پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
4
8
1391
11
01
نفوذ اجتماعی در تفاسیر قرآن (از طریق عطف توجه مخاطب به تفکر و اندیشه)
7
32
FA
محمدباقر
اخوندی
عضو هیئت علمی دعلوم تربیتیانشگاه بیرجند( گروه )
هدف: این مقاله به دنبال بررسی نفوذ اجتماعی از طرق عقلی و استدلالی در تفاسیر قرآن است. روش: این مهم از طریق تحلیل محتوای کیفی تفاسیر قرآن، کدگذاری و طبقهبندی مفاهیم بدست آمده، ممکن شده است. یافتهها: یافتههای این تحقیق نشان میدهد، میتوان طی چند مرحله، با ارجاع مخاطب به عقل و خرد خودش، در او نفوذ و زمینه تغییر نگرش و عقاید را فراهم کرد. نتیجه: با عطف توجه مخاطب به تفکر از طریق استدلال یکجانبه، استدلال دو جانبه، تأکید بر نقاط ضعف و سست عقاید و باورها، طرح سؤال در برابر عقاید و باورهای سست و الغای شبهه همراه با پیام ارائه شده، میتوان نفوذ اجتماعی را تسهیل کرد. <br /> <br /> <br />
نفوذ اجتماعی,تفاسیر,تفکر,استدلال
https://soci.rihu.ac.ir/article_1001.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1001_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
4
8
1391
11
01
بایستههای فقهپژوهی در تأمین اجتماعی
33
53
FA
حسن اقا
نظری
استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
الیاس
نادران
دانشیار دانشگاه تهران
رضا
حسینی
دانشجوی دکتری علوم اقتصادی
تأمین اجتماعی یکی از گستردهترین نظامهایی است که برای رفع نیازهای معیشتی انسان طراحی گردیده است به گونهای که مخارج آن امروزه در حدود یک سوم از تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورها را به خود اختصاص داده و تمامی مراحل گهواره تا گور زندگی افراد را در بر گرفته است. تأمین اجتماعی با چنین عنوانی در آموزههای اسلامی مطرح نگردیده ولی حمایت از مخاطرات زندگی افراد با عناوینی چون فقیر، مسکین، ابن السبیل، یتیم و غارمین و با راهکارهایی مانند زکات، خمس، فیء و انفال، انفاق، صدقات، اوقاف و احسان مورد تأکید قرار گرفته است. در سده اخیر در بستر بنیادهای فکری، فرهنگی و تحولات صنعتی جوامع غربی الگوی جدیدی از تأمین اجتماعی پدیدار گردید و به تدریج در کشورهای اسلامی نیز استقرار یافت. از آنجا که الگوی جدید از جهات متعددی، به ویژه در راهبردهای بیمهای آن، با راهکارهای اسلامی متمایز بود، ارائه نظریه روزآمد اسلامی در این زمینه را ضرورت بخشید. با این حال، صرف نظر از معدود کسانی مانند شهید صدر)ره( که به طور مبنایی به تبیین موضع اسلام در این زمینه پرداختهاند، اندیشمندان مسلمان به خصوص عالمان فقه، این مسئله را به تناسب میزان اهمیت و جایگاه آن مورد توجه قرار ندادهاند. این مقاله این فرضیه را دنبال میکند که ادبیات موجود فقهی به ویژه در فقه امامیه، به دلیل عدم شناخت صحیح از ماهیت تأمین اجتماعی جدید و یکسانانگاری بیمههای اجتماعی با بیمههای تجاری، با نوعی تقلیلنگری در شأن و منزلت این مسئله مواجه است. مقاله تلاش میکند با تبیین موضوع و ماهیت تأمین اجتماعی جدید و اشکالات آن، تمایزات بیمههای اجتماعی با بیمههای تجاری را آشکار نموده و با بازگویی اهم مسائل و چالشهای فقهی تأمین اجتماعی، ضرورت ورود جدیتر فقه به این عرصه را تبیین نماید. <br />
تأمین اجتماعی,بیمههای اجتماعی,بیمههای تجاری,عدالت اجتماعی,فقه اجتماعی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1002.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1002_116f91ce6a079696a3003dc9c806693a.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
4
8
1391
11
01
چارچوبی اسلامی برای جامعهشناسی جنسیت
54
72
FA
حسین
بستان(نجفی)
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
این مقاله با هدف ارائة چارچوبی اسلامی برای جامعهشناسی جنسیت، به بررسی مهمترین مبانی معرفتشناختی، روششناختی، هستیشناختی و ارزششناختی یک رویکرد اسلامی در حوزة جامعهشناسی جنسیت پرداخته است. مبانی مورد بحث در این مقاله که موجب تمایز رویکرد اسلامی از رویکردهای موجود در این حوزه میشوند، عبارتند از: بهرهگیری از هر سه منبع عام معرفت، یعنی دین، عقل و تجربه، به کارگیری هر سه مدل تبیین، یعنی علّی، تفسیری و انتقادی، پیشفرض گرفتن فطرت، عقلانیت، اختیار و آگاهی در تعریف چیستی انسان، انکار تمایز قاطع میان جنس و جنسیت، تأکید بر وجود تفاوتهای جنسی طبیعی بدون ارزشگذاری متفاوت دربارة زن و مرد، انکار نسبیت ارزشها، موافقت با جانبداری ارزشی به معنای تعهد ارزشی نه تعصب ارزشی و تفکیک برابری جنسی از تشابه جنسی.
علم دینی,جامعهشناسی اسلامی,جامعهشناسی جنسیت,جنس و جنسیت
https://soci.rihu.ac.ir/article_1003.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1003_b3afbbacd2d01039a27a34f083c5219c.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
4
8
1391
11
01
تحلیل کارکردی مراسم و مناسک دینی
73
91
FA
علیرضا
قبادی
دانشآموخته حوزه علمیه قم، کارشناس ارشد جامعهشناسی
ghobadi1087@gmail.com
پروین
علی پور
کارشناس ارشد پژوهش مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
پدیدههای دینی، به طور طبیعی در دو مقوله اساسی باورها و اعمال (مراسم و مناسک) طبقهبندی میشود. باورها. شامل معارف و در حوزه فکر و اندیشه است، در حالی که اعمال، شیوهای از کنش اجتماعی و به رفتار مرتبط است. اعمال از باورها مشتق میشود و باورها از طریق اعمال از فراموششدن مصون میماند. در جامعهشناسی دین، مطالعه و پژوهش درباره مراسم و مناسک به دلیل پیوند آنها با دیگر عناصر و هنجارهای اجتماعی و نیز ارتباطشان با نهادها و سازمانهای اجتماعی، اهمیت بیشتری دارد. تمرکز این تحلیل بر تفکیک کارکردهای اجتماعی و فرهنگی مراسم و مناسک دینی است. مطالعات و بررسیها نشان میدهد که مراسم و مناسک کارکردهای نمادی، آموزشی، هویتی و تحملپذیری را در بعد فرهنگی و کارکردهای انسجام اجتماعی، تفریح اجتماعی، انتظامبخشی و پیوند بین نسلی را در بعد اجتماعی دارد.
کارکرد,تحلیل کارکردی,کارکردگرایی,مراسم و مناسک
https://soci.rihu.ac.ir/article_1004.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1004_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
4
8
1391
11
01
بررسی مبانی و شاخصههای سبک زندگی اسلامی در قرآن کریم
92
110
FA
مجید
عنان پور خیرابادی
کارشناس ارشد معارف اسلامی و اقتصاد - دانشگاه امام صادق
مفهوم سبک زندگی در غرب متفاوت از آن چیزی است که مقام معظم رهبری در سخنان خود بیان نمودهاند. میتوان گفت «سبک زندگی» در اندیشه غربی حالتی خاص از تعریف رهبری از سبک زندگی است. چرا که سبک زندگی از دیدگاه غربی بر یک سری مفاهیم فردی تکیه دارد که بسیار محدود میباشد. این تلقی از سبک زندگی تمامی شئون زندگی فرد را در بر نمیگیرد. در صورتی که رهبری تقریباً تمامی شئون معیشتی انسان را در سخنان خود مدنظر قرار دادند. <br />در این مقاله سعی داریم تا ضمن بیان مبانی اعتقادی و انسانشناختی مسلمانان به مصداقها و شاخصههای سبک زندگی اسلامی در آیات قرآن کریم بپردازیم. <br />
سبک زندگی,سبک زندگی اسلامی,سبک زندگی غربی,اقتصاد مقاومتی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1005.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1005_db01a6ee1ff5dba8b349870c0997b52e.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
4
8
1391
11
01
بررسی شاخصهای جهانی اندیشه امام خمینی4 جهت رسیدن به نظم مطلوب
111
125
FA
محمدکاظم
کاوه پیشقدم
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی شیراز
pishghadam2008@gmail.com
محمدحسین
بهزادی
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز
امام خمینی4توجه خاصی به مسائل جهانی داشتند. ایشان هیچگاه هدف مبارزاتی خود را به از بینبردن استبداد داخلی و مبارزه با استعمار خارجی در کشور محدود نکرد بلکه هدف نهایی وی گسترش حاکمیت اسلام در سراسر جهان و کوتاهبودن دست ابرقدرتها از همه کشورهای اسلامی بود. شاخصهای جهانی اندیشه امام4عبارت است از: استکبار جهانی، عدالت جهانی، صلح جهانی، فقیر و غنی، مبارزه با نظام سرمایهداری، نفی سبیل و... . از دید امام نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان جهان تا نیل به نظم مطلوب باید سه مرحله را طی کنند که شامل نظام بینالمللی کنونی، حکومت واحد جهانی و نظام بینالمللی امّت واحده است. این مقاله میکوشد تا به بررسی شاخصهای جهانی اندیشه امام4بپردازد و همچنین تلاش بر آن است تا ویژگیهای نظام جهانی مطلوب را جهت رسیدن به نظم مطلوب، از دیدگاه ایشان مورد بررسی و واکاوی قرار دهیم.
نظم مطلوب,امام خمینی4 عدالت جهانی,استکبار,صلح جهانی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1006.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1006_e655eae442d48b9586b15104fbf094eb.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
2322-2506
2588-4700
4
8
1391
11
01
ابنخلدون و جامعهشناسی تاریخی
126
140
FA
مجید
کافی
دکترای جامعهشناسی و دانشآموخته حوزه علمیه
mkafi@rihu.ac.ir
بخشی از مباحث مقدمه ابنخلدون در باب دگرگونیهای جامعه طرح شده است. اما بحث تطورگرایی وی در چه حوزة معرفتی قرار دارد: تاریخ تحلیلی، فلسفة تاریخ، جامعهشناسی ایستا یا جامعهشناسی پویا و تاریخی. این جستار در صدد است ابنخلدون را به عنوان یک جامعهشناس تاریخی، آن هم در سطح خرد معرفی کند. با توجه به اینکه تحلیل ابنخلدون در رابطه با سیر تاریخی و قانونمندیهای حاکم بر نهاد سیاست و حکومت، قبل از اینکه نتیجه فلسفه و مطالعات تاریخی او باشد، محصول و نتیجه مطالعات اجتماعیاش است (تحلیل ابنخلدون در باب حکومت، همبستگی اجتماعی (عصبیت)، طبقات، علل ظهور و سقوط دولتها و حکومتها، سیر جامعه از بدوی به حضری، تحولات اجتماعی و... از مطالعه دقیق وی در حوادث و وقایع اجتماعی حاصل شده است)؛ در نتیحه ابنخلدون یک فیلسوف تاریخ نیست و مباحثی از قبیل: نگرش ابنخلدون به اجتماع و پدیدههای اجتماعی به عنوان امور عینی، تحلیل جامعهشناختی پدیدههای اجتماعی و تاریخی که فراتر از تحلیلهای ناظر به فلسفه تاریخ است، تأکید بر واژة عمران و همراهکردن آن با واژة اجتماع انسانی و نمودهای آن، استفاده از روش تجربی برای اثبات مدعیات و استدلال بدان، شواهد گویایی است که علم جدید ابنخلدون جامعهشناسی تاریخی خرد است نه فلسفه تاریخ.
فلسفة تاریخ,جامعهشناسی تاریخی,تطورگرایی,عصبیت,ایستاشناسی,پویاشناسی
https://soci.rihu.ac.ir/article_1007.html
https://soci.rihu.ac.ir/article_1007_ee186797c112e3dec27c77c7e402f177.pdf