسی مرگ و مردن خواهیم رفت؛ و برای تحلیل روایت دانش دینی به کاویدن دو سر متن مهم در دانش دینی نهج‌البلاغه و مثنوی معنوی، خواهیم پرداخت. نتایج تحلیل روایت‌ها نیز به ترتیب در همین سه بخش خواهد آمد. وفق مقتضیات چنین پژوهش‌هایی به مناسب‌ترین روش نیز، تحلیل محتوای کیفی،[1] اتکا شده است. اما به لحاظ پرهیز ما از مفروض‌سازی و نظریه‌گرایی (که البته در جای مناسب خود امری است متعارف) این کاوش از جنس پژوهش‌های پدیدارشناختی نیز هست.
Death and dying: narratives of social sciences and religious knowledge:
(Social theory, Nahj-albalagheh, Masnavi Ma'navi
چکیده [English]
You can imagine what it means to die? How should we understand death? How we will face death and the decisive moment of dying? Though, these are existential questions as old as the history of life. To live significantly, we need a true encounter with our death and the others' dying. Culture is a kind of world life that makes such an encounter possible. This can be derived from narratives of science and religion concerning death and dying. To analyze the narratives of social science, the related literature of death and dying was investigated. Two important works in religious knowledge namely Nahj-albalagheh and Masnavi Ma'navi were studied to explore the narratives of religious knowledge. The results of these analyses were presented in three sections respectively. Complying with the requirements of such studies qualitative content analysis as the most appropriate methodology was used. To avoid from hypothesizing and theorizing–of course common in their suitable position- this study can be considered as phenomenological research.
کلیدواژگان [English]
Death, Dying, Religious knowledge, Social science, Nahj-albalagheh
مراجع
* قرآن کریم.
امام علیg (1360)، نهج‌البلاغه عربی، صبحی صالح، قم: من منشورات دارالهجره.
امام علی (1373)، نهج‌البلاغه فارسی، سیدجعفر شهیدی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
اعتمادی‌نیا، مجتبی (1388)، «در باب تجربه‌های نزدیک به مرگ»، سایت دانشگاه ادیان و مذاهب قم، (www.religions.ir).
الیاس، نوربرت (1389)، تنهایی دم مرگ، ترجمه امید مهرگان و صالح نجفی، تهران: گام نو.
خاتمی، احمد (1390)، آسمان‌های دگر: راهنمای پژوهش در مثنوی معنوی مولوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
درانی انارستانی، منا (1390)، «انسان‌شناسی دینی مرگ و مردن»، سایت انسان‌شناسی و فرهنگ،(www.anthropology.ir).
علیانسب، سید حسین (1392)، «بررسی رابطه دینداری و اضطراب مرگ در بین دانشجویان و طلاب شهر قم»، سایت راسخون، (www.rasekhon.ir).
کریمی، مرتضی (1389)، «دین، بیماری و مرگ»، سایت انجمن جامعه‌شناسی ایران، (www.isa.org.ir).
مولوی رومی بلخی، جلال‌الدین محمد (1375)، مثنوی معنوی مولوی، براساس نسخه قونویه، 2جلدی، به تصحیح و پیشگفتار عبدالکریم سروش، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
11. یگانه سفیدان، رسول (1392)، «دین و ترس از مرگ»، سایت سازمان تبلیغات اسلامی، (www.ido.ir).
12. Blain, M.Jay (2001), “the politics of death: a sociological analysis of revolutionary communication”, in: www.dissertation.com/library-1121318a/htm−2013.
13. Bryant, C.D. (2006), “the sociology of death and dying”, in: www.virginiapolytechnicinstitute.cdbryant/articles−2013.
14. Bunce, C. (2009), “thanatology: the sociology of death and dying”, online course, in: www.cbunce−ms.la.edu/2013.
15. Conner, M.O & J., Breen (2009), “one size fit all? The intersection between social class and grief research”, in: www.mo,conner.com/2013.
16. Cullen, j.p (1998), “a reflexive sociology of death”, M.A dissertation in sociology, university of Regina, Canada, in: www.uregina.ca/studentsdissertations−2013.
17. Foundation, Lien (2010), “the quality of death: ranking end−of−life−care across the world”, economist intelligence unit commissioned, in: www.eiu.com/ lienfoundation−qualityofdeath.
18. Gorman, S.M.O (1998), “death and dying in contemporary society− an evaluation of current attitudes and rituals associated with death and dying and their relevance to recent understanding of death and healing”, journal of advanced nursing, 27, pp.1127−1135.
19. Holloway, M. (2009), “religion, secularism and social class in contemporary funerals”.
20. Kellehear, A. (2008), “dying as social relationship: a sociological review of debates on the determination of death”,social sciences and medicine, 66, pp.1533−1544.
21. Kellehear, A. & P. Heaven, et al (1990), “community attitudes toward NDE (near death experiences): a Chinese study”, journal of NDE, 8, 3, pp. 163−173.
23. Mui Hing Mak, J. & M. Clinton (1999), “promoting a good death:an agenda for outcomes research− a review of the literature”, Nursing Ethics, 6, 2, pp. 97−107.
24. Robinson, J.D. (2006),“death and the cultural landscapes− on the cemetery as a monuments to nature”, in: www.jdrobinson.essexuniversity.uk.
25. Tiefenwerth, J.I. (2012), “the sociology of death and dying –syllabus”, {soc.305.500 / stefen.f. Austin state university} in: www.sfasu.edu.
26. Willmute, H. (2000), “death:so what? Sociology and sequestration”, sociological review, 48, 4, pp.649−665.
ابتدای صفحه