پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
عارضهیابی نظام اداره خدمات فرهنگی تبلیغ دین از منظر مدل مرجع زنجیره تأمین
5
36
FA
کریم
ابراهیمی
دانشگاه تهران
k.ebrahimi@chmail.ir
میثم
شهبازی
دانشگاه تهران
meisamshahbazi@ut.ac.ir
جعفر
رحمانی
عضو هیأت علمی و دانشیار گروه مدیریت دانشگاه بین المللی المصطفی
0384459@gmail.com
10.30471/soci.2020.6945.1582
امروزه خدمات فرهنگی بهعنوان یکی از مهمترین پیشرانهای اقتصادی و اجتماعی تلقی میشوند و بهبود مستمر نظام اداره این نوع از خدمات درجه اهمیت قابل توجهی دارد. بهرغم اهمیت فراوان خدمات فرهنگی اما ساختار و چارچوب علمی که عارضههای این حوزه را شناسایی و از این طریق راهکار مناسبی تجویز کند وجود ندارد. هدف از این مطالعه بررسی عارضهها و آسیبهای چارچوب نظام اداره خدمات فرهنگی از منظری علمی و تخصصی تدوین مدل مطلوب اداره خدمات فرهنگی تبلیغ دین است. روش این پژوهش تحلیل مضمون است که با بهرهگیری از آن 10 عارضه اصلی نظام اداره خدمات فرهنگی در وضعیت موجود و راهحلهای این عارضهها شناسایی شد. پس از شناسایی این عارضهها و نقشهایی که میتواند به رفع عارضهها کمک کند، از منظر مدل مرجع زنجیره تأمین اسکور ایفای هر کدام از نقشها به عهده یکی از موجودیتهای مدل مرجع زنجیره تأمین اسکور نهاده شد. در نهایت نظام عارضهها، نقشها و موجودیتها مشتمل بر 10 عارضه تقاضامحور نبودن ، ضعف در تنوع، دسترسناپذیری، ضعف در اثرگذاری، فقدان نظام ارزیابی، ضعف در نظام تعاملات، زمان پاسخ، ضعف زنجیره در حفظ و توسعه بازار، عدم بهرهوری هزینه و ساختار زنجیره و نقشهای بهبوددهنده آنها، و پنج موجودیت سیاستگذاری، تأمین، تولید و تحویل، ارزیابی و توانمندسازی ترسیم شد. این مدل بهمثابه راهنمای عمل راهبردی برای سیاستگذاران و کنشگران عرصه اداره خدمات فرهنگی تبلیغ دین بوده و میتواند نقش مؤثری در ایجاد همافزایی بین این کنشگران و افزایش کارآمدی نظام اداره خدمات فرهنگی تبلیغ دین ایفا نماید.
مدیریت فرهنگی,نظام تبلیغ,زنجیره تأمین خدمات فرهنگی,خدمات فرهنگی و تبلیغی,عارضهیابی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1805.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1805_15d5ad28ab7e5041628b5a00c55be614.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
رابطه مؤلفههای هوش معنوی با وحدت اسلامی دانشجویان
37
54
FA
زهرا
فروتنی
0000-0002-5741-9297
عضو هیئت علمی گروه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت و اقتصاد و حسابداری دانشگاه پیام نور
foroutani.dr@gmail.com
عطیه
بحرانی
0000000332924614
استادیار گروه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت و اقتصاد و حسابداری دانشگاه پیام نور ، ایران
bohrani468@gmail.com
10.30471/soci.2021.6278.1479
اهمیت و ضرورت حفظ وحدت اسلامی در جامعه ما بهویژه در برهه کنونی بر کسی پوشیده نیست. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر سنجش رابطه مؤلفههای هوش معنوی با وحدت اسلامی است. روش تحقیق توصیفی−همبستگی از نوع کاربردی است. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویان دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی در سال 1397 با 5000 دانشجوست. ابزار سنجش متغیرها، پرسشنامه است. از آزمون چولگی و کشیدگی جهت تشخیص نرمال بودن دادهها و از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون برای آزمون پپها استفاده شده است. یافتهها، رابطه مثبت و معنادار بین مؤلفههای هوش معنوی با وحدت اسلامی دانشجویان را تأیید میکند. همچنین نتایج پژوهش نشان میدهد مؤلفههای تفکر وجودی انتقادی، تولید معنای شخصی، آگاهی متعالی و گسترش خودآگاهی، به ترتیب 5/6، 22، 11 و 9/2 درصد از تغییرات در وحدت اسلامی را تبیین میکنند. براساس یافتههای تحقیق میتوان نتیجه گرفت که با تقویت مؤلفههای هوش معنوی، وحدت و انسجام اسلامی دانشجویان افزایش مییابد.
هوش معنوی,وحدت اسلامی دانشجویان,دانشگاه پیام نور
https://soci.rihu.ac.ir/article_1844.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1844_4af05bcd9557e4ce2dba4036ff35ba2b.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
بررسی چالش میان اخلاق مراقبت و بیطرفی اخلاقی در روابط والدین و فرزندان از منظر اسلامی
55
78
FA
سمیه السادات
موسوی
0000-0003-1621-7282
دانشگاه معارف اسلامی/قم/ایران
smhosna110@gmail.com
مسعود
آذربایجانی
0000-0002-4307-4240
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
mazarbayjani110@yahoo.com
10.30471/soci.2021.5782.1414
اگر افراد در یک انتخاب بین کمک به نزدیکان خود و کمک به دیگران قرار گیرند، آیا اخلاقاً مجازند نزدیکان خود را ترجیح دهند یا باید انتخابی بیطرفانه داشته باشند؟ این چالشی است که بین دو دیدگاه بیطرفی اخلاقی و اخلاق مراقبت در مورد روابط اجتماعی وجود دارد. بر اساس بیطرفی اخلاقی، همه انسانها با هم برابرند و عملی اخلاقی است که بیطرفانه صورت گیرد. اما اخلاق مراقبت میگوید مهمترین مسئولیت اخلاقی ما در قبال نزدیکان و کسانی است که توانایی مراقبت از آنها را داریم. این پژوهش با تمرکز بر روابط والدین و فرزندان، با هدف دستیابی به راه حل تعارض، به بررسی ادله موافقان و مخالفان دو دیدگاه پرداخته و در این مسیر از روش تحلیل تطبیقی بر اساس الگوی جورج بردی بهره جسته است. نتایج نشان میدهد دلایل هر دو دیدگاه، اتقان کافی ندارد. راهکارهای پیشنهادی این دو دیدگاه غربی نیز یا منطقی نبوده و یا بیملاک و محدود به امور مادی هستند؛ اما راهکار به دست آمده از آموزههای اسلام بیان میدارد تعهدات خاص والدین و جانبداری آنها از فرزندان، صرفاً منحصر در وظایفی است که دین برای آنها تعیین کرده؛ اما خارج از محدوده این وظایف، ملزم به رعایت بیطرفی بین فرزندان خود و سایر کودکان در همه امور مادی و معنوی هستند.
بیطرفی اخلاقی,اخلاق مراقبت,برابری کامل,نقش اجتماعی,جانبداری جزئی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1837.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1837_cf7215fd46927ca0082f1dca2ea5c420.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
رهیافتی اجتماعی به پدیده قمه زنی (مورد مطالعه شهرستان خمینی شهر)
79
112
FA
میثم
رضوان پور
دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، ایران
rezvanpour_m61@yahoo.com
اصغر
محمدی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، ایران
asghar.mo.de@gmail.com
10.30471/soci.2021.4612.1258
پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی گرایش به قمهزنی که نه تنها مورد اعتراض بسیاری از صاحبنظران دینی و اجتماعی بوده بلکه در موارد قابل توجهی آسیبهای مختلف اجتماعی و فرهنگی از قبیل دینگریزی، اضطراب و خشونت، تخریب چهرۀ شیعیان در بین سایر مذاهب و... را بهدنبال دارد، انجام شده است. جامعه آماری، از قمهزنان ساکن در خمینی شهر هستند که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 260 نفر و به روش نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدهاند. پرسشنامه محققساخته و روایی ازسوی متخصصان تأیید و پایایی با میانگین آلفای کرونباخ 915/0 تأیید شد. در بررسی متغیرها از آمار توصیفی و در بررسی ارتباط بین متغیرها از آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t) استفاده شد. نتایج آزمون: بین فقدان شناخت از تعالیم دینی، وجود برخی از گروههای مرجع، تعصب به سنتهای خانوادگی، سطح سواد، ارتباط با گروه همسالان و داشتن انگیزههای معنوی و گرایش به قمهزنی رابطه معناداری وجود دارد. بین پایگاه اقتصادی و اجتماعی با گرایش به قمهزنی ارتباط معنادار تأیید نگردید.
پایگاه اجتماعی,گروه مرجع,تعصبات قومی,سطح سواد,گروه همسالان
https://soci.rihu.ac.ir/article_1863.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1863_c18cf8d887a80eafb39f867822db9632.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
اولویتبندی و وزندهی ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی جهت سنجش آن در جمهوری اسلامی ایران
113
143
FA
علی
مصطفوی ثانی
0000-0002-1148-8414
دانشگاه امام صادق
mostafavisani@gmail.com
حسین
سرآبادانی
0000-0003-4854-5213
دانشگاه امام صادق
87sarabadani@gmail.com
سید احسان
خاندوزی
0000-0002-6950-5424
استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی
ehsankhandoozi@atu.ac.ir
10.30471/soci.2021.7146.1616
ارزیابی وضعیت عینی تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، ازجمله الزامات مهم حکمرانی ملی در جمهوری اسلامی ایران است. یکی از روشهای متداول جهانی در این زمینه، بهرهگیری از فناوری «شاخص ترکیبی» است. شاخصهای ترکیبی امروز به نحو گسترده در دنیای معاصر متداول شده و عملاً به جهت ماهیت ارزشی و جهتگیرانه آن، بهعنوان یکی از سازوکارهای حکمرانی جهانی مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. پژوهش حاضر حسب یک نظریه مبنا و شاخص ترکیبی مستخرج از آن پیرامون عدالت اجتماعی در ایران، به اولویتبندی بخشهای مختلف شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی در ایران پرداخته است. «وزندهی» یکی از ارکان حیاتی شاخصهای ترکیبی متداول بوده که به طور عمده مبتنی بر یک نظریه مشخص یا دیدگاه خبرگانی، سامان میپذیرد. در این مقاله با بهرهگیری از روش تحلیل سلسلهمراتبی بهبودیافته فازی (FAHP) ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی براساس نظر خبرگان حوزه عدالت وزندهی و اولویتبندی شده است. نتایج این مطالعه حاکی است در 5 طبقه و سه حوزه اصلی شاخص ترکیبی، بخشهای بازار کار، فقر و آموزش (در حوزه تبادلات اقتصادی)، بخش روابط خانوادگی (در حوزه تعاملات اجتماعی) و بخش عدالت سیاسی و مدنی (در حوزه حکمرانی سیاسی) از بالاترین وزن اهمیت از دیدگاه خبرگان جهت تحقق عدالت اجتماعی در ایران برخوردار هستند. حسب این وزندهی، نتایج شاخص در 5 طبقه اصلی برای سالهای 1385 تا 1397 در جمهوری اسلامی ایران، گزارش شده است. حسب این نتایج، بالاترین کاهش نمره در طبقه «عدالت در تعاملات اجتماعی» و بالاترین افزایش نمره در طبقه «ضمان اجتماعی» (عدالت در سلامت و آموزش) بوده است.
عدالت اجتماعی,شاخص ترکیبی,عدالت اقتصادی,تحلیل سلسلهمراتبی فازی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1832.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1832_2c8a8078f6ca4c0b2dac1a20de47c142.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
بررسی تطبیقی «برساختگرایی اجتماعی» و «نظریۀ اقتران شدید»: یک مطالعۀ تطبیقی در حوزۀ هستیشناسی اجتماعی
145
168
FA
صالح
کریمی مهرآبادی
0000-0002-1654-1157
دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، تهران، ایران
saleh.mehrabadi@gmail.com
سید حسین
نبوی
0000-0001-5813-419X
گروه جامعه شناسی، دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تهران، ایران
nabavi@khu.ac.ir
10.30471/soci.2021.7260.1624
مقالۀ حاضر به معرفی و مقایسۀ پیامدهای نظری دو دیدگاه متفاوت در حوزۀ «هستیشناسی اجتماعی»، یعنی نظریۀ «برساختگرایی اجتماعی» و نظریۀ «واقعیتهای اجتماعی و اقتران شدید» میپردازد. هر دوی این نظریات قائل به فردگرایی هستیشناختی هستند، اما به سنّتهای فکری متفاوتی تعلق دارند. برساختگرایی اجتماعی بیش و پیش از همه متأثر از پدیدارشناسی اجتماعی آلفرد شوتس است. همچنین این دیدگاه از زمینۀ وسیعتر سنّت پدیدارشناسی ادموند هوسرل و برخی اندیشههای ماکس وبر تأثیر پذیرفته است. در مقابل، نظریۀ «اقتران شدید» ریشۀ در فلسفۀ زبان برخی اندیشمندان مسلمان دارد. در سنت تعلیمی مسلمانان، بیشتر مباحث مربوط به حوزۀ فلسفۀ زبان در دانش اصول فقه تبلور یافتهاند و این دیدگاه نیز تا حدّ زیادی از اندیشههای فلسفۀ زبانیِ میرزای نائینی و شهید محمدباقر صدر الهام گرفته است. در پژوهش حاضر، پس از ارائۀ تصویری از دو نظریۀ مذکور، با روشی مقایسهای و تحلیلی، نشان داده خواهد شد که نظریات قائل به «فردگرایی هستیشناختی»، در عین وجوه اشتراک فراوان (نظیر تمرکز بر ذهنِ انسانی و قواعد حاکم بر آن)، ضرورتاً پیامدهای نظری و روششناختی یکسانی به دنبال ندارند و ریشۀ این اختلاف پیامدها در مفروضات فلسفی متفاوت آنهاست.
اقتران شدید,برساختگرایی اجتماعی,پدیدارشناسی اجتماعی,فردگرایی هستیشناختی,هستیشناسی اجتماعی,آلفرد شوتس,سیدیفرد
https://soci.rihu.ac.ir/article_1855.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1855_0db449bda79b856a8d2f11e368d032d3.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
سرمایه اجتماعی کلان برحسب نوع مذهب در پیمایشهای ملی سرمایه اجتماعی
169
192
FA
محبوبه
بابایی محمدی
دانشگاه تهران- دانشکده علوم اجتماعی- گروه مطالعات توسعه
mahboobeh.babaie@ut.ac.ir
یونس
نوربخش
دانشیار دانشگاه تهران
ynourbakhsh@ut.ac.ir
10.30471/soci.2021.4905.1290
مذهب میتواند شبکهای از اعتماد و مشارکت را در بین افراد ایجاد کند و یکی از عوامل موجد سرمایه اجتماعی است. بر این مبنا، در این پژوهش با استمداد از دادههای پیمایشهای طرح ملی سنجش سرمایه اجتماعی در سالهای 1384 و 1394، به بررسی رابطۀ سرمایه اجتماعی در سطح کلان در بین مذاهب (شیعه، سنی، اقلیتهای دینی) کشور پرداخته شده است. مؤلفههای سرمایه اجتماعی در این پژوهش با دو عنصر اعتماد و روابط اجتماعی مشخص شده است.<br /> تحلیل یافتهها با استفاده از روش تطبیقی و به صورت تحلیل ثانویه انجام شده است. تحلیلها نشان داد؛ در پیمایش 1384 بین شاخص پنداشت از عملکرد نظام و پنداشت از نکویی جامعه و شاخص ارزیابی از آینده با نوع مذهب رابطه معنادار وجود دارد؛ اما این شاخصها در پیمایش ملی 1394 با نوع مذهب رابطه معنادار نداشته است و پاسخگویان از مذاهب مختلف، دارای سرمایه اجتماعی کلان همسانی میباشند. در مجموع، سرمایه اجتماعی کلان طی پیمایش 1384 از وضعیت بهتری نسبت به سال 1394 برخوردار بوده است.
دین,مطالعات تطبیقی,سرمایه اجتماعی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1892.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1892_b3c8e1978baac70b5a2849f8fdb8c529.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
تحلیل میراث اجتماعی بیماری کرونا با نگاهی به الزامات فقهی حقوقی
193
215
FA
زهرا
محدثی
0000-0002-4759-3080
دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ دانشکده الهیات و معارف اسلامی؛ دانشگاه فردوسی مشهد؛ مشهد؛ ایران.
za.mohadesi@gmail.com
حسین
ناصری مقدم
0000-0003-0473-811x
گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ دانشکده الهیات و معارف اسلامی؛ دانشگاه فردوسی مشهد؛ مشهد؛ ایران.
naseri1962@um.ac.ir
علیرضا
عابدی سرآسیا
0000000252928009
گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ دانشکده الهیات و معارف اسلامی؛ دانشگاه فردوسی مشهد؛ مشهد؛ ایران.
a-abedi@um.ac.ir
10.30471/soci.2021.7064.1602
عوامل متعددی در جهان موجب شکلگیری میراث اجتماعی برای ابناءِ بشر میشود، یکی از این عوامل حسب شرایط وضعی میتواند بیماریها باشد، که بیماری کرونا از جملۀ آن مصادیق است امّا اینکه چطور بیماری کرونا میتواند زمینهساز میراثاجتماعی باشد ابهامی است که در پاسخ به آن مبادرت به انجام پژوهشی نمودیم، در این پژوهش که به شیوه توصیفی−تحلیلی با توجّه به قواعد علومشناختی و بالاخص نظریّات زبانشناختی که دلالت بر تغییر مفاهیم نظری دارد، انجام گردید، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که بیماری کرونا از آن حیث که میتواند مفاهیم مختلف رایج در عرصه فقهی و حقوقی را تغییر دهد، میتواند از دو طریق زمینهساز ایجاد میراثاجتماعی گردد، نخست آنکه بیماری یادشده موجب توجّه فقها و حقوقدانان به تاریخ اجتماعی برای تطبیق نمونههای مشابه در جهت صدور احکام و فتاوی و وضع قوانین میگردد که حسب مورد، منکعسکننده توالی یا تبدیل رفتار اجتماعی خواهد بود، یا آنکه برحسب اقتضای شرایط، فقها و حقوقدانان الزامات فقهی حقوقی را ایجاد میکنند که زمینهساز رفتارهای مشابه برای افراد در نسلهای بعد در مقابل بیماریهای واگیردار میگردد که در این صورت بیماری کرونا بهمعنای واقعی کلمه زمینهساز میراثاجتماعی خواهد بود.
میراثفرهنگی,بیماری کرونا,دستورالعملهای بهداشتی,الزامات قانونی,الزامات فقهی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1841.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1841_dae4402143220295f15ec2d95f3249c7.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
مطالعه تبیینی تئوری انقلاب هانتینگتون در انقلاب تونس (تحلیلی نو بر ریشه تاریخی تحولات 2011)
217
242
FA
بهزاد
قاسمی
0000-0003-0086-2535
استادیار دانشگاه امام حسین
ghasemi.b1981@gmail.com
10.30471/soci.2021.6032.1447
مطالعه و تحلیل نظریه انقلاب هانتینگتون با انقلاب تونس از اهداف مهم این پژوهش است. یکی از نظریههایی که در وقوع انقلابها ارائهشده، نظریه توسعه ناموزون و تئوری شکاف هانتینگتون است. تحولات سیاسی و انقلاب تونس براساس نظریه مذکور مورد مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نوع هدف، تحقیق بنیادی است که به روش کیفی و با استفاده از تکنیک توصیف و تحلیل و با ابزار فیشبرداری از منابع کتابخانهای، اسناد، مدارک و سایتهای معتبر علمی انجام گرفته است. نگارنده در این مقاله درصدد پاسخدهی به این پرسش هست که؛ نظریه هانتینگتون، به چه میزان توانایی تبیین انقلاب تونس را داراست و تا چه اندازه میتوان انقلاب تونس را در چارچوب نظریه مذکور تبیین کرد. یافتههای توصیفی و تحلیلی پژوهش نشان میدهد، شاخص توسعه اجتماعی و اقتصادی در تونس مطابقت داشته و عدم توسعه سیاسی و بحران در مشارکت سیاسی بهعنوان عامل اصلی انقلاب در تونس بوده است. در نتیجه شاخص و نشانههای موجود در نظریه انقلاب هانتینگتون براساس اطلاعات و دادههای موجود با انقلاب تونس مطابقت دارد. در نتیجه نظریه انقلاب هانتینگتون دارای سه شاخص توسعهیافتگی اقتصادی و اجتماعی و عدم توسعه سیاسی است. نیاز به مشارکت سیاسی علت اساسی انقلاب تونس بوده و در زمینه توسعه اجتماعی و اقتصادی وضعیت حاکم بر کشور تونس مانع از توزیع و اجرای عادلانه بوده در نتیجه منجر به نابرابری اجتماعی شد. به سخنی دیگر مشکل اقتصادی تونس ریشه در عدم توسعه اقتصادی نداشته؛ بلکه نتیجه شکاف اجتماعی، فساد، رانت و سلطه اقتصادی زین العابدین بن علی و خاندانش بر تونس بود.
انقلاب,نظریه هانتینگتون,جهان اسلام,شکاف اجتماعی,تونس
https://soci.rihu.ac.ir/article_1836.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1836_475d13e32bb4d9a805cadbb9a5ae952e.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
مقایسه سلامت روابط زناشویی در زنان متأهل حوزوی و غیرحوزوی
243
255
FA
جواد
خدادادی سنگده
گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی تهران
javad.khodadadi7@gmail.com
محسن
رضایی آهوانویی
گروه روانشناسی و مشاوره دانشگاه فردوسی مشهد
mohsen.rezaieeahvanuiee@mail.um.ac.ir
اصغر
عبدالهی
دانشگاه آزاد واحد کیش
mohsenrezaiee.ir69@hotmail.com
فروغ
آموستی
دانشگاه خوارزمی تهران
mohsenrezaiee.ir69@yahoo.com
10.30471/soci.2020.6500.1517
این تحقیق به منظور مقایسه سلامت رابطه زناشویی زنان متأهل حوزوی و غیرحوزوی در سال 95−96 انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی و از نوع پسرویدادی است. جامعه آماری پژوهش عبارت بود از تمامی زنان متأهل حوزوی و غیرحوزوی شهر تهران که حداقل دارای یک فرزند بودند. از این بین تعداد 533 نفر (شامل 233 حوزوی و 300 غیرحوزوی) به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از مقیاس سلامت خانواده ایرانی (IFHQ) و پرسشنامه جمعیتشناختی استفاده شد. دامنه سنی شرکتکنندگان در پژوهش برای گروه حوزوی بین 20 تا 49 سال با میانگین سنی 3/36 و برای افراد غیرحوزوی بین 21 تا 52 سال با میانگین 6/37 بود. دادهها با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین سلامت روابط زناشویی و ابعاد آن در زنان متأهل حوزوی و غیرحوزوی وجود دارد و زنان متأهل حوزوی سلامت بیشتری را نشان میدهند (p <0.001). بنابراین شایسته است که پایهها و مایههای دینی در پرداختن به خانوادهها و زوجین با توجه بیشتری دنبال شود.
سلامت رابطه زناشویی,زنان متأهل,حوزوی و غیرحوزوی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1807.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1807_37eb39ff158e1e470d7cb358ca5d4cb8.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر پایبندی به سبک زندگی اسلامی در میان دانشجویان دانشگاه کاشان
257
287
FA
اسدالله
بابایی فرد
0000-0002-7021-0594
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه کاشان
babaiefardm@gmail.com
10.30471/soci.2021.6788.1565
امروزه ما در زمینۀ پایبندی به سبک زندگی اسلامی، در معنایِ واقعیِ آن، شاهد برخی پارادوکسها و چالشهای بنیادی هستیم. برای پاسخگویی به چرایی چنین پارادوکسها و چالشهایی نیازمند بررسیهای نظری و تجربی گسترده هستیم. جامعۀ آماری این پژوهش دانشجویان دانشگاه کاشان بوده است. روش این پژوهش از نوع روش پیمایشی و جمعیت نمونۀ آن 329 نفر بوده است. در این پژوهش از روش نمونهگیری طبقهای استفاده شده است. آزمونهای رابطۀ میان پایبندی به سبک زندگی اسلامی و ویژگیهای عمومی پاسخگویان نشان دادند که: محل تولد، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، رشتۀ تحصیلی، مقطع تحصیلی، قومیت و مذهب ارتباطی با میزان پایبندی به سبک زندگی اسلامی نداشتهاند. در آزمون فرضیات پژوهش نیز نتایج زیر بهدست آمد: 1. بین متغیرهای پایگاه اقتصادی−اجتماعی، سن، وضعیت تحصیلی و جمعیت خانوار پاسخگویان و میزان پایبندی به سبک زندگی اسلامی در میان آنها رابطۀ معنادار وجود ندارد؛ 2. متغیرهای امکانات فرهنگی، عملکرد گروه مرجع جهانی و گذران اوقات فراغت تأثیر معنادار در پایبندی دانشجویان به سبک زندگی اسلامی ندارند؛ 3. بین متغیرهای عملکرد تربیتی و فرهنگی خانواده، سرمایۀ فرهنگی، عملکرد تربیتی و فرهنگی دانشگاه، سرمایۀ اجتماعی، عملکرد گروه دوستان در زمینۀ تربیتی و فرهنگی، عملکرد گروه مرجع ایرانی و عملکردِ رسانههای ارتباط جمعی ایرانی با متغیر پایبندی به سبک زندگی اسلامی رابطۀ معنادار و مستقیم وجود دارد؛ 4. متغیر عملکرد رسانههای ارتباط جمعی جهانی تأثیر معنادار و معکوس در پایبندی به سبک زندگی اسلامی دارد. در پایان پژوهش نیز راهکارهایی برای رویارویی با چالشهای پایبندی به سبک زندگی اسلامی ارائه شده است.
عملکرد تربیتی خانواده,عملکرد تربیتی دانشگاه,عملکرد گروههای مرجع,عملکرد رسانههای ارتباطی,پایبندی به سبک زندگی اسلامی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1898.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1898_08e4da547ce6986e08c6364d9922e41e.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
دینداری و بینظمی: تحلیل جامعهشناختی نقش بازدارنده دینداری در بینظمی اجتماعی (مطالعه موردی: سربازان یک واحد نظامی)
289
315
FA
علی اصغر
فیروزجائیان
0000-0003-1525-3142
هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه مازندران
firozjayan@gmail.com
وحید
جانمحمدی لرگانی
0000-0002-2774-4658
دانشگاه مازندران
v_janmohammadi113@yahoo.com
حدیث
مینایی
0000-0001-9185-8819
دانشگاه خوارزمی
hadisminai63@gmail.com
10.30471/soci.2021.6516.1521
براساس قانون خدمت وظیفه عمومی ایران، اتباع ذکور جامعه با پدیدهای به نام خدمت وظیفه روبهرو هستند. خدمت سربازی در واقع نوعی فرایند پیادهسازی هماهنگی و انسجام در بین افراد مشمول این قانون میباشد، از این رو نظم گروهی از اهمیت بالایی در این شرایط برخوردار است. در این مسیر شناسایی عواملی که در پیشگیری از بینظمیهای اجتماعی نقش تأثیرگذار دارند، ضروری و پر اهمیت است. هدف پژوهش حاضر شناخت نقش دینداری در تبیین بینظمی میان سربازان وظیفه است. جمعیت آماری مطالعه حاضر را سربازان یک واحد نظامی تشکیل میدهند. این مطالعه، نوعی پژوهش کمی از نوع مطالعه پیمایشی میباشد و ابزار گردآوردی اطلاعات در آن پرسشنامه است. فرایند انتخاب نمونه نهایی برحسب نمونهگیری تصادفی طبقهبندیشده متناسب بوده است که براساس فرمول کوکران میان 303 نفر توزیع گردیده است. تحلیل دو متغیر بیانگر رابطه معنیدار و معکوس میان دینداری و بینظمی است. همچنین تحلیل چندمتغیره نشان میدهد که میان چهار بعد؛ بعد اعتقادی (357/0−) بالاترین اثر کل را بر بینظمی داشته است و پس از آن بعد پیامدی (173/0−)، بعد مناسکی (130/0−) و بعد تجربی (077/0−) در ردههای بعدی تأثیرگذاری قرار دارند. همچنین ضریب تعیین (R2) نیز 128/0 درصد محاسبه شده است به این معنی که چهار بعد متغیر دینداری توانایی پیشبینی 13 درصد از تغییرات «بینظمی» را داشتند.
سربازی,بینظمی اجتماعی,اعتقادات دینی,مسئله اجتماعی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1830.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1830_aa50adc3043eed3b8ec47fc33a27210e.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
فقه و شکلگیری مسائل زنان در بافت مدرن؛ صورتبندی مفهومی از مسائل نوپدید زنان در استفتائات
317
351
FA
معصومه
زارعی
دانشجوی دکتری مطالعات زنان در دانشگاه ادیان و مذاهب
mz.zarei1393@gmail.com
مهراب
صادق نیا
دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب
sadeghniam@gmail.com
منصوره
زارعان
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا
m.zarean@alzahra.ac.ir
سید علی اصغر
سلطانی
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم
aasultani@yahoo.com
10.30471/soci.2021.6747.1557
پیدایش و شکلگیری مسائلِ جدید زنان در بافت مدرن از دریچه استفتائات موضوع این مقاله است. مدرنیته و تحولات متأثر از آن مسائل زنان را که در بافت سنتی دین فهم میشد با پرسشهایی جدی از سوی کنشگران دینی مواجه ساخت و فقها را در موضع جدیدی برای پاسخگویی قرار داد. پژوهش حاضر با تمرکز بر استفتائات شش تن از مراجع در موضوعاتِ نوپدید زنان در بافت مدرن درپی پاسخ به این سؤال است که مدرنیته و تحولات اجتماعی پس از آنچه تغییری، نسبت به موضوعات و پرسشهای راجع به زنان ایجاد کرده است و چه صورتبندی از این مسائل در استفتائات بازتاب یافته است؟ به نظر میرسد روند پرسشهای کنشگران دینی از تعبّد به سوی دریافت راهحل از نهاد دین تغییر یافته و پرسشها نشاندهندۀ نوعی بازاندیشی، گذر از تعبّدِ محض و تلاش برای یافتن پاسخی متفاوت برای چالشهای اجتماعی است که به صورت روزمره با آن روبهرو میشوند. نتایج این پژوهش که به روش تحلیل محتوای کیفی متعارف (عرفی) انجام شده است شش صورتبندی از استفتائات؛ استفتاء بهمثابه فهم و آگاهی (متعبّد شدن)؛ استفتاء بهمثابه یافتن راهحل و رفع استیصال؛ استفتاء بهمثابه رفع تنازع (همراهی علم و دین)؛ استفتاء بهمثابه رفع تعارض (دوگانه عین و ذهن)؛ استفتائات بهمثابه تعیین موضع جنسیتی؛ استفتاء بهمثابه کنش متقابل مؤثر در جهان مدرن را از این سؤالات نشان میدهد.
مدرنیته,فقه,مراجع تقلید,استفتائات,مسائل زنان
https://soci.rihu.ac.ir/article_1873.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1873_336f7131a41236c64f0ef163cd362e5d.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
13
26
2021
09
23
بررسی تربیت اجتماعی از منظر معلمان و مبانی نظری تحول بنیادین در جمهوری اسلامی ایران
353
375
FA
علی
شیروانی شیری
0000-0002-0871-5735
استادیار، گروه آموزشی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، ایران
ali_shiravani@cfu.ac.ir
زهرا
عسکری
کارشناسی ارشد علوم تربیتی، آموزش و پرورش فارس.
zahra286@ymail.com
10.30471/soci.2021.7854.1699
هدف پژوهش حاضر بررسی تربیت اجتماعی از منظر مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران و فهم معلمان از تربیت اجتماعی بود. دادهیابی این پژوهش در پارادایم کیفی و به دو شیوۀ اسنادی و مصاحبه انجام گرفت. اسناد شامل مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران بود. نمونه مورد مطالعه در بخش مصاحبه، معلمان دورۀ متوسطه اول ناحیه دو شهر شیراز بود. پژوهشگران با رویکردی توصیفی−تفسیری و با تکیه بر روش تحلیل محتوای استقرایی به مطالعه و تحلیل دادهها پرداختند. با توجه به یافتههای پژوهش، میتوان گفت بین دو دیدگاه مطرح شده در حدود و قلمرویی که برای تربیت اجتماعی قائل شدهاند اشتراکاتی وجود دارد. در هر دو دیدگاه به پرورش مهارتهای ارتباطی، رعایت هنجارها و قوانین توجه شده است. البته بررسی دیدگاه معلّمان نشان میدهد که نگاه آنها نسبت به تربیت اجتماعی براساس تجربۀ شخصی و مطالعاتی است که در این زمینه داشتهاند.
تربیت اجتماعی,مبانی نظری تحول بنیادین,دیدگاه معلمان
https://soci.rihu.ac.ir/article_1933.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1933_35d7f70d9bfa56350e869fd217725e41.pdf